Αντικειμενικά η θέση της Τουρκίας της έχει δώσει ένα βασικό γεωστρατηγικό πλεονέκτημα. Η εγγύτητά της με τη Μέση Ανατολή και την Κασπία καθώς και η θέση της στη Μαύρη Θάλασσα την καθιστούν απαραίτητο μέλος του ΝΑΤΟ. Για αυτό και όλοι ανέχονται τα τερτίπια του Ερντογάν.
Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, οι διπλωματικές σχέσεις της Άγκυρας με τους δυτικούς συμμάχους της έχουν “κρυώσει”. Τώρα, η ανακάλυψη μεγάλων ενεργειακών κοιτασμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο προσδίδει εντάσεις.
Η Κύπρος είναι μία από τις χώρες που θα μπορούσαν να επωφεληθούν σημαντικά από τον νέο πλούτο φυσικού αερίου. Το νησιωτικό έθνος εισάγει σήμερα όλη του την ενέργεια, αλλά η ανακάλυψη αποθεμάτων φυσικού αερίου θα μπορούσε να βελτιώσει την ενεργειακή ασφάλεια της Κύπρου, ενώ παράλληλα θα την καθιστούσε έθνος εξαγωγής ενέργειας. Οι τεταμένες σχέσεις της Λευκωσίας με τον ισχυρό βόρειο γείτονά της, ωστόσο, θα μπορούσαν να παρεμποδίσουν την ανάπτυξη του ενεργειακού της τομέα.
Η Τουρκία θέλει ένα μερίδιο του νεοαποκτηθέντος ενεργειακού πλούτου να αποδοθεί στους Τούρκους κατοίκους του νησιού στα κατεχόμενα. Επιπλέον, η Άγκυρα έχει στείλει εξερευνητικά σκάφη στην ΑΟΖ της Λευκωσίας, κάτι που έχει προκαλέσει την επίπληξη από την ΕΕ.
Οι Βρυξέλλες κατέστησαν σαφή τη θέση τους, δηλώνοντας ότι η Κύπρος είναι ένα ανεξάρτητο έθνος με ευρεία διεθνή αναγνώριση και ότι η Τουρκία έχει επανειλημμένα χρησιμοποιήσει τη δύναμη για να αποτρέψει τις εταιρείες ενέργειας από την εξερεύνηση της ΑΟΖ του νησιωτικού έθνους.
Πρόσφατα οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ συμφώνησαν οικονομικές κυρώσεις για τις ενέργειες της Τουρκίας στα ύδατα της Κύπρου. Αυτά περιλαμβάνουν τη δέσμευση περιουσιακών στοιχείων και τις ταξιδιωτικές απαγορεύσεις. Επίσης, απαγορεύεται η τεχνική και υλική υποστήριξη για δραστηριότητες γεώτρησης. Η πρόσφατη απόφαση ακολουθεί έναν προηγούμενο γύρο κυρώσεων με τον οποίο απαγορεύτηκαν οι πωλήσεις όπλων μετά την εισβολή της χώρας στη Συρία.
Όμως, μπορεί η ΕΕ να επέμβει ουσιαστικά όταν πρόκειται να επηρεάσει τη λήψη αποφάσεων της Άγκυρας; Ή μήπως συμβαίνει το αντίθετο;
Η Τουρκία φιλοξενεί περίπου 3,5 εκατομμύρια εκτοπισμένους. Η ΕΕ παρέχει οικονομική στήριξη στην Άγκυρα σε αντάλλαγμα για την πρόληψη της συνέχισης του ταξιδιού των προσφύγων στην Ευρώπη. Ο Πρόεδρος Ερντογάν έχει ήδη απειλήσει να πλημμυρίσει την Ευρώπη με τους εκτοπισμένους πρόσφυγες, οι οποίοι εδώ και πολλά χρόνια έχουν αποκαλέσει την Τουρκία ως «σπίτι» τους. Σύμφωνα με ορισμένους Έλληνες αξιωματούχους, η Άγκυρα έχει τη δυνατότητα να "στείλει" αμέσως 500.000 πρόσφυγες στην Ευρώπη.
