Σερβία, όπως και η Λευκορωσία, έχουν στρατιωτικούς δεσμούς με την Ρωσία. Αυτή η συμμαχία, που ενισχύεται από κοινές ασκήσεις και δημόσια υποστήριξη προς τη Ρωσία, έρχεται σε αντίθεση με τις δυτικές πιέσεις.
Η Σερβία ενισχύει τις επίγειες δυνάμεις της με ρωσικό εξοπλισμό, αλλά η αεράμυνα της και το μέλλον της πολεμικής αεροπορίας είναι ευαίσθητα θέματα. Τόσο η Σερβία όσο και η Δύση θυμούνται τους σφοδρούς βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ και τις επακόλουθες απώλειες, συμπεριλαμβανομένων δύο μαχητικών stealth.
Η Σερβία ξεκίνησε τον εκσυγχρονισμό της αεράμυνας της από τα τέλη της δεκαετίας του 2010, με την απόκτηση μαχητικών MiG-29 από τη Ρωσία και την Λευκορωσία, αλλά και με την απόκτηση ρωσικών αντιαεροπορικών συστημάτων Pantsir-S.
Τα αναβαθμισμένα MiG-29SE αύξησαν τον εναέριο στόλο της Σερβίας σε 14 αεροσκάφη.
Αυτή η μικρή σε έκταση, πολεμική αεροπορία της Σερβίας έστρεψε την προσοχή της σε αποτελεσματικά χερσαία συστήματα αεράμυνας.
Υπήρξαν αναφορές που έλεγαν ότι η Σερβία μπορεί να αποκτήσει το κορυφαίο σύστημα S-400 της Ρωσίας.
Οι φήμες για την απόκτηση του συστήματος S-400 από τη Σερβία αυξήθηκαν όταν αυτό χρησιμοποιήθηκε σε ασκήσεις στη Σερβία το 2019.
Το S-400 είναι βασικό μέρος της ρωσικής και της Λευκορωσικής αεράμυνας, με περισσότερα από 60 συντάγματα στη Ρωσική Πολεμική Αεροπορία.
Το 2019, ρωσικά πυραυλικά συστήματα S-400 τοποθετήθηκαν στη βάση Μπατάνιτσα κοντά στο Βελιγράδι, στα πλαίσια της ασκήσεως Σλαβική Ασπίδα.
Το σερβικό υπουργείο Άμυνας είχε αναφέρει τότε ότι οι ασκήσεις αεράμυνας είναι τακτικές, με στόχο τη βελτίωση της συνεργασίας εναέριου πολέμου Ρωσίας και Σερβίας.
Αυτή η κίνηση ακολούθησε την επίσκεψη του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στο Βελιγράδι νωρίτερα εκείνο το έτος.
Το πυραυλικό σύστημα S-400 ήταν μια καλή επιλογή για την άμυνα της Σερβίας και τα συμφέροντα της Ρωσίας λόγω της οικονομικής προσιτότητας, της χαμηλής συντήρησης και των ισχυρών δυνατοτήτων του. Ο συμπαγής σχεδιασμός και η υψηλή κινητικότητά του το έκαναν τρομερό αντίπαλο σε σύγκριση με άλλα συστήματα αεράμυνας.
Ωστόσο, το κόστος των 500 εκατομμυρίων δολαρίων ενός μόνο συντάγματος S-400 παρουσίασε μια οικονομική πρόκληση για τη Σερβία, δεδομένου του αμυντικού προϋπολογισμού 1,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Οι σερβικές αρχές εξέτασαν μια μακροπρόθεσμη πιστωτική σύμβαση με τη Ρωσία για να αντέξουν οικονομικά το σύστημα.
Παρά τις πιθανές οικονομικές λύσεις, η πολιτική πίεση από την Ευρωπαϊκή Ένωση και οι απειλές για οικονομικές κυρώσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες αποθάρρυναν τη Σερβία να συνάψει συμφωνία με την Ρωσία.
Ο αντιπρόσωπος των ΗΠΑ Μάθιου Πάλμερ προειδοποίησε τη Σερβία για κυρώσεις μέσω του νόμου CAATSA των ΗΠΑ, ο οποίος απειλεί με κυρώσεις πελάτες ρωσικού στρατιωτικού υλικού από το 2017.
