Ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζει τον τρίτο μήνα του. Τα γεγονότα έκτοτε έχουν συγκλονίσει τον κόσμο, η τεράστια ικανότητα της Ρωσίας να σπαταλά πλεονεκτήματα και η ικανότητα της Ουκρανίας να κεφαλαιοποιεί, αποτελεί έκπληξη για πολλούς.
Ωστόσο, με τη συνετή εφαρμογή της εκ των υστέρων και μια πιο προσεκτική ανάλυση της πραγματικής κατάστασης και των δύο στρατών, είναι ευκολότερο να διακρίνει κανείς πώς εξελίχθηκε η τρέχουσα κατάσταση. Ωστόσο, υπάρχουν σημαντικά ερωτήματα που παραμένουν αναπάντητα, για παράδειγμα, πώς η Ουκρανία εξακολουθεί να προβάλλει ισχύ στον αέρα, παρά τις φαινομενικά ανυπέρβλητες πιθανότητες που υπάρχουν εναντίον της;
Η Ρωσία, πρέπει να πούμε, δεν παίζει καλά τα χαρτιά της. Οι VKS (Ρωσικές Αεροπορικές Δυνάμεις), έχουν αποδειχθεί σχεδόν εντελώς απροετοίμαστες και ανεπαρκείς για το έργο που τους ζητήθηκε. Οι παράγοντες που συμβάλλουν πιθανώς σε αυτό, περιλαμβάνουν ζητήματα όπως η κακή εκπαίδευση, ο ανεπαρκής εξοπλισμός, ο λανθασμένος σχεδιασμός και οι αποτυχίες πληροφοριών σε όλο το φάσμα, από τις συγκεκριμένες θέσεις των στόχων έως τη βούληση της Ουκρανίας να αντισταθεί.
Η υπέρβαση της αεράμυνας, δεν είναι κάθε άλλο παρά τόσο εύκολο όσο η Δύση κατά καιρούς το έχει κάνει να φαίνεται. Στο Ιράκ χρειάστηκαν χιλιάδες αεροσκάφη να εκτελούν επιχειρήσεις τόσο πολύπλοκες και χρονομετρημένες, που άφησαν έκπληκτους πολλούς από τους διοικητές εδάφους που τα παρακολουθούσαν να ξετυλίγονται.
Η Ρωσία, η οποία σπάνια εκπαιδεύει τους πιλότους της να επιχειρούν σε ομάδες μεγαλύτερες από δύο ή τέσσερις (και η οποία προφανώς δεν είχε καν ορίσει γενικό διοικητή για την εισβολή), έχει αποδειχθεί ανίκανη να αντικατοπτρίσει το αριστούργημα των σχεδιαστών του Συνασπισμού. Αν και είναι ικανοί, να λειτουργούν ως μέρος της αεροπορικής άμυνας του έθνους τους ή να διεξάγουν χτυπήματα εναντίον ανεπαρκώς εξοπλισμένων ανταρτών, τα προβλήματά τους με την επιθετική διάλυση ενός καλά οργανωμένου και ικανού Ολοκληρωμένου Συστήματος Αεράμυνας (IADS), δεν πρέπει πιθανώς να αποτελούν έκπληξη εκ των υστέρων.
Τώρα που η Ρωσία μάχεται με τρόπο που είναι καλύτερα εξοπλισμένη για να αντιμετωπίσει (μαζικό πυροβολικό με drones) στο Ντονμπάς, υπάρχουν σημάδια ότι η ουκρανική αντιαεροπορική άμυνα, τοπικά σε αυτήν την περιοχή υπέστη απώλειες. Αυτό αξίζει να σημειωθεί και χρησιμεύει ως μάθημα, για το πώς δεν συμμετέχουν μόνο τα αεροσκάφη και οι αεράμυνες στον αεροπορικό πόλεμο , αλλά είναι μια τοπική και περιορισμένη επιτυχία στην καλύτερη περίπτωση.