Το πιο σημαντικό είναι ότι χιλιάδες φυλακισμένοι μαχητές του ISIS βρίσκονται σήμερα σε Τουρκικές φυλακές ή υπό την επίβλεψη μαχητών στη Συρία που υποστηρίζονται από την Τουρκία. Η Άγκυρα καλεί τις ευρωπαϊκές χώρες να επιτρέψουν στους φονταμενταλσιτές πολίτες τους να επιστρέψουν στη χώρα καταγωγής τους για να δικαστούν εκεί. Οι εγχώριες πολιτικές εξελίξεις σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, ωστόσο, παρεμποδίζουν την επεξεργασία των «εγχώριων» ισλαμικών τρομοκρατών.
Η Τουρκία γνωρίζει το πλεονέκτημά της έναντι της ΕΕ και δεν ντρέπεται να το εκμεταλλευτεί. Ο Ερντογάν παρέμεινε “επαναστατικός” ενόψει των αυξημένων οικονομικών και πολιτικών προκλήσεων τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Κατά τη διάρκεια επίσκεψης στις ΗΠΑ, ο πρόεδρος της Τουρκίας προειδοποίησε την ΕΕ ότι θα μπορούσε να στείλει μια πλημμύρα προσφύγων και κρατουμένων τρομοκρατών πέρα από τα σύνορα.
Οι συνομιλίες της Άγκυρας με την ΕΕ βρίσκονται εδώ και πολλά χρόνια σε αδιέξοδο και το ευρωπαϊκό μονοπάτι για την γειτονική μας χώρα μοιάζει όλο και περισσότερο σαν φαντασία.
Δεν είναι σαφές πώς η Τουρκία θα εκμεταλλευτεί πιθανές ανακαλύψεις φυσικού αερίου όταν δεν επιτρέπεται στις δυτικές εταιρείες ενέργειας να μοιράζονται την τεχνολογική τεχνογνωσία. Η Άγκυρα θα μπορούσε να στραφεί στις κρατικές εταιρείες ενέργειας της Ρωσίας, οι οποίες υπόκεινται στις ίδιες Δυτικές κυρώσεις και ως εκ τούτου θα ήταν πρόθυμες να συνάψουν συμφωνία με την Άγκυρα. Ωστόσο, η Μόσχα ιστορικά έχει καλές σχέσεις με την Κύπρο λόγω της κοινής τους ορθόδοξης θρησκείας. Συνεπώς, παραμένει αβέβαιο πώς θα διαδραματίσει ρόλο η Ρωσία σε αυτό το γεωπολιτικό αίνιγμα.
Ρεαλιστικά, οι επιλογές της Τουρκίας εδώ είναι περιορισμένες. Παρά τις έντονες σχέσεις, η χώρα παραμένει μέλος του ΝΑΤΟ και οι σημαντικότεροι οικονομικοί εταίροι της είναι οι δυτικές χώρες. Ως εκ τούτου, η Άγκυρα πιθανότατα θα επιλέξει να αποσυρθεί πριν τα πράγματα φτάσουν στα άκρα.
Στο μεταξύ και τα δύο μέρη του αγωγού TurkStream είναι γεμάτα και ο αγωγός πρόκειται να αρχίσει να τροφοδοτεί φυσικό αέριο πριν από το τέλος του έτους, δήλωσε την Τρίτη η ρωσική κρατική ενεργειακή εταιρεία Gazprom.
