Ο πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πραγματοποίησε το πιο σύντομο ταξίδι του στην πρωτεύουσα των Ηνωμένων Πολιτειών. Ενώ τα προηγούμενα ταξίδια του διαρκούσαν από τρεις μέχρι πέντε ημέρες, τη φορά αυτήν η επίσκεψη δεν ξεπέρασε τις 30 ώρες, ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί στις ΗΠΑ για τον Ερντογάν.
Ενδεικτικό του κλίματος στο οποίο πραγματοποιήθηκε η συνάντηση είναι το γεγονός ότι έγινε την πρώτη μέρα που άρχισε στο Κογκρέσο η διαδικασία έκπτωσης του Τραμπ από το αξίωμά του.
του Σάββα Καλεντερίδη
Όσον αφορά την ουσία των θεμάτων που απασχόλησαν τους δύο ηγέτες, σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε ότι τα προβλήματα που απασχολούν τις δύο πλευρές δεν λύθηκαν.
Το ζήτημα των S-400
Ο Τραμπ έκανε ορισμένες φαινομενικά «ελκυστικές» προτάσεις στον Ερντογάν, για να αλλάξει την απόφασή του για τους ρωσικούς πυραύλους S-400. Για παράδειγμα, έφερε στο τραπέζι το θέμα της ανάπτυξης των εμπορικών σχέσεων των δύο χωρών και το στόχο των 100 δισ. δολαρίων, μια ιδέα που κινείται σε θεωρητική βάση και δεν έχει κάτι το «χειροπιαστό», που το χρειάζεται επειγόντως ο Ερντογάν στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα η οικονομία της Τουρκίας, από την πορεία της οποίας θα εξαρτηθεί η επανεκλογή του το 2023.
Πάντως χρήσιμο είναι να αναφερθεί ότι από πλευράς Ερντογάν δεν έγινε καμία αναφορά στο «πάγωμα» των S-400, μπροστά στη δήλωση του Λευκού Οίκου για το πακέτο-ευχή των εμπορικών συναλλαγών ύψους 100 δισ. δολαρίων.
Απλά ο Τραμπ ήταν αυτός που ανέφερε ότι οι δύο ηγέτες έδωσαν εντολή στους υπουργούς Εξωτερικών να αρχίσουν διαδικασίες για την εξεύρεση λύσης στο θέμα των ρωσικών πυραύλων, κάτι που ούτως ή άλλως γίνεται εδώ και καιρώ μεταξύ Αμερικανών και Τούρκων αξιωματούχων, χωρίς αποτέλεσμα μέχρι σήμερα, αφού η Τουρκία παραμένει αμετακίνητη στις θέσεις της.
Το Κουρδικό
Ο Ερντογάν προσπάθησε να δείξει στον Τραμπ και σε πέντε γερουσιαστές που ήταν παρόντες ένα προπαγανδιστικό ντοκιμαντέρ το οποίο έδειχνε ότι οι Δυνάμεις Προστασίας του Λαού (YPG) –που αποτελούν τον βασικό κορμό και τη ραχοκοκαλιά των Δημοκρατικών Δυνάμεων της Συρίας, που συνεχίζει να στηρίζει ο Τραμπ πολιτικά αλλά και οικονομικά, μέσω των εσόδων των πετρελαιοπηγών της Συρίας–, είναι αναπόσπαστο κομμάτι του ΡΚΚ, που είναι αναγνωρισμένη τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ.
Εκεί ο Ερντογάν δεν φαίνεται να πέτυχε κάτι, αφού ο Τραμπ είπε ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να προστατεύουν τις πετρελαιοπηγές στη Συρία, που σημαίνει ότι θα συνεχίσει να υποστηρίζει τους Κούρδους του YPG.
Το ζήτημα της Halkbank
Για τον Ερντογάν το κύριο ζήτημα δεν ήταν ούτε το Κουρδικό και η στήριξη που δίνουν οι ΗΠΑ στις Δημοκρατικές Δυνάμεις της Συρίας ούτε τα αεροσκάφη πέμπτης γενιάς F-35, από τα οποία έχει αποκλειστεί η Τουρκία λόγω των S-400. Αυτό που απασχολεί τον Ερντογάν εδώ και περίπου έναν μήνα, που κατέβηκε από το «ράφι» από τον Εισαγγελέα της Νέας Υόρκης, είναι η δίκη της τράπεζας Halkbank, που ξεκίνησε τις 22 Οκτωβρίου και είναι σε εξέλιξη. Η υπόθεση αφορά την «Παραβίαση κυρώσεων που επέβαλαν οι ΗΠΑ στο Ιράν» και στο 45 σελίδων κατηγορητήριο που προετοίμασε η Εισαγγελία Νοτίου Τομέα της Νέας Υόρκης, έχουν απαγγελθεί έξι διαφορετικές κατηγορίες εναντίον της τράπεζας, για «απάτη» και για «ξέπλυμα βρώμικου χρήματος».
