Παρά την αισθητή πρόοδο, η ατμοσφαιρική ρύπανση εξακολουθεί να προκαλεί οικονομική ζημία ύψους 600 δισ. ευρώ ετησίως, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία και ισοδυναμεί με το 4% του ΑΕΠ.
Σύμφωνα με ανάλυση του Bruegel, αυτά τα κόστη προέρχονται από απώλειες παραγωγικότητας, όπως η αυξημένη απουσία από την εργασία, η μείωση της παραγωγικότητας εντός της εργασίας και η βλάβη στα οικοσυστήματα.
Το κόστος της ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι δυσανάλογα υψηλό στην Ανατολική Ευρώπη και την Ιταλία, όπου οι απώλειες αναμένεται να παραμείνουν πάνω από το 6% του ΑΕΠ μέχρι το 2030. Οι 10% πιο μολυσμένες περιοχές της ΕΕ υφίστανται το 25% του βάρους της θνησιμότητας που αποδίδεται στην ατμοσφαιρική ρύπανση.
Η προώθηση του καθαρού αέρα ενισχύει την οικονομική ανάπτυξη κατά 50 έως 60 δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο, υπολογίζει το Bruegel. Η αυξανόμενη δέσμευση της ΕΕ για καθαρότερο αέρα αντικατοπτρίζεται από την τριπλάσια αύξηση των κονδυλίων που διατίθενται για την προώθηση των πολιτικών καθαρού αέρα, από 7 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως για την περίοδο 2014-2020 σε 25 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως για την περίοδο 2021-2027, ιδίως με την υποστήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF). Ωστόσο, είναι αναγκαίο η χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ να συνεχιστεί και μετά το 2026, όταν λήξει η ισχύς του Ταμείου.
Τα κενά και οι επιδοτήσεις
Η οδηγία της ΕΕ για την ποιότητα του περιβάλλοντος αέρα στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα, αλλά αφήνει κενά: οι εξαιρέσεις και οι αναβολές ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο τη συνολική πρόοδο στον καθαρότερο αέρα. Η κατανάλωση ορυκτών καυσίμων είναι ένα από τα κύρια εμπόδια για την επίτευξη στόχων καθαρού αέρα. Ωστόσο, οι επιδοτήσεις για τα ορυκτά καύσιμα ήταν δεκατέσσερις φορές υψηλότερες από τα κονδύλια της ΕΕ για τον καθαρό αέρα μεταξύ 2014 και 2020 και προβλέπεται ότι θα παραμείνουν πέντε φορές υψηλότερες για τα επόμενα χρόνια.
Η αποτελεσματικότητα των πολιτικών για τον καθαρό αέρα εξαρτάται από το πλαίσιο. Απαιτείται ο εντοπισμός συγκεκριμένων δράσεων για κάθε περιοχή και ο ποσοτικός προσδιορισμός των πιθανών κερδών για να επιταχυνθεί η μετάβαση σε καθαρότερο αέρα. Η σταδιακή κατάργηση της χρήσης άνθρακα στη θέρμανση κατοικιών είναι πιο κερδοφόρα στην Ανατολική Ευρώπη, ενώ για την Ιταλία θα βοηθούσε περισσότερο η μείωση των βιομηχανικών και γεωργικών εκπομπών, υπολογίζει το Bruegel.
