Η Κοιλάδα των Τεμπών είναι γνωστή από τους αρχαίους χρόνους και η γειτνίασή της με τον μυθικό Όλυμπο, την κατοικία των δώδεκα Θεών, τη "δένει" με μύθους και παραδόσεις και την ανέδειξε σαν επιθυμητό τόπο προσκυνήματος από αρχαιοτάτων χρόνων.
Μάλιστα το 1895 ο επίσκοπος Πλαταμώνος Αμβρόσιος, ένας βαθιά μορφωμένος ιεράρχης, αναφέρει πως: «Ουδεμία αμφιβολία υπάρχει ότι οι προ Χριστού πρόγονοι ημών, εκ των Τεμπών τούτων ενεπνεύσθησαν και ωρίσαντο ως τόπον της κατοικίας των θεών αυτών τον υψαύχενα Όλυμπον».
Σύμφωνα με τον μύθο ο Ποσειδώνας ή ο Ηρακλής άνοιξαν δίοδο χωρίζοντας τον Όλυμπο από την Όσσα για να χυθούν στη θάλασσα τα νερά της εσωτερικής λίμνης Νεσσωνίδος που κάλυπτε τη θεσσαλική πεδιάδα.
Βέβαια η επιστήμη έχει διαφορετική άποψη. Σύμφωνα με τους γεωλόγους η Θεσσαλία πριν από λίγα εκατομμύρια χρόνια ήταν αποκλεισμένη από τη θάλασσα και τα χαμηλότερα τμήματά της σκεπάζονταν από τα νερά μιας μεγάλης αλλά μετρίου βάθους λίμνης, η οποία κάποτε ξεχείλισε λόγω των αποθέσεων φερτών υλικών σε αυτή και τα νερά της βρήκαν διέξοδο προς το Αιγαίο Πέλαγος ανάμεσα στον Όλυμπο και την Όσσα. Το υδάτινο ρεύμα που δημιουργήθηκε, ο μετέπειτα Πηνειός, διέβρωσε ακόμα περισσότερο τους ορεινούς όγκους και διεύρυνε το άνοιγμα σχηματίζοντας την Κοιλάδα των Τεμπών.
Ο Απόλλωνας και οι τελετές εξαγνισμού
Η κοιλάδα των Τεμπών ήταν αφιερωμένη στη λατρεία του θεού Απόλλωνα, θεού του θρησκευτικού καθαρμού και της μαντικής. Ίχνη του ιερού του Απόλλωνα Πυθίου ή Τεμπείτη βρέθηκαν στην ανατολική έξοδο της κοιλάδας στη δεξιά όχθη του Πηνειού, στο άκρο της σημερινής γέφυρας του ποταμού. Ο κατ’ εξοχήν μύθος που συνδέει τον Απόλλωνα με τα Τέμπη και το ιερό του φυτό είναι αυτός της Δάφνης.
Το στοίχειωμα των Τεμπών δεν είναι κάτι νέο. Στην αρχαιότητα, κάθε εννιά χρόνια κάνανε στα Τέμπη εξαγνισμούς για να τα ξορκίσουν την αρνητικότητα του μέρους, με τελετές όπου συμμετείχαν κυρίως παιδιά και νέοι. Ο λόγος των εξαγνιστικών τελετών;
Τα Τέμπη θεωρούνταν φορτισμένα με μια παράξενη, αρνητική ενέργεια, διότι εκεί είχε καταφύγει πληγωμένο το μυθολογικό τέρας Πύθων, εκεί και «πέθανε», από τραύμα που του προκάλεσε ο Απόλλων.
Ο Απόλλων είναι ο κατεξοχήν θεός της νεότητας! Οι καθαρμοί εξάγνιζαν το μέρος, προφύλασσαν τους ανθρώπους, αποκαθιστούσαν την απολλώνια αρμονία, εγγυούνταν τη νίκη επί του χαοτικού Πύθωνα. Πόσα εκατοντάδες χρόνια έχει που σταμάτησαν αυτοί οι εξαγνισμοί;
Ο Πύθωνας εν τω μεταξύ ανασυντασσόταν. Το μίασμα αυξάνει ατιθάσευτο. Ο Πύθωνας δυναμώνει και διψάει για εκδίκηση ενάντια σε ό,τι θυμίζει Απόλλωνα: Τίποτα πιο απολλώνιο από τη νεότητα. Κάτι ακόμη: Και τα τρία δυστυχήματα έγιναν ανεβαίνοντας προς τα Τέμπη και κανένα κατεβαίνοντας προς τα Τέμπη…
Ο Απόλλωνας καταδίωξε τον Πύθωνα από τους Δελφούς, όπου τον πλήγωσε, ΑΝΕΒΑΙΝΟΝΤΑΣ ΜΕΧΡΙ ΤΑ ΤΕΜΠΗ για να σιγουρευτεί ότι το τέρας θα ξεψυχήσει… Ο Πύθωνας εκδικείται τον νεανικό Απόλλωνα που ανηφόρισε στα Τέμπη, σκοτώνοντας νέους που ανηφορίζουν στα Τέμπη… Γι’ αυτό, το 2023, επιβατικό «έπρεπε» να είναι μόνο το τρένο που ανέβαινε. Αυτό που κατέβαινε δεν ήταν επιβατικό. Οι νεκροί είναι πάντα νέοι που ανηφορίζουν, μισητές εικόνες του νικηφόρου νεαρού Απόλλωνα.