Δημοσιεύματα φέρουν τις αμερικανικές Αρχές να επιβάλλουν στην τουρκική τράπεζα πρόστιμο που ίσως ξεπεράσει τα 10 δισ. δολάρια. Αυτό σημαίνει ότι η τράπεζα Halkbank, μέσα από την οποία ο Ερντογάν κάνει και τις δουλειές της οικογένειας και του κύκλου του, θα καταρρεύσει, ενώ θα δεχτεί μεγάλο πλήγμα ο τραπεζικός τομέας και άρα η ίδια η τουρκική οικονομία.
Αν και η δημοτικότητα του Ερντογάν έχει ανέβει μετά την πρόσφατη εισβολή στη Συρία, όλοι στην Τουρκία συμφωνούν ότι η επανεκλογή του το 2023 θα εξαρτηθεί από την κατάσταση της οικονομίας. Και επειδή τα αστείρευτα κεφάλαια του Κατάρ το τελευταίο διάστημα δεν ρέουν προς την Τουρκία και η τουρκική οικονομία παλεύει να κρατηθεί όρθια και να καταγράψει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, ένα κτύπημα μέσω της Halkbank θα επιδεινώσει την κατάστασή της σε τέτοιο βαθμό που θα επηρεάσει την επανεκλογή Ερντογάν. Να ληφθεί δε υπ’ όψιν ότι ενώ με την επιχείρηση «Πηγή αίματος» οι κινήσεις των Νταβούτογλου και Μπαμπατζάν είχαν σχεδόν παγώσει, τώρα αρχίζουν να… ξεπαγώνουν και έχουν πυκνώσει οι επαφές και διεργασίες για τη δημιουργία δύο κομμάτων που θα στελεχωθούν με μέλη του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, από το οποίο θα αφαιρέσουν ψηφοφόρους που μπορεί να ξεπεράσουν συνολικά και το 10% της εκλογικής του δύναμης.
Για το θέμα της Halkbank λοιπόν δεν γράφτηκε και δεν ακούστηκε τίποτα, εκτός κι αν έγινε κάτι πίσω από κλειστές πόρτες και δεν έχει διαρρεύσει τίποτε σχετικό.
Γενοκτονία των Αρμενίων
Εδώ ο Ερντογάν πέτυχε όντως κάτι χειροπιαστό. Ο γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ, μετά τη συνάντηση με τον Ερντογάν –ήταν ένας από τους πέντε γερουσιαστές που συμμετείχαν στη συνάντηση στο Λευκό Οίκο– ανακοίνωσε ότι μπλοκάρει την συζήτηση του ψηφίσματος στη Γερουσία των ΗΠΑ.
Αυτό για να δούμε όλοι εμείς που ασχολούμαστε με το θέμα της διεθνοποίησης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Ανατολίας, ότι τελικά ακόμα και ένα ψήφισμα που εγκρίθηκε σχεδόν ομόφωνα από Δημοκρατικούς και Ρεπουμπλικανούς, μπλοκάρεται από έναν γερουσιαστή για να διευκολυνθούν οι χειρισμοί του Αμερικανού προέδρου στο θέμα των πετρελαιοπηγών της Συρίας και στο Κουρδικό!
Συμπέρασμα
Οι διαφωνίες και τα προβλήματα που απασχολούν τις δύο χώρες σε στρατηγικό επίπεδο δεν λύθηκαν στην επίσκεψη του Ερντογάν στην Ουάσινγκτον. Αυτό που επικράτησε τελικά στην αμερικανική πρωτεύουσα, και κυρίως στους ισχυρούς άνδρες του Τραμπ στη Γερουσία, ήταν να γίνουν ορισμένα βήματα, με πρώτο το μπλοκάρισμα του ψηφίσματος για τη Γενοκτονία των Αρμενίων, για να αφήσουν τις πόρτες ανοιχτές και να μην σπρώξουν κι άλλο την Τουρκία προς τη Ρωσία.
Με άλλα λόγια, το «σίριαλ» στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις θα συνεχιστεί, όπως μάλλον θα συνεχιστεί και η ταλάντωση της Άγκυρας μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας. Αυτό που ονομάσαμε στο βιβλίο μας Το εκκρεμές της Τουρκίας, θα συνεχίσει την ταλάντωση.