Οι αγωγοί TurkStream θα μεταφέρουν φυσικό αέριο από τη Ρωσία πέρα από τη Μαύρη Θάλασσα στην Τουρκία μόλις ολοκληρωθεί το σύστημα. Ένα μέρος των διπλών αγωγών θα παράγει φυσικό αέριο στην εγχώρια αγορά της Τουρκίας, ενώ το άλλο, που θα αρχίσει να λειτουργεί το επόμενο έτος, θα το μεταφέρει στην Ευρώπη μέσω της Βουλγαρίας.
"Η διαδικασία εκκίνησης και ανάθεσης βρίσκεται στο τελικό της στάδιο στον αγωγό φυσικού αερίου TurkStream, ο οποίος πρόκειται να τεθεί σε λειτουργία πριν από το τέλος του 2019", ανέφερε η δήλωση της Gazprom.
"Το CS Russkaya και το τμήμα ξηράς στη Ρωσία είναι έτοιμοι για λειτουργία. Εν τω μεταξύ, οι επιχειρήσεις εκκίνησης και θέσης σε λειτουργία πλησιάζουν στο τερματικό σταθμό υποδοχής στην Τουρκία", ανέφερε.
Μόλις ολοκληρωθεί η λειτουργία τους, οι αγωγοί TurkStream θα αντλούν στην Τουρκία 31,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως, αναφέρει η ιστοσελίδα της Gazprom
Ο Γερμανός ΥΠΕΞ ανησυχεί για την απομάκρυνση της Τουρκίας από την Ευρώπη…
Ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Χάικο Μάας σημείωσε ότι η Τουρκία είναι σημαντικός εταίρος στο ΝΑΤΟ και συμπλήρωσε ότι η απομάκρυνση της Τουρκίας από την Ευρώπη δεν είναι προς όφελος των Ευρωπαίων. Ο Γερμανός ΥΠΕΞ υπογράμμισε ότι οι ίδιοι ενδιαφέρονται στενά για τα βόρεια κομμάτια της Συρίας.
Από την άλλη πλευρά, ο Μαρκ Πιερίνι, επισκέπτης μελετητής στο Carnegie Europe στις Βρυξέλλες και πρώην πρεσβευτής της ΕΕ στην Τουρκία την Πέμπτη δήλωσε πως η Τουρκία έχει γίνει αναξιόπιστος σύμμαχος του ΝΑΤΟ και ιδιαίτερα των ευρωπαίων μελών του με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
"Το βασικό ζήτημα έγκειται στην διακηρυγμένη φιλοδοξία της Άγκυρας να είναι μια δύναμη στη μέση, πολιτική ισότιμη από τις μεγάλες δυνάμεις. Η Τουρκία ως μέλος του δυτικού στρατοπέδου - ενσωματώθηκε στην ένταξή του στο Συμβούλιο της Ευρώπης από το 1950 και στο ΝΑΤΟ από το 1952, και στις πολύπλευρες σχέσεις της με την ΕΕ - δεν ταιριάζει πλέον με το όραμα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για τη θέση της χώρας του στον κόσμο ", δήλωσε ο Πιερίνι.
Η απόκτηση από την Τουρκία ρωσικών συστημάτων S-400 και η στρατιωτική επιχείρηση στη βορειοανατολική Συρία στις αρχές Οκτωβρίου, παρά τις αντιρρήσεις των δυτικών συμμάχων τους, τους ώθησε να αμφισβητήσουν την αξιοπιστία της Άγκυρας ως εταίρου, σύμφωνα με τον Pierini.
Και ακόμα κι αν η Τουρκία ευθυγραμμιστεί με το δυτικό στρατόπεδο, έχει πλησιάσει τη Ρωσία σε θέματα εθνικής άμυνας και σε θέματα Συρίας.
"Η διάσκεψη κορυφής του ΝΑΤΟ στις 3-4 Δεκεμβρίου στο Λονδίνο θα είναι έντονη. Η συζήτηση μεταξύ της υπαρξιακής κρίσης του ΝΑΤΟ και του" εγκεφαλικού θανάτου "του πιθανόν να μην διευθετηθεί", δήλωσε ο Pierini.
