Του Μάνου Χατζηγιάννη
“Η ζωή ενός ανθρώπινου πλάσματος αξίζει ένα εκατομμύριο φορές περισσότερο απ' την περιουσία του πλουσιότερου ανθρώπου στη Γη” έλεγε ο γιατρός, υπουργός Βιομηχανίας της κουβανέζικης επαναστατικής κυβέρνησης και σύμβολο του κουβανικού αγώνα, Ερνέστο Τσε Γκεβάρα.
Εδώ και μερικούς μήνες με αφορμή την κορύφωση της κρίσης του κορονοϊού παγκοσμίως πολύς λόγος γίνεται για τους Κουβανούς “σωτήρες” με τις “λευκές μπλούζες” που περιοδεύουν ανα τον πλανήτη παρέχοντας τις υπηρεσίες τους. Εθελοντικά ή επί πληρωμεί; Οι υμνητές τους απαντούν το πρώτο, οι επικριτές τους το δεύτερο... Η αλήθεια όπως πάντα είναι κάπου στην μέση!
Καταρχάς αυτό που είναι αδιαμφισβήτητο είναι πως το “γαλατικό χώριο” που αντιστέκεται και 70 χρόνια στην αμερικανική αυτοκρατορία, η Κούβα, βοηθά τον κόσμο να καταπολεμήσει το COVID-19, παρά τις προσπάθειες των ΗΠΑ για αντίποινα.
Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούν να αποκλείσουν τη διεθνή ιατρική συνεργασία της Κούβας, η λίστα των ομάδων που έστειλε το νησί για την καταπολέμηση του COVID-19 σε διαφορετικά γεωγραφικά μήκη και πλάτη του πλανήτη μεγαλώνει.
Είναι μέλη του σώματος Henry Reeve, που δημιουργήθηκε το 2005 από τον Fidel Castro για να αντιμετωπίσει καταστάσεις σοβαρών επιδημιών και φυσικών καταστροφών. Είναι μια κληρονομιά της παραδοσιακής πρακτικής αλληλεγγύης στην κουβανική επανάσταση, η οποία ποτέ δεν δίστασε να βοηθήσει άλλους λαούς που επλήγησαν από σεισμούς, πλημμύρες και άλλες καταστροφές, όπως οι πρόσφατες μάχες κατά του δάγκειου πυρετού και του Έμπολα σε τρεις Δυτικοαφρικανικές χώρες.
Με μια τέτοια ιστορία και με πλούτο εμπειρίας, η Αβάνα έλαβε και συνεχίζει να λαμβάνει αιτήματα από διάφορα μέρη του κόσμου για εμπειρογνώμονες στον τομέα της υγείας για να βοηθήσει στην καταπολέμηση της πανδημίας του κορονοϊού, παρόλο που οι ειδικοί της ήταν ήδη παρόντες σε 59 χώρες. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τους τελευταίους τρεις μήνες η Κούβα έστειλε 38 ομάδες υγείας σε 31 χώρες και εδάφη, μια ανάπτυξη που σηματοδοτεί ένα νέο ορόσημο σε αυτήν την πρακτική της βοήθειας. Για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης του νέου κορονοϊού, 3.440 εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας κινητοποιήθηκαν από την Κούβα, εκ των οποίων το 65% είναι γυναίκες. Υπάρχουν επίσης 1.944 απόφοιτοι νοσηλευτικής που εργάζονται σε αυτά τα σώματα.
Οι Κουβανοί με τις “λευκές μπλούζες” βρίσκονται στη Βενεζουέλα, στον Άγιο Βικέντιο και στις Γρεναδίνες νήσους, στη Δομινίκα και το Σουρινάμ, μεταξύ άλλων χωρών της περιοχής. Εργάζονται επίσης στην Αγκόλα, το Τόγκο, τη Γουινέα-Μπισάου, τη Νότια Αφρική, το Πράσινο Ακρωτήριο και τη Δημοκρατία της Γουινέας. Η παρουσία Κουβανών εμπειρογνωμόνων στον τομέα της υγείας αυξάνεται και σε χώρες του Περσικού Κόλπου. Mεταξύ άλλων, στο Ομάν, το Κουβέιτ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ. Ήταν έτοιμοι να σώσουν ζωές στην Ιταλία και την Ανδόρα, αλλά και στα νησιά Τερκς και Κάικος (υπερπόντια εδάφη του Ηνωμένου Βασιλείου) και στη Μαρτινίκα, υπό γαλλική κυριαρχία.