Στους αρχαίους καθαρμούς, ένας νέος, σε ρόλο Απόλλωνα, ανέβαινε από τους Δελφούς στα Τέμπη και εκεί έβαζε φωτιά σε μια κατασκευή που συμβόλιζε τη φωλιά του Πύθωνα… Καθαρμοί πια πουθενά. Αντί να καίγεται η φωλιά του Πύθωνα, ο Πύθωνας παραδίδει στις φλόγες βαγόνια γεμάτα νέους, νέους που κάποτε έβαζαν φωτιά στη φωλιά του
Οι τραγωδίες
1999: "Μάτωσε" ο δικέφαλος
Μια από τις πιο μαύρες μέρες της Ιστορίας του ελληνικού αθλητισμού ξημέρωσε στις 4 του Οκτώβρη του 1999.
Ο ΠΑΟΚ είχε φύγει με το αποτέλεσμα της ισοπαλίας από ΟΑΚΑ κόντρα στον Παναθηναϊκό και οι φίλοι του «δικεφάλου» χαρούμενοι με το αποτέλεσμα, πήραν το δρόμο της επιστροφής. Περίπου δύο χιλιόμετρα πριν από τα Τέμπη, το λεωφορείο του ΣΦ ΠΑΟΚ Κορδελιού συγκρούστηκε με φορτηγό που ερχόταν από το αντίθετο ρεύμα, με αποτέλεσμα να πέσει σε χαράδρα οκτώ μέτρων.
Από τα συντρίμμια ανασύρθηκαν νεκροί οι Χαράλαμπος Ζαπουνίδης (20 ετών), Δημήτριος Ανδρεαδάκης (25 ετών), Χριστίνα Τζιόβα (18 ετών), Αναστάσιος Θέμελης (22 ετών), Γεώργιος Γκανάτσιος (22 ετών), Κυριάκος Λαζαρίδης (17 ετών), όλοι τους φίλοι του ΠΑΟΚ που επέβαιναν στο μοιραίο πούλμαν, όπως επίσης και ο οδηγός του φορτηγού, Αστέριος Αγκζιώτης (68 ετών). Επτά άνθρωποι έχασαν τότε τη ζωή τους. Από τότε και κάθε χρόνο, η ΠΑΕ ΠΑΟΚ τιμά τα παιδιά που χάθηκαν.
2003: Το κομμένο νήμα της ζωή 21 μαθητών
Ήταν Κυριακή απόγευμα της 13ης Απριλίου του 2003. Λίγο πριν τις 7,30 το απόγευμα, ο χρόνος σταμάτησε ξαφνικά στην κοιλάδα των Τεμπών. 21 μαθητές που επέστρεφαν από τη σχολική εκδρομή τους στην Αθήνα στο Μακροχώρι Ημαθίας χάνουν ακαριαία τη ζωή τους. Όλα συνέβησαν γρήγορα, αναπάντεχα και τραγικά.
Το λεωφορείο, στο οποίο επέβαιναν 49 μαθητές και καθηγητές κατευθύνονταν στη Θεσσαλονίκη. Τα παιδιά κουρασμένα, αλλά παράλληλα χαρούμενα και ενθουσιασμένα που θα γυρίσουν πίσω να πούνε στους γονείς τους πόσο όμορφα περάσανε στο ταξίδι. Μερικοί μαθητές κοιμούνται, άλλοι μιλούν στο τηλέφωνο και ενημερώνουν τους δικούς τους πως πλησιάζουν, κάποιοι κουβεντιάζουν μεταξύ τους, ενώ μέσα στο ΚΤΕΛ ακούγεται μουσική και το κλίμα είναι ευχάριστο.
Στο αντίθετο ρεύμα κινούνταν ένα φορτηγό που ερχόταν από τον Προβατώνα του Έβρου και μετέφερε νοβοπάν. Ο οδηγός έχασε τον έλεγχό του και συγκρούστηκε πλαγιομετωπικά με το λεωφορείο.
Από τη μοιραία σύγκρουση σκοτώνονται ακαριαία 21 μαθητές και τραυματίζονται άλλοι 9. Τα σωστικά συνεργεία που έφτασαν στο σημείο έκαναν πάνω από δύο ώρες να απεγκλωβίσουν νεκρούς και τραυματίες.
Η δίκη έγινε πέντε χρόνια αργότερα, τον Οκτώβριο του 2008. Ο οδηγός του λεωφορείου αθωώθηκε, ενώ ο οδηγός της νταλίκας καταδικάστηκε σε κάθειρξη 15 ετών. Οι ιδιοκτήτες της νταλίκας αλλά και του εργοστασίου νοβοπάν, καταδικάστηκαν από 4 έως 14 χρόνια. Η εταιρεία κατέβαλλε επίσης ως αποζημίωση στις οικογένειες των θυμάτων το ποσό των 8.500.000 ευρώ.