Ωστόσο, η αεροπορία και η αεροπορική άμυνα της Ουκρανίας προσεγγίζουν αυτή τη σύγκρουση, με τρόπο ξένο στη δυτική εμπειρία. Αυτή η στρατηγική φαίνεται παρόμοια σε χαρακτήρα με πτυχές της έννοιας του ναυτικού «στόλου στην ύπαρξη», καθώς και με τα καθιερωμένα χαρακτηριστικά του ανταρτοπόλεμου.
Η μερίδα του λέοντος της αεροπορικής άρνησης επαφίεται στην αεράμυνα και όχι στα αεροσκάφη, μια αντιστροφή του Modus Operandi της Δύσης. Κάτω από αυτήν την ομπρέλα, τα αεροσκάφη που υπάρχουν μπορούν να εκτελούν τις επιχειρήσεις τους πίσω από φιλικές γραμμές ή να εισβάλουν σε επιθέσεις χαμηλής έντασης και υψηλής πρόσκρουσης. Διασκορπίζοντας γρήγορα τα αεροσκάφη της στην αρχή του πολέμου και πετώντας σπάνια (σύμφωνα με αναφορές μόνο πέντε έως δέκα εξόδους την ημέρα), η Ουκρανία διασφαλίζει ότι η δύναμή της παραμένει, μειώνοντας το ποσοστό φθοράς της στη ρωσική επίθεση όσο είναι εύλογα δυνατό.
Αυτό το χαμηλό ποσοστό φθοράς, οφείλεται στις επιθέσεις με drone που κυμαίνονται από ειδικά κατασκευασμένα αεροσκάφη κρούσης όπως το Bayrakter έως οκτοκόπτερα που φέρουν τροποποιημένες χειροβομβίδες 30 mm. Αυτά, ενώ μεμονωμένα είναι απίθανο να προκαλέσουν μεγάλη ζημιά, διατηρούν την πίεση και σταθεροποιούν τα περιουσιακά στοιχεία.
Αποτελούν επίσης ένα πολύτιμο πλεονέκτημα αναγνώρισης και εντοπισμού, και παράλληλα με μια σταθερή ροή πληροφοριών από δυτικές πηγές (συμπεριλαμβανομένων των εξειδικευμένων αεροπορικών και διαστημικών πόρων που η Ουκρανία δεν διαθέτει εγγενή ισοδύναμα), συμβάλλουν στον αγώνα της Ουκρανίας για υπεροχή πληροφοριών. Τώρα που ο πόλεμος έχει προχωρήσει για κάποιο χρονικό διάστημα, φαίνεται ότι η Ουκρανία βρίσκει επίσης σημεία στα οποία μπορεί να εισαγάγει την εναπομείνασα επανδρωμένη αεροπορική δύναμή της, για μέγιστο αντίκτυπο καταστρέφοντας στόχους υψηλής αξίας όπως το ναυπηγείο αποθήκευσης καυσίμων στο Belgorod, που φέρεται να χτυπήθηκε από ένα ζευγάρι ουκρανικών Mi-24.
Χρησιμοποιώντας αυτές τις τακτικές, η Ουκρανία έχει επιτύχει πολλά πράγματα: αξιόπιστη αεροπορική άρνηση, επίμονη πίεση στις ρωσικές μονάδες, εκμετάλλευση του αέρα για αναγνωριστικούς σκοπούς και διατήρηση του πολύτιμου αποθέματος συμβατικών αεροσκαφών της, μέχρι να βρεθούν και να αξιοποιηθούν αξιόλογες ευκαιρίες για τη δέσμευσή τους για σημαντικές επιπτώσεις.
Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που λειτουργούν στον αέρα, η βοήθεια δυτικών πληροφοριών και τα σπάνια και απρόβλεπτα χτυπήματα από πιο πολύτιμα συστήματα, επιτρέπουν στην Ουκρανία να εκμεταλλευτεί την αεροπορική ισχύ που έχει με το μέγιστο αποτέλεσμα, παρακάμπτοντας ή εξουδετερώνοντας τα υλικά πλεονεκτήματα της Ρωσίας.