Στο διαδίκτυο βρίσκεται σε εξέλιξη μια πρωτοβουλία ούτως ώστε οι ομάδες του Henry Reeve να είναι υποψήφιες για το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης,
Το θέμα όμως με τα προαναφερθέντα ιατρικά ταξίδια των Κουβανών γιατρών είναι πως πρόκειται για χώρες των οποίων οι κυβερνήσεις είναι ιστορικοί σύμμαχοι των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά που δεν ασχολούνται με την σταυροφορία της Ουάσιγκτον ενάντια στη διεθνή υγειονομική εκστρατεία της Κούβας.
Ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ-όπως και γενικά οι επικριτές της αποστολής των Κουβανών γιατρών- κατηγορεί την Αβάνα ότι υποβάλλει τους γιατρούς της στην εμπορία ανθρώπων και ακόμη και σε μορφές δουλείας, η πραγματικότητα είναι ότι υπάρχει όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον στον κόσμο να καρπθεί τη βοήθεια της Κούβας για την καταπολέμηση της πανδημίας και ακόμη και στην περίοδο μετά το COVID-19. Ενώ συμβαίνει αυτό, η Ουάσινγκτον απειλεί να αντιδράσει εναντίον εκείνων που αναζητούν και χρησιμοποιούν την ιατρική συνεργασία αυτής της μικρής, αποκλεισμένης χώρας, παρά το χάος που προκαλεί η πανδημία στον κόσμο.
Η Κούβα έχει τονίσει ότι οι εμπειρογνώμονες στον τομέα της υγείας δεν βγαίνουν για αναζήτηση εργασίας. Ταξιδεύουν εθελοντικά σύμφωνα με μια συμφωνία με την οποία η δουλειά τους στην Κούβα τους περιμένει όταν επιστρέψουν και λαμβάνουν έναν πλήρη μηνιαίο μισθό, κοινωνική ασφάλιση, και επίσης λαμβάνουν ένα επίδομα.
Οι επικριτές από την άλλη διατείνονται πως τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο τον έχει η κουβανικη΄κυβέρνηση η οποία εκμεταλλέυεται τους γιατρούς.
Η αλήθεια είναι η εξής: Η κουβανική ιατρική συνεργασία με ξένες χώρες έχει διάφορους τρόπους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η Κούβα πληρώνει το επίδομα και η δικαιούχος χώρα πληρώνει για την τοπική επιχείρηση, τα ιατρικά εφόδια κλπ. Σε άλλες πάλι περπτώσεις η συνεργασία προέρχεται μέσω ιατρικών υπηρεσιών και τεχνικής βοήθειας, εξαγωγής υπηρεσιών με υψηλό ανθρωπιστικό περιεχόμενο και για την υπεράσπιση της υγείας και της ζωής. Τα έσοδα από αυτές τις υπηρεσίες συμβάλλουν στη διατήρηση του κουβανικού συστήματος υγείας, το οποίο είναι καθολικό και δωρεάν για ολόκληρο τον πληθυσμό. Χρησιμοποιείται επίσης για την αγορά τεχνολογίας και εισροών που απαιτούνται από αυτόν τον τομέα. Το υγειονομικό σύστημα στην Κούβα είναι εδώ και πάρα πολλά χρόνια γνωστό. Ποιος μπορεί άλλωστε να ξεχάσει το παράδειγμα με το δηλητήριο του μπλε σκορπιου κατά του καρκίνου;
Ένα παράδοξο αυτών των καιρών είναι ότι ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν να διακόψουν την κουβανική ιατρική συνεργασία, την στιγμή που πολλοί νέοι από τις ΗΠΑ σπουδάζουν και αποφοιτούν δωρεάν με ιατρικά πτυχία στην Κούβα. Αυτό συμβαίνει στη Λατινική Αμερικανική Ιατρική Σχολή, η οποία από το 1999 έχει εκπαιδεύσει σχεδόν 30.000 γιατρούς από 100 χώρες.
