Πριν από τρεις εβδομάδες, οι ηγέτες της Κίνας και της Ρωσίας δήλωσαν ότι η φιλία μεταξύ των χωρών τους «δεν έχει όρια», καθώς συναντήθηκαν στο Πεκίνο την παραμονή των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων. Αλλά αυτό, ήταν πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ένα παιχνίδι που δοκιμάζει πόσο μακριά είναι διατεθειμένη να φτάσει η Κίνα.
Οι γειτονικοί γίγαντες με πυρηνικά όπλα έχουν πλησιάσει πιο κοντά τα τελευταία χρόνια, δημιουργώντας το φάσμα μιας συμμαχίας αυταρχικών κρατών που θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν μια δημοκρατική Δύση, υπό την ηγεσία των ΗΠΑ σε έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο. Ωστόσο, η Κίνα έχει πολλά να χάσει σε ένα τέτοιο σενάριο, και ο Πρόεδρος Xi Jinping έχει μιλήσει ανοιχτά ενάντια στη «ψυχροπολεμική νοοτροπία» εκείνων που παρουσιάζουν την άνοδο της χώρας του ως απειλή.
Η ανάδυση ενός άξονα Κίνας-Ρωσίας απέχει πολύ από το προκαθορισμένο συμπέρασμα. Το εμπόριο με την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι ένας σημαντικός μοχλός της οικονομικής ανάπτυξης της Κίνας, ακόμη και όταν η αποξένωσή της με τις ΗΠΑ και η όρεξη της για ενέργεια την έχουν οδηγήσει σε εμβάθυνση των δεσμών της με τη Ρωσία.
«Η συνεχιζόμενη σύγκρουση στην Ουκρανία, θα αποκαλύψει εάν υπάρχει βαθύτερος δεσμός ή εάν η σχέση είναι ουσιαστικά συναλλακτική», είπε ο Άντονι Σάιχ, ειδικός στην Κίνα σε μια ερώτηση και απάντηση που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο του Κέντρου Ash του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ για Δημοκρατική Διακυβέρνηση και Καινοτομία.
Περιέγραψε τρεις πιθανές ενέργειες που θα έδειχναν ότι «η Κίνα έχει δέσει την τύχη της με τη Ρωσία». Σε αυτά περιλαμβάνονται το Πεκίνο που χρησιμοποιεί το βέτο, αντί για την αποχή, σε οποιοδήποτε ψήφισμα του ΟΗΕ για να επικρίνει τις ενέργειες της Ρωσίας, αναγνώριση ενός καθεστώτος μαριονέτας στην Ουκρανία που τέθηκε σε εφαρμογή από τη Ρωσία και μια άρνηση να χαρακτηριστεί η επίθεση εισβολή, ακόμη και αφού επιβεβαιωθούν σαφώς οι θάνατοι αμάχων.
Η Κίνα, μαζί με την Ινδία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, απείχαν ήδη από την ψηφοφορία επί ενός ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ την Παρασκευή, που ζητούσε από τη Ρωσία να σταματήσει την επίθεσή της στην Ουκρανία. Η Ρωσία άσκησε βέτο. Η Κίνα απείχε και πάλι σε άλλη ψηφοφορία την Κυριακή , αν και ήταν μια διαδικαστική ψηφοφορία που δεν επιδέχεται βέτο.
Οι δύο αποχές δείχνουν ότι η Κίνα έχει υιοθετήσει μια πιο συνετή στάση από πριν, εν μέσω της εξαιρετικά ευρείας κριτικής και διαμαρτυρίας του κόσμου ενάντια στις ολόπλευρες επιθέσεις της Ρωσίας.
Η κίνηση της Ρωσίας να θέσει τις πυρηνικές της δυνάμεις σε κατάσταση συναγερμού την Κυριακή, κλιμακώνοντας την κρίση, μπορεί να κάνει την Κίνα πιο επιφυλακτική.
Αυτή η πράξη εξισορρόπησης βοηθά να εξηγηθούν οι μερικές φορές αντιφατικές θέσεις του Πεκίνου, σχετικά με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και οι επίμονες προσπάθειες των αξιωματούχων να αποφύγουν να καθηλωθούν σε ορισμένα ερωτήματα, συμπεριλαμβανομένου του αν αποκαλούν εισβολή αυτό που συμβαίνει.
