Το ADATS ήταν το πρώτο σύστημα κατευθυνόμενων πυραύλων το οποίο σχεδιάστηκε για να εμπλέκεται αεροσκάφη και τεθωρακισμένα οχήματα. Το όνομα του προσδιορίζει ακριβώς αυτόν τον ρόλο αφού τα γράμματα αποτελούν αρχικά του Air Defense Anti Tank System. Το ADATS αναπτύχθηκε στα μέσα της δεκαετίας του '70 από την Oerlikon-Bührl, με την Martin Marietta (τώρα μέρος της Lockheed Martin) να γίνεται συνεργάτης του προγράμματος το 1979. Η πρώτη δοκιμαστική εκτόξευση έγινε το 1981.
Στις αρχές της δεκαετίας του '80, ο αμερικανικός στρατός αναζητούσε δύο νέα αντιαεροπορικά συστήματα μικρής εμβέλειας. Το πρόγραμμα αυτό σκοπεύονταν να παράγει τους αντικαταστάτες των M164 Vulcan και MIM-72 Chaparral. Τα ADATS είχαν μεγάλο ανταγωνισμό αφού κοντραρίζονταν με το Liberty (έκδοση του Crotale), το Paladin (έκδοση του Roland) και το Rapier. Το ελβετικό σύστημα όμως επιλέχθηκε νικητής τoν Νοέμβριο του 1987.
Ωστόσο, τότε ξεκίνησαν τα θέματα... Η ανάπτυξη του συστήματος ήταν χρονοβόρα και αντιμετώπιζε ποικίλα προβλήματα. Δύο διαδοχικές GAO έρευνες εντόπισαν σημαντικά προβλήματα στο πρόγραμμα. Κάποια από αυτά ήταν πως η συντομότερη διάρκεια που κατάφερνε το σύστημα να λειτουργήσει πριν σβήσει ήταν μόλις 9 ώρες! Το κογκρέσο απαιτούσε τουλάχιστον 60 ώρες για να θεωρηθεί λειτουργικό ένα τέτοιο σύστημα. Επίσης χρειαζόντουσαν τουλάχιστον 1,5 ώρες για να διορθωθούν τα προβλήματα που προκαλούσαν δυσλειτουργία στο σύστημα. Η ελάχιστη διάρκεια αυτών των εργασιών δεν έπρεπε να ξεπερνά τις 0,62 ώρες. Υπήρχαν και άλλες λειτουργικές αστοχίες στο ραντάρ, στο τηλέμετρο, στα στόχαστρα κλπ. Οι κρίσιμες δοκιμές του συστήματος είτε αναβάλλονταν για χρόνια είτε ακυρώνονταν ολοκληρωτικά!
Αυτά και άλλα προβλήματα απειλούσαν με ολοκληρωτική ακύρωση το πρόγραμμα. Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου ήταν το 'κερασάκι στην τούρτα', με αποτέλεσμα τον Ιανουάριο του 1992, το ADATS να ακυρωθεί επίσημα. Στο πρόγραμμα, η αμερικανική κυβέρνηση επένδυσε 5 χρόνια και 5 δισεκατομμύρια δολάρια!
Το ADATS αντιμετώπισε και άλλα εμπόδια κατά τις δεκαετίες του '80 και του '90, αφού απορρίφθηκε από άλλα έθνη. Αν και ξοδεύτηκαν πάνω από 1 δισεκατομμύριο ελβετικά φράγκα, η Oerlikon κατάφερε να πουλήσει μόνο 50 εκτοξευτές σε δύο ξένες χώρες! Οπότε, καταλαβαίνετε πως το πρόγραμμα ήταν μία πραγματική αποτυχία, εμπορικά και λειτουργικά...
Η μόνη χρήση του ADATS στο πεδίο της μάχης ήταν όταν το χρησιμοποίησε ο καναδικός στρατός κατά την διάρκεια του Πολέμου του Κόλπου. Ωστόσο δεν είχε την ευκαιρία να εμπλακεί με ιρακινές δυνάμεις. Ο δεύτερος πελάτης, η Ταϊλάνδη δεν θεώρησε ποτέ πλήρως λειτουργικά τα συστήματα που αγόρασε! Ο στρατός της χώρας τους χρησιμοποίησε μόνο σε στρατιωτικές ασκήσεις και εκπαιδευτικές αποστολές. Μετέπειτα προτάσεις να επιχειρήσει ο καναδικός στρατός τα ADATS στο Αφγανιστάν απορρίφθηκαν σχεδόν αμέσως. Οπότε, το ελβετικό σύστημα δεν έχει πάρει ποτέ μέρος σε μάχη!
Το ADATS, αν και αποτελεί ένα αντιαεροπορικό όχημα, είναι ιδιαίτερα ακριβό. Το κόστος ανά μονάδα φτάνει τα 16,6 εκατομμύρια δολάρια. Αν και το κόστος των πυραύλων του είναι άγνωστο, ειδικοί θεωρούν πως φτάνει τα 150 χιλιάδες δολάρια ανά μονάδα, ποσό περίπου ισάξιο με αυτών των AGM-115 Hellfire και FGM-148 Javelin. Για να καταλάβετε για τι ποσά μιλάμε, το αντιαεροπορικό σύστημα μικρής εμβέλειας Μ730Α2 Chaparral των ΗΠΑ κοστίζει μόλις 1,5 εκατομμύρια δολάρια, ενώ οι MIM-72G πύραυλοι του έχουν τιμή 80 χιλιάδων!
Το ADATS σήμερα δεν παράγεται, δεν πωλείται και δεν βρίσκεται σε υπηρεσία στον στρατό καμίας χώρας. Θα λέγαμε ότι αποτελεί σίγουρα μία από τις μεγαλύτερες αποτυχίες της ελβετικής στρατιωτικής βιομηχανίας!