Στόχος του CAATSA ήταν να αποτρέψει τη Σερβία από το να ενισχύσει το σύστημα αεράμυνας με ρωσικό εξοπλισμό.
Αυτό έγινε για να περιοριστεί η συμβατότητα της Σερβίας με τις ρωσικές δυνάμεις και να ελαχιστοποιηθεί η στρατηγική αξία των S-400 στη Νοτιοανατολική Ευρώπη για τη ρωσική Πολεμική Αεροπορία.
Το μέτρο προσπάθησε επίσης να διατηρήσει τις δυτικές στρατιωτικές επιλογές κατά της Σερβίας.
Ο Σέρβος πρόεδρος Βούτσιτς δήλωσε ότι, η Σερβία θα συνεχίσει να ενισχύει την αεράμυνα της με άλλα συστήματα.
Παρά την πίεση της Δύσης, η Σερβία αγόρασε το σύστημα HQ-22 από την Κίνα το 2020, το οποίο παραδόθηκε το 2022 κατά τη διάρκεια του Ρωσο-Ουκρανικού Πολέμου.
Το HQ-22, αν και δεν είναι ισοδύναμο με το S-400, διαθέτει όμως προηγμένα ηλεκτρονικά και αισθητήρες και έχει ενισχύσει τις δυνατότητες του εναέριου πολέμου για την Σερβία.
Η Τουρκία και οι ρωσικοί πύραυλοι S-400
Σε αντίθεση με την Σερβία, η Τουρκία έγραψε κανονικά τις ΗΠΑ και αγόρασε τους ρωσικούς πυραύλους S-400, αλλά δεν τους ενεργοποίησε ποτέ επίσημα, διότι ανεπίσημα τα ραντάρ των πυραύλων ελέγχουν τον εναέριο χώρο της χώρας για αμερικανικά αεροσκάφη στην Μέση Ανατολή.
Η Τουρκία δέχθηκε κυρώσεις του νόμου CAATSA και εδώ και μεγάλο διάστημα δεν έχει παραλάβει ούτε τα F-35 ούτε τα F-16V, ενώ έχει αποκλειστεί από πλήθος αμερικανικού υλικού.
Σε μια άκρως αποκαλυπτική πληροφορία προβαίνει γνωστή ιστοσελίδα, δικαιολογώντας την τεράστια εμμονή των Τούρκων με τους ρωσικές συστοιχίες S-400 που διαθέτουν, οι οποίες παρακολουθούν αμερικανικά αεροσκάφη κατά την πορεία τους στην Μέση Ανατολή, αφήνοντας υπόνοιες για ένα σωρό σενάρια.
Πρόκειται για την γνωστή τουρκική αεροπορική βάση στο Μούρτεντ, κοντά στην Άγκυρα.
“Όταν αμερικανικά αεροσκάφη πλησιάζουν την βάση αυτή στην Άγκυρα, σε απόσταση 170-200 χιλιομέτρων κατά τη διάρκεια πτήσης προς την Μέση Ανατολή, τα ραντάρ των S-400 παρακολουθούν τα αμερικανικά μαχητικά stealth”, αναφέρει το δημοσίευμα.
Οι Τούρκοι έχουν υλοποιήσει σοβαρές δοκιμές στην βάση Μούρτεντ κοντά στην Άγκυρα, πραγματοποιώντας πολυάριθμες εκπαιδευτικές πτήσης προσομοίωσης επιθέσεων από μαχητικά F-16 κατά των δικών τους ρωσικών πυραύλων S-400.
Όταν αμερικανικά αεροσκάφη πλησιάζουν την βάση Μούρτεντ σε απόσταση 170-200 χιλιομέτρων κατά τη διάρκεια πτήσης τους προς τη Μέση Ανατολή, τα ραντάρ των τουρκικών S-400 “κλειδώνουν” τα αμερικανικά μαχητικά stealth.
Αυτή η ιστορία προκάλεσε ένα τρομερό σκάνδαλο στη Συμμαχία. Παρά τις προσπάθειες, όπως λένε, να μην δημοσιοποιηθούν οι πληροφορίες, αυτές βγήκαν στις σελίδες κάθε είδους «έγκυρων» αμυντικών εκδόσεων.