Τα τελευταία χρόνια αρχίζει να γίνεται αντιληπτό ότι εισερχόμαστε σε αυτό που συνήθως αναφέρεται ως η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση , η οποία χαρακτηρίζεται από τη συγχώνευση τεχνολογιών και πλατφορμών με τη μορφή ενός «συστήματος συστημάτων».
Νέα τεχνολογία χαρακτηρίζει αυτή την εξέλιξη, επιτρέποντας ταχύτερη μεταφορά δεδομένων μέσω βελτιωμένων δικτύων κινητής τηλεφωνίας (5G), διασυνδεδεμένων στοιχείων (το «διαδίκτυο των πραγμάτων»), αυτόνομων συστημάτων, κατασκευής προσθέτων (3D εκτύπωση), βιοτεχνολογίας και τεχνητής νοημοσύνης που υποστηρίζονται από μηχανική μάθηση με την ικανότητα για την επεξεργασία μεγάλων ποσοτήτων δεδομένων.
Αυτές οι εξελίξεις και επαναστάσεις, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε δραματικό και γρήγορο μετασχηματισμό όλων των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών επιχειρήσεων.
Ένα παράδειγμα αποτελούν, οι μάχες μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν. Αντί για ένα παραδοσιακό πεδίο μάχης που διοικείται από κύρια άρματα μάχης και πυροβολικό, τα οπλισμένα drones αποδείχτηκαν ότι άλλαζαν το παιχνίδι.
Ενώ οι ένοπλες δυνάμεις της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν, ήταν σχεδόν ισοδύναμες σε αριθμό, ο τρόπος με τον οποίο και οι δύο πλευρές χρησιμοποίησαν διαφορετικές έννοιες και πλατφόρμες, προσφέρει σημαντικά μαθήματα για τα μικρότερα κράτη που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερους εχθρούς.
Σε προηγούμενες βιομηχανικές επαναστάσεις, η καινοτομία ενσωματώθηκε σε στρατιωτικές δυνατότητες , όπως τα οπλικά συστήματα, η επιμελητεία και η οργάνωση. Η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση δεν θα είναι διαφορετική. Ως εκ τούτου, οποιοσδήποτε είναι σε θέση να αναπτύξει διασυνδέσεις μεταξύ της καινοτομίας με γνώμονα τους πολίτες και της ανάπτυξης στρατιωτικών ικανοτήτων, πιθανότατα θα απολαύσει μια σειρά από επιχειρησιακά πλεονεκτήματα στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον.
Θα μπορέσουν ποτέ τα μικρά και μεσαία κράτη να διαχειριστούν μια κρίση ή έναν πόλεμο που περιλαμβάνει έναν στρατιωτικά καλά εξοπλισμένο και ικανό αντίπαλο, εάν συνεχίσουν να ανταγωνίζονται εφαρμόζοντας μια πλήρως αμοιβαία προσέγγιση στην ανάπτυξη ικανοτήτων;
Ένας οδηγός για τα μικρότερα κράτη
Από την οπτική γωνία ενός μικρού ή μεσαίου κράτους, πολλές διαφορετικές προσεγγίσεις θα μπορούσαν να υποστηρίξουν την εφαρμογή νέων τεχνολογιών κατά τη διαμόρφωση στρατιωτικών δυνατοτήτων. Η νέα τεχνολογία πρέπει να υιοθετηθεί σταδιακά και να βασίζεται σε υπάρχουσες πλατφόρμες και συστήματα.
Η αποκτηθείσα γνώση, θα αποτελέσει στη συνέχεια ένα φυσικό θεμέλιο για αποφάσεις σχετικά με σημαντικές τεχνολογικές αλλαγές, για την υποστήριξη μιας πιο ολοκληρωμένης κίνησης για τη δημιουργία και την εφαρμογή νέων δυνατοτήτων.
Η εξελικτική προσέγγιση θα πρέπει να συνεχίσει να είναι η προτιμώμενη προσέγγιση των μικρών και μεσαίων κρατών, για την εισαγωγή νέων και αναδυόμενων τεχνολογιών στις ένοπλες δυνάμεις τους.
Καλά ισορροπημένες έννοιες και δόγματα, θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την εισαγωγή της τεχνητής νοημοσύνης που υποστηρίζεται από μηχανική μάθηση για την υποστήριξη της λήψης στρατιωτικών αποφάσεων ή η χρήση μικρών δορυφόρων για την υποστήριξη ενισχυμένης κάλυψης αισθητήρων.
Αυτή η κατάσταση απαιτεί νέες μορφές συνεργασίας και δέσμευσης μεταξύ των κυβερνήσεων, των επιχειρήσεων, των κόμβων καινοτομίας και του ακαδημαϊκού κόσμου.
