TOY ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗ
Ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν συναντήθηκε στις αρχές Φεβρουαρίου στην Αγκυρα με τους επικεφαλής των Εβραϊκών Κοινοτήτων στις ΗΠΑ Μάλκομ Χόενλιν και Στέφεν Γκρίνμπεργκ.
Ηδη από τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους εμφανίσθηκαν τα πρώτα σημάδια της επαναπροσέγγισης των δύο χωρών, μετά τη ρήξη που επήλθε στις σχέσεις τους εξ αιτίας του επεισοδίου Mavi Marmara.
O Τούρκος Πρόεδρος Recep Tayyip Erdogan, είχε ήδη προϊδεάσει την τουρκική κοινή γνώμη για την εξέλιξη αυτήν, δηλώνοντας ότι οι ανανεωμένες σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών θα αποβούν σε όφελος της Τουρκίας, του Ισραήλ, της Παλαιστίνης, αλλά και ολόκληρης της περιοχής.
Ακολούθησε μια μυστική συνάντηση στην Ελβετία, μεταξύ του πρώην υπουργού και νυν υφυπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας, Feridun Sinirlioglu, του νεοτοποθετηθέντος επικεφαλής της Μοσάντ, Yossi Cohen, και του ειδικού απεσταλμένου του Netanyahu στην Τουρκία, Yossi Ciechanover, με σκοπό να προετοιμάσουν τη συμφωνία.
Επίσης, ο Erdogan συναντήθηκε με ομάδα επιφανών Αμερικανοεβραίων του πανίσχυρου εβραϊκού «λόμπι» των ΗΠΑ και εξέφρασε την επιθυμία της Άγκυρας να αναθερμάνει τις διμερείς σχέσεις με το Τελ Αβίβ. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε κεκλεισμένων των θυρών και σε αυτήν συμμετείχε ο πρόεδρος των Εβραϊκών Κοινοτήτων στις ΗΠΑ Ishak Ibrahimzadeh. Μετά το πέρας της σύσκεψης, Τούρκοι αξιωματούχοι δεν έκαναν καμία δήλωση.
Την ίδια στιγμή, το ισραηλινό Channel 2 μετέδωσε ότι ο Malcolm Hoenlein, αντιπρόεδρος της αμερικανο-ισραηλινής επιτροπής (AIPAC) και στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού του Ισραήλ, έφθασε στην Άγκυρα μέσω Ιερουσαλήμ για συνομιλίες.
Η στροφή του Erdogan προς την επίτευξη συμφωνίας, δεν οφείλεται βεβαίως σε αλλαγή των απόψεών του.
Οφείλεται στο γεγονός ότι ο ισλαμιστής ισχυρός άνδρας της Άγκυρας, με τις ηγεμονικές φαντασιώσεις, έχει καταντήσει σε παρία του μουσουλμανικού κόσμου, τον οποίον φαντασιωνόταν ότι θα κυβερνούσε, ενώ ο Ρώσος Πρόεδρος, Vladimir Putin, είναι έτοιμος, πρόθυμος και ικανός να τον εξοβελίσει στη λήθη.
Η περίπτωση Erdogan προσωποποιεί τις πολύπλοκες και ενίοτε αντικρουόμενες συμμαχίες στην περιοχή.
Είναι αντίπαλος του Ιράν, την ίδια στιγμή που υποστηρίζει κάποιους από τους τρομοκράτες συμμάχους της Τεχεράνης και αντιτίθεται σε άλλους. Είναι εχθρός του Σύρου Προέδρου Bashar Assad και την ίδια στιγμή ισχυρίζεται πως πολεμά του Ισλαμικό Κράτος, αν και στην πραγματικότητα το υποστηρίζει ποικιλοτρόπως. Βέβαια, το Ισλαμικό Κράτος είναι, ουσιαστικά, η δύναμη που επιχειρεί να ανατρέψει τον Assad.
Επιπλέον, κατόρθωσε να μετατρέψει μια μετριοπαθή και σχετικά δημοκρατική μουσουλμανική χώρα σε ένα αυταρχικό ισλαμιστικό κράτος, στο οποίο δημοσιογράφοι και πολιτικοί φυλακίζονται επειδή άσκησαν κριτική στην κυβέρνησή του, ενώ την ίδια στιγμή επιδιώκει την ένταξη στην Ε.Ε.