Φυσικά, επωφελούνται επίσης μαζικά από το προφανές πλεονέκτημα πληροφοριών που διαθέτουν και από την εκπληκτική ρωσική αδυναμία, να χειριστούν οι ίδιοι ένα κατάλληλα στεγανό σύστημα αεράμυνας. Αλλά άλλο είναι να σου δίνονται ευκαιρίες και άλλο να τις βρίσκεις και να τις εκμεταλλεύεσαι όπως κάνει η Ουκρανία. Στη μάχη με τη ρωσική κατά κύριο λόγο συμβατική αεροπορία και αεροπορική στρατηγική, η Ουκρανία επέλεξε να πολεμήσει διαφορετικά.
Τι μαθαίνουμε λοιπόν από όλα αυτά;
Πρώτον και κυριότερο, είναι ότι η δυναμική της αεροπορικής ισχύος όταν επιχειρεί σε περιοχές με δυσανάλογα ισχυρή αεράμυνα, σε σύγκριση με τα αεροσκάφη, είναι διακριτή και προσφέρει τη δική της σειρά περιορισμών και ευκαιριών σε σύγκριση με αυτό που έχει συνηθίσει η Δύση. Καθώς ο παγκόσμιος αγώνας εξοπλισμών μεταξύ αεροσκάφους και αεράμυνας συνεχίζεται, τα γεγονότα στην Ουκρανία μπορεί να υπονοούν τους τρόπους με τους οποίους, η πρώτη μπορεί να συνεχίσει να έχει αντίκτυπο ακόμα και όταν η δύναμη της δεύτερης είναι πολύ μεγάλη για να διακοπεί εντός αποδεκτών χρονικών πλαισίων.
Δεύτερον, είναι η επαναδιατύπωση (μετά βίας σε αυτό το σημείο) του γεγονότος ότι, τα drones είναι ανεκτίμητης αξίας και πρέπει να τυγχάνουν εκμετάλλευσης και αντιμετώπισης. Η ικανότητα ανάπτυξης επιθετικών, αμυντικών και υποστηρικτικών μορφών αεροπορικής δύναμης πολλαπλασιάζεται και μεταβιβάζεται, στο επίπεδο μεμονωμένων στρατιωτών με σχετικά ελάχιστη εκπαίδευση. Όταν συνοδεύεται από άφθονα σαφείς επιβεβαιώσεις ότι, η κατάσταση του αέρα μπορεί να επηρεαστεί από γεγονότα στο έδαφος, όπως ακριβώς και το αντίστροφο, φαίνεται εύλογο ότι η διάκριση μεταξύ εναέριας και χερσαίας ισχύος μπορεί να γίνει θολή.
Τρίτον και τελευταίο, είναι η απόδειξη ότι με την κατάλληλη απασχόληση, ακόμη μικρότερες, ασθενέστερες αεροπορικές δυνάμεις μπορούν να αποδειχθούν εξαιρετικά επικίνδυνες, εάν χρησιμοποιηθούν σωστά. Η Ρωσία βιώνει τώρα, και η Ουκρανία επιδεικνύει επιδέξια, τι μπορεί να συμβεί όταν η κατ' όνομα «ανώτερη» αεροπορική δύναμη, δεν μπορεί να υποβαθμίσει επιτυχώς τις δυνατότητες του αντιπάλου της ή να αξιοποιήσει τις δικές της δυνάμεις.
Η αεροπορική ισχύς, είναι ζωτικής σημασίας και επιτρέπει στο πλεονέκτημα που τείνει να απολαμβάνει η Δύση, να μειώσει τους κινδύνους να βρεθεί στη θέση της Ρωσίας, άφθονα εξοπλισμένα με ακριβά συστήματα που δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει χωρίς να υποστεί καταστροφικές απώλειες και ανίκανη να αντιμετωπίσει τις προσπάθειες των αντιπάλων της να αξιοποιήσουν τις δικές τους δυνάμεις.
Αναρωτιέται κανείς, για παράδειγμα, τι θα μπορούσε να κάνει ένα αεροσκάφος τζετ τρέχουσας γενιάς για να σταματήσει ένα οκτοκόπτερο με χειροβομβίδες. Τροφή… για σκέψη, τουλάχιστον.