Ωστόσο, αυτό θα απαιτούσε επίσης από τους κυβερνητικούς παράγοντες να αναπτύξουν σαφείς στρατηγικές και μεθοδολογική υποστήριξη, για να διευκολυνθεί η έγκαιρη λήψη αποφάσεων, σχετικά με το, εάν θα συνεχίσουν με διαφορετικά έργα. Το τελευταίο έχει μεγάλη σημασία. Οι ηγέτες μικρών κρατών πρέπει να έχουν την ικανότητα και το θάρρος να ακυρώσουν μεγάλα έργα, εάν είναι σαφές, ότι σύντομα θα είναι παρωχημένα.
Στην ταχύτητα της συνάφειας
Υπάρχουν καλοί λόγοι για τις μικρές και μεσαίες χώρες να είναι ανοιχτές στη νέα τεχνολογία. Ωστόσο, δεν πρέπει να προσπαθεί κανείς απλώς να αντικατοπτρίζει τις δυνατότητες άλλων χωρών και πιθανών αντιπάλων, χωρίς σωστή ανάλυση των απαιτήσεων ενός συγκεκριμένου στρατηγικού πλαισίου, καθώς και άλλων παραμέτρων στο πραγματικό επιχειρησιακό περιβάλλον.
Η ανάπτυξη της τεχνολογίας ως μέρος της ανάπτυξης στρατιωτικών ικανοτήτων, πρέπει να βασίζεται σε ισορροπημένες επιλογές και υπολογισμένη ανάληψη κινδύνων.
Η οικοδόμηση γνώσεων σχετικά με τον αντίκτυπο των νέων και αναδυόμενων τεχνολογιών, παραμένει ένας βασικός παράγοντας που υπογραμμίζει τη σημασία της διεξαγωγής ερευνών, μελετών, πειραμάτων και δοκιμών προκειμένου να εντοπιστούν τα αδύναμα σημεία μιας μικρής χώρας, καθώς και αυτά των πιθανών αντιπάλων της.
Αυτές οι δραστηριότητες, θα πρέπει επίσης να διεξάγονται με ρυθμό που αντανακλά την ταχεία ανάπτυξη σε τομείς που κυμαίνονται από τα αυτόνομα συστήματα έως τη βιοτεχνολογία. Αυτοί οι τομείς θα πρέπει να συνοδεύονται επίσης, από μάλλον μεγάλες και μακροπρόθεσμες οικονομικές δεσμεύσεις.
Ο προφανής κίνδυνος να επιτραπεί στην εθνική αμυντική βιομηχανία, να αναπτύξει το «σύνδρομο της παχιάς αγελάδας» μέσω μακροπρόθεσμων δεσμεύσεων από την κυβέρνηση, θα πρέπει να μετριαστεί μέσω ενός διαλόγου που θα υποστηρίζεται από συμβατικές σχέσεις με σαφή πρότυπα.
Δύσκολες Επιλογές
Οι στρατηγικές επιλογές είναι, από τη φύση τους, δύσκολες και περίπλοκες, και τα ερωτήματα που μας θέτουν οι νέες και αναδυόμενες τεχνολογίες είναι όλα μεμονωμένα προκλητικά.
Ωστόσο, τα χαρακτηριστικά της λεγόμενης τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, με την προσέγγιση του «συστήματος συστημάτων», θα πρέπει να αντικατοπτρίζονται στον τρόπο με τον οποίο αυτές οι νέες τεχνολογίες, συγχωνεύονται σε νέες ή ενισχυμένες στρατιωτικές δυνατότητες.
Αυτό δίνει επίσης περαιτέρω έμφαση στη σημασία μιας συνολικής προσέγγισης και υπογραμμίζει ότι, οι χώρες πρέπει να είναι ανοιχτόμυαλες και να μην αφήνουν τον εαυτό τους να εγκλωβιστεί από την παραδοσιακή σκέψη και τα ξεπερασμένα πρότυπα.
Πολλές μικρές και μεσαίες χώρες, θα αντιμετωπίσουν πολλές στρατηγικές επιλογές στο σχετικά εγγύς μέλλον, οι οποίες θα βασίζονται στις απαιτήσεις που δημιουργούνται από, και μέσω, της συνεχιζόμενης καινοτομίας και τεχνολογικής ανάπτυξης.
Ως εκ τούτου, είναι επίσης σημαντικό να προσδιοριστεί ο μακρύς κατάλογος των αναδυόμενων ευκαιριών που θα παραχθούν.
Αυτές οι νέες τεχνολογίες δημιουργούν δυνατότητες αντιμετώπισης, τόσο υφιστάμενων όσο και μελλοντικών απειλών, ίσως και σε μεγαλύτερο βαθμό μέσω ασυμμετρίας και μη γραμμικών λύσεων. Η ικανότητα εξεύρεσης ρεαλιστικών ανταλλαγών και συμβιβασμών, θα συνεχίσει να αποτελεί αναγκαιότητα για την επιτυχή ανάπτυξη των εννοιών της αμυντικής πολιτικής των μικρότερων κρατών.