Είναι διαπρύσιος εχθρός του Ισραήλ, αλλά διαιωνίζει τον μύθο -για να αποκοιμίσει την κυβέρνηση στην Ουάσιγκτον- ότι το εβραϊκό κράτος φταίει για τη ρήξη που ο ίδιος προκάλεσε, όταν υποστήριξε τις προσπάθειες ακτιβιστών-συμπαθούντων τη Χαμάς, να διασπάσουν τον ναυτικό αποκλεισμό του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας.
Έκτοτε, οι σχέσεις των δύο χωρών κατρακύλησαν όχι απλώς στην ανυποληψία, αλλά άγγιξαν την εχθρότητα και μάλιστα σε όλα σχεδόν τα επίπεδα.
Ο Barack Obama μπαίνει στο παιχνίδι
«Βρες τα με τον Erdogan», διέταξε τον Netanyahu, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να του βάλει το κινητό του τηλέφωνο στο χέρι με το ζόρι, στο tarmac του αεροδρομίου Ben-Gurion, κατά την επίσημη επίσκεψή του στο Ισραήλ.
Και παρά το ότι ο Netanyahu υπέκυψε, ο Erdogan δεν υποχώρησε σε κανέναν από τους όρους που είχε εκ των προτέρων θέσει για την επαναπροσέγγιση.
Ο κάθε ισλαμιστής φύλαρχος γνωρίζει πολύ καλά πως η αδιαλλαξία είναι το κλειδί για να γονατίσει οποιαδήποτε δυτική χώρα.
Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα λεφτά -και μάλιστα βουνά από αυτά- παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο σε τέτοιου είδους σενάρια.
Σε κάθε περίπτωση, οι απαιτήσεις του Erdogan ήταν τέτοιες, που ο Netanyahu ήταν αδύνατο να τις δεχθεί.
Έτσι, το χάσμα παρέμεινε αγεφύρωτο, μέχρι πριν από λίγο καιρό. Ακριβώς στον κατάλληλο χρόνο για να επωφεληθεί ο Erdogan από τη συμφωνία φυσικού αερίου που ο Netanyahu προώθησε, μετά από μια μακρά μάχη με τους αντιπάλους του στο εσωτερικό της χώρας του.
Όντως, τώρα που ο Erdogan βρίσκεται σε αντιπαράθεση με τον Putin για την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού, έχει απόλυτη ανάγκη να βρει μιαν εναλλακτική πηγή ενέργειας.
Είναι γνωστό ότι η Τουρκία εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από το ρωσικό αέριο. Δεν εκπλήσσει λοιπόν, ότι μία παράγραφος της νέας συμφωνίας συμφιλίωσης μεταξύ Erdogan και Netanyahu, προβλέπει την κατασκευή αγωγού από το Ισραήλ στην Τουρκία.
Και ενώ το Ισραήλ δέχεται να πληρώσει 20 εκατ. δολάρια σε αποζημιώσεις για το επεισόδιο Mavi Marmara, η Τουρκία το μόνο που δέχθηκε να πράξει είναι να μην προχωρήσει σε διώξεις για εγκλήματα πολέμου κατά των Ισραηλινών στρατιωτικών ηγετών κατά την περίοδο που έλαβε χώρα το επεισόδιο.
Εν ολίγοις, για να «εξασφαλισθεί» η ειρήνη, το Ισραήλ καλείται να προβεί σε παραχωρήσεις και συμβιβασμούς, ενώ ο ισλαμιστικός εταίρος του, λαμβάνει τα εύσημα χωρίς να κάνει τίποτε.
Η μόνη περίπτωση να μην εφαρμοσθεί η συμφωνία είναι το θέμα του αποκλεισμού της Γάζας.
Εάν ο Τούρκος τύραννος επιμείνει σε αυτό το σημείο, το Ισραήλ δεν θα υποχωρήσει.