Η Κίνα έχει πει ότι η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα όλων των εθνών πρέπει να γίνονται σεβαστά - μια στάση που έρχεται σε αντίθεση με μια εισβολή - ενώ επίσης, αντιτίθεται στις κυρώσεις στη Ρωσία και κατηγορεί την επέκταση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά, ως τη βασική αιτία της κρίσης.
Επίσης, η Κίνα έχει άρει τους περιορισμούς στις εισαγωγές στο ρωσικό σιτάρι, κάτι που θα μπορούσε να αντισταθμίσει μέρος του οικονομικού πόνου των κυρώσεων. Για πολλούς από αυτούς που επιβάλλουν κυρώσεις, οι ενέργειες της Κίνας ισοδυναμούν με υποστήριξη της εισβολής.
Σε μια σειρά τηλεφωνημάτων με ευρωπαίους ομολόγους, στα τέλη της περασμένης εβδομάδας, ο υπουργός Εξωτερικών Γουάνγκ Γι είπε ότι «η παρούσα κατάσταση είναι κάτι που δεν θέλουμε να δούμε». Κάλεσε για συνομιλίες για τον τερματισμό της κρίσης, αλλά απέφυγε να ασκήσει κριτική στη Ρωσία.
Δεν είναι σαφές, εάν ο Πούτιν ζήτησε την υποστήριξη του Σι όταν πήγε στο Πεκίνο για την τελετή έναρξης των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στις 4 Φεβρουαρίου. Η παρουσία του Ρώσου ηγέτη, ήταν μια εκδήλωση που σώζει το πρόσωπο του Σι, αφού οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν διπλωματικό μποϊκοτάζ για τα ανθρώπινα δικαιώματα της Κίνας και πολλές μεγάλες χώρες δεν έστειλαν αντιπροσώπους.
Μετά τη συνάντηση του Σι και του Πούτιν, εκδόθηκε κοινή δήλωση που δήλωσε ότι «η φιλία μεταξύ των δύο κρατών δεν έχει όρια, δεν υπάρχουν «απαγορευμένοι» τομείς συνεργασίας».
Χωρίς να αναφέρεται η Ουκρανία, η ρωσο-κινεζική δήλωση αντιτάχθηκε ξεκάθαρα στην επέκταση του ΝΑΤΟ και στους συνασπισμούς που «εντείνουν τον γεωπολιτικό ανταγωνισμό», μια πιθανή αναφορά στις προσπάθειες του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, να ενισχύσει τους δεσμούς με άλλα δημοκρατικά έθνη ενόψει της ανόδου της Κίνας.
Κατηγόρησε ανώνυμους «παράγοντες» ότι υποστηρίζουν μονομερείς προσεγγίσεις και καταφεύγουν στη βία, για την αντιμετώπιση διεθνών ζητημάτων, που θα μπορούσαν να ισχύουν όχι μόνο για τους πολέμους των ΗΠΑ στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, αλλά και για τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Το ανακοινωθέν ανέφερε επίσης, ότι «οι νέες διακρατικές σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Κίνας είναι ανώτερες από τις πολιτικές και στρατιωτικές συμμαχίες της εποχής του Ψυχρού Πολέμου».
Πριν από μισό αιώνα, στη μέση του Ψυχρού Πολέμου, ήταν η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες που βρήκαν κοινό σκοπό εναντίον της Ρωσίας. Εκείνη την εποχή, οι δεσμοί της Κίνας με τη Σοβιετική Ένωση είχαν επιδεινωθεί και οι ηγέτες της ανησυχούσαν για μια σοβιετική εισβολή.
Πενήντα χρόνια αργότερα, η σχέση μεταξύ των τριών μεγάλων δυνάμεων άλλαξε, με τρόπους που είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς. Οι δεσμοί ΗΠΑ-Κίνας είναι στα «βράχια» και το Πεκίνο και η Μόσχα προσεγγίζουν το ένα το άλλο.
