Τεκτονικές αλλαγές στην κτηματαγορά το 2020 αποκαλύπτουν τα νέα εκκαθαριστικά ΕΝΦΙΑ. Παρά την επιδημική κρίση και την ύφεση 8,2% πέρυσι, η κτηματαγορά φαίνεται ότι κινήθηκε δυναμικά καθώς άλλαξαν χέρια χιλιάδες ακίνητα, μεταβάλλοντας όχι μόνο την κατανομή του φόρου ΕΝΦΙΑ, αλλά και συνολικά τον χάρτη των ακινήτων στη χώρα.
Το AirBNB, οι ανακαινίσεις παλαιών ακινήτων «με θέα», η συσσώρευση καταθέσεων εν μέσω πανδημίας, η απαλλαγή από φορολογικά βάρη είναι μερικοί μόνον από τους λόγους που οδήγησαν σε τέτοια μετατόπιση τα ακίνητα.
Το οξύμωρο ενδεχομένως –όπως φάνηκε από τα εκκαθαριστικά του 2021 που δημοσιοποιήθηκαν εχθές από την ΑΑΔΕ– είναι ότι σε μία χρονιά όπου δεν μεταβλήθηκαν ούτε οι αντικειμενικές ούτε οι συντελεστές φορολόγησης:
– οι υπόχρεοι που καλούνται να πληρώσουν φόρο μειώθηκαν,
– οι εκπτώσεις και φοροαπαλλαγές αυξήθηκαν,
– το συνολικό ποσό φόρου όμως που βεβαιώθηκε και θα εισπράξει το κράτος μεγάλωσε αντί να συρρικνωθεί, κατά 30 εκατομμύρια ευρώ συνολικά!
Στην ουσία όμως, αυτό που άλλαξε είναι η σύνθεση των ιδιοκτητών. Και οι μεταβολές που συντελέστηκαν πέρυσι, όπως όλα δείχνουν, ήταν πάμπολλες:
– οι ιδιοκτήτες ακινήτων – φυσικά πρόσωπα μειώθηκαν συνολικά κατά 44.000 εν συγκρίσει με το 2020: από 7,22 εκατομμύρια περιορίστηκαν σε 7,18 εκατ. ΑΦΜ. Πολλοί έπαψαν να είναι ιδιοκτήτες, γιατί μπόρεσαν να πουλήσουν ακίνητα που είχαν στο όνομά τους -και ιδίως όσα είχαν εμπορική τιμή κάτω από την αντικειμενική και τους βάραιναν με ΕΝΦΙΑ εδώ και μια δεκαετία ήδη αλλά δεν έβρισκαν αγοραστές.
– 50% μεγαλύτερη όμως ήταν η μείωση στους ιδιοκτήτες με ακίνητα πολύ χαμηλής αντικειμενικές αξίας (έως 60.000 ευρώ)! Μέσα σε έναν χρόνο μειώθηκαν κατά 63.500 ΑΦΜ. Στο υπουργείο Οικονομικών λένε ότι με την προσθήκη «αδήλωτων τετραγωνικών» στους δήμους (κλειστά μπαλκόνια, υπόγεια, πατάρια κλπ), αποκαλύφθηκε πως πολλοί είχαν μεγαλύτερης αξίας ακίνητη περιουσία, που αποτυπωνόταν όμως πολύ πιο μικρή με βάση τα επίσημα συμβόλαια και σχέδια.
– αντιθέτως με τα νοικοκυριά που συνολικά μειώθηκαν, οι εταιρίες – ιδιοκτήτες ακινήτων (νομικά πρόσωπα) αυξήθηκαν κατά 2.500 σε ένα χρόνο. Τα νέα ήθη στην εκμετάλλευση ακινήτων μέσω AirBNB και άλλες τουριστικές ή εμπορικές χρήσεις ακινήτων, οδήγησαν εμφανώς πολλούς να ιδρύσουν ή να μεταβιβάσουν σε εταιρία το ακίνητο που διέθεταν.
– σε ένα χρόνο όμως αυξήθηκαν κατά 20.500 και οι ιδιοκτήτες-φυσικά πρόσωπα με μεσαίας, μεγάλης και πολύ μεγάλης αξίας ακίνητα (πάνω από 80.000 ευρώ και έως 1 εκατομμύριο και πάνω το καθένα). Η αξιοποίηση οικιστικών ή εμπορικών κτιρίων προφανώς αποτελεί «ακριβό σπορ» για λίγους που γνωρίζουν και μπορούν –ειδικά των παλαιών ακινήτων που χρειάζονται ανακαίνιση και δαπάνες τις οποίες δεν μπορεί να υποστεί ένα απλό νοικοκυριό που θέλει να αποκτήσει έσοδα από την πώληση και να απαλλαγεί από τα βάρη συντήρησης και κατοχής.
Η μετατόπιση και συσσώρευση ακινήτων στα χέρια λίγων αποτυπώνεται ανάγλυφα στο συμπληρωματικό φόρο ΕΝΦΙΑ για περιουσίες άνω των 250.000 ευρώ, για τις οποίες το Κράτος θα εισπράξει 15 εκατομμύρια περισσότερα από όσα πέρυσι. Και μένει να φανεί αν η τάση αυτή συνεχίζεται εφέτος και πού θα οδηγήσει όταν θα εκδοθούν τα επόμενα εκκαθαριστικά ΕΝΦΙΑ του 2022.