Οι πρόσφατες ενδείξεις από την πλευρά της τουρκικής πολιτικής ηγεσίας ότι είναι ανοιχτή σε διάλογο για την αποκατάσταση των σχέσεων μεταξύ της Τουρκίας και του Ισραήλ είναι αυτές που φαίνεται να οδήγησαν την πολιτική ηγεσία του δεύτερου στο συμπέρασμα ότι έφτασε το τέλος της τουρκικής φιλοϊσλαμικής εξωτερικής πολιτικής και ότι οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών μπορεί να επιστρέψουν στην πρότερη κατάσταση.
Το συμπέρασμα αυτό φαίνεται να βασίζεται στην εσφαλμένη εκτίμηση ότι η φιλοϊσλαμική στάση αποτελεί παροδικό χαρακτηριστικό της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Είναι πιθανόν το Ισραήλ να αντλεί τις ελπίδες για επαναπροσέγγιση, από το γεγονός ότι η επιτυχία του AKP στις τελευταίες εκλογές βασίστηκε στην υφαρπαγή ψήφων από το ακροδεξιό Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP), πιστεύοντας ότι έτσι περιορίζονται οι επιλογές του ισλαμικού κόμματος στην εξωτερική πολιτική.
Το πιο πιθανό είναι ότι η φιλοϊσλαμική εξωτερική πολιτική αποτελεί, λόγω της διαχρονικής και ισχυρής αρνητικής στάσης του τουρκικού εκλογικού σώματος απέναντι στο Ισραήλ, πάγια διαθέσιμο πολιτικό εργαλείο συσπείρωσης της εκλογικής βάσης του AKP. Συνεπώς, η εχθρική στάση απέναντι στο Τελ Αβίβ μάλλον είναι επαναλαμβανόμενο και όχι παροδικό χαρακτηριστικό της διεθνούς συμπεριφοράς της Τουρκίας, γεγονός που πρέπει να αποθαρρύνει το Ισραήλ από τη σύναψη μακροχρόνιων και στενών σχέσεων συνεργασίας με την Τουρκία, τουλάχιστον όσο το ισλαμικό κόμμα παραμένει κυρίαρχο στην πολιτική σκηνή της γειτονικής χώρας. Φυσικά, το Ισραήλ ανησυχεί τα μέγιστα και για τον άξονα Μόσχας - Δαμασκού - Τεχεράνης, γι’ αυτό και αναζητεί -παρά φύσιν- γεωστρατηγικά αντίβαρα στην Τουρκία και στη Σαουδική Αραβία
Σε αυτό το πλαίσιο, η πιθανότητα η πολιτική κλιμάκωσης να αποτελεί πάγιο όπλο της τουρκικής ηγεσίας, πρέπει να προβληματίσει την αντίστοιχη ισραηλινή.
Είναι διατεθειμένο το Τελ Αβιβ να ρισκάρει κρίσιμους τομείς της οικονομίας (όπως, για παράδειγμα, οι εξαγωγές φυσικού αερίου) ή/και της εθνικής του ασφαλείας, θέτοντάς τους άμεσα υπό την επιρροή των τουρκικών πολιτικών και οικονομικών κύκλων; Το ερώτημα αυτό γίνεται ακόμη πιο σημαντικό αν ληφθεί υπ’ όψιν η επιδίωξη του Τούρκου Προέδρου για αλλαγές στο πολίτευμα, στόχος που μπορεί να προκαλέσει πολλές πολιτικές αναταράξεις κατά τη διάρκεια της πορείας προς τις προεδρικές εκλογές του 2019.
Εξ άλλου δεν είναι απαραίτητο να είναι κανείς ειδήμων σε αυτό που στις Διεθνείς Σχέσεις ονομάζεται Realpolitik για να αντιληφθεί ότι το να ξαπλώνεις στο κρεβάτι με έναν ισλαμιστή τύραννο είναι παρόμοιο με τον μύθο του Αισώπου, με τον βάτραχο που βοηθά τον σκορπιό να περάσει απέναντι στο ποτάμι. Το θανατηφόρο τσίμπημα στον βάτραχο είναι αναπόφευκτο, ακόμη κι αν ο σκορπιός τελικά πνιγεί?
ΗΜΕΡΗΣΙΑ
