Του Άγγελου Ρούσσου
Σήμερα η χώρα μας γιορτάζει την ελευθερία της... Μέσα σε ένα αλλόκοτο και επίφοβο κλίμα.
Οι τελευταίες ημέρες και εβδομάδες της επιδημίας του κορωνοϊού δίνουν μια ενδιαφέρουσα εικόνα για την ανθρώπινη ψυχή. Στοιχειώδεις ελευθερίες περιορίζονται σε ολόκληρο τον κόσμο, όπως η ελεύθερη κυκλοφορία ή η ιδιωτική ιδιοκτησία. Ωστόσο, οι περισσότεροι αποδέχονται αυτούς τους περιορισμούς χωρίς την παραμικρή αντίδραση καθώς το κράτος δηλώνει την αναγκαιότητά τους.
Στην Ελλάδα ζούμε πρωτόγνωρες καταστάσεις αφού έχουμε υποχρεωθεί σε εξόδους με...δελτίο.
Μπορεί όμως να υπάρξουν και χειρότερα; Μπορούν να ληφθούν και ακόμη σκληρότερα μέτρα περιορισμών; Μια ματιά στην Ισπανία, όπου η κατάσταση είναι τραγική, μιας και είναι μετά την Κίνα και την Ιταλία, η επόμενη στην θλιβερή λίστα χώρα με σωρεία κρουσμάτων και θανάτων, θα μας πείσει...
Από την Κυριακή 15 Μαρτίου υπάρχει απαγόρευση της κυκλοφορίας, η οποία επιβάλλεται από την αστυνομία και τη στρατιωτική δύναμη.
Στους ποδηλάτες και στους δρομείς που προσπαθούν να διατηρήσουν τη φόρμα τους στον καθαρό αέρα έχουν επιβληθεί μεγάλες ποινές. Οι Ισπανοί επίσης δεν επιτρέπεται πλέον να βρίσκονται στους ιδιωτικούς κήπους των πολυκατοικιών, ακόμη και αν οι οικογένειες τις χρησιμοποιούν εκ περιτροπής. Εν ολίγοις, δεν έχουν πλέον τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν τους δικούς τους κήπους. Έχουν “απαλλοτριωθεί” προσωρινά.
Οι περισσότεροι άνθρωποι ενοχλούνται μόνο λίγο από το γεγονός ότι το κράτος παραβιάζει μαζικά την ελευθερία τους. Το θεωρούν αναγκαίο και καλό. Δεν αμφισβητούν καθόλου την εξουσία του κράτους να περιορίσει την ελευθερία μας. Αντιθέτως, καταγγέλλουν όσους θέλουν να κινούνται ελεύθερα και να κάνουν χρήση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας τους. Όταν κάποιοι είδαν δύο αδέλφια να παίζουν ποδόσφαιρο στον κήπο του ενός συγκροτήματος διαμερισμάτων, κλήθηκαν αμέσως οι αστυνομία από τους γείτονες. Οι άνθρωποι καταγγέλλουν ακόμη κι όταν παίζουν παιδιά, υποστηρίζοντας πως αυτό είναι επιβλαβές για τη δημόσια υγεία, και ανεβάζουν αφίσες και σποτάκια λέγοντας "Quédate en casa" (παραμονή στο σπίτι). Αυτή είναι μια νοοτροπία του φύλακα της γειτονιάς ή του οικοδομικού τετραγώνου. Το πιο ανησυχητικό είναι ο μεγάλος αριθμός των πρόθυμων συνεργατών. Οι παραλληλισμοί με το παρελθόν περνούν απαρατήρητοι. Κανείς δεν φαίνεται να νοιάζεται και δεν συζητείται καν.
Αν οι άνθρωποι φοβούνται αρκετά, εμπιστεύονται μια (προσωρινή) δικτατορία χωρίς να γκρινιάζουν. Παρέχουν την ελευθερία τους με την ελπίδα να σωθούν από τους ηγέτες του κράτους που συμβουλεύονται σοφούς εμπειρογνώμονες. Ο φόβος κάνει τους ανθρώπους να ελέγχονται. Αντί να διαμαρτύρονται για την παραβίαση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας τους, χειροκροτούν καθημερινά στις 8 μ.μ. ώρα Ισπανίας. Αρχικά, τα χειροκροτήματα ήταν κυρίως για να δείξουν υποστήριξη για τους γιατρούς και τους νοσηλευτές, αλλά εν τω μεταξύ οι ευχαριστίες για την αστυνομία έχουν αυξηθεί κι αυτές!
Οι εξουσιαστές σχεδιάζουν κεντρικά την παραβίαση της ελευθερίας. Δεν έχουν τις απαραίτητες πληροφορίες για να δώσουν μια ορθολογική απάντηση στην κρίση του κορωνοϊού. Λαμβάνουν υπόψη τα οφέλη της απαγόρευσης της κυκλοφορίας και του οικονομικού “λουκέτου”, αλλά όχι το κόστος, επειδή αυτό δεν είναι ποσοτικά προσδιορίσιμο.
Ένα από τα άμεσα αποτελέσματα είναι η απώλεια μιας ταχύτερης ανοσοποίησης του πληθυσμού. Αλλά υπάρχουν και άλλα για την υγεία. Όντας περιορισμένος στους τέσσερις τοίχους, με την αντίστοιχη έλλειψη σωματικής άσκησης, θα οδηγήσει, μεταξύ άλλων, σε αυξημένες καρδιαγγειακές παθήσεις, υψηλή αρτηριακή πίεση, εγκεφαλικά επεισόδια και θρόμβωση. Η ψυχολογική επιβάρυνση του κλειδώματος είναι επίσης τεράστια. Η ψυχολογική ένταση θα προκαλέσει τη διακοπή ορισμένων γάμων και οικογενειών. Τραύμα και κατάθλιψη....
Η οικονομική κατάρρευση που προκλήθηκε από την πολιτική αντίδραση στον κορωνοϊό έχει τα δικά της αποτελέσματα για την υγεία, καθώς επιχειρηματίες υποφέρουν από καρδιακές προσβολές και άνεργοι πέφτουν σε κατάθλιψη ή στο αλκοόλ.
Και τότε υπάρχει το οικονομικό κόστος με τη στενότερη έννοια. Το βιοτικό επίπεδο θα πέσει, ίσως σημαντικά. Αυτό εξαρτάται από το πόσο παραμένει η οικονομική ζωή απενεργοποιημένη. Αργότερα, οι αλυσίδες εφοδιασμού θα απειληθούν, ακόμη και για βασικά φάρμακα και τρόφιμα. Ήδη σήμερα το εύρος προϊόντων στα ισπανικά σούπερ μάρκετ μειώνεται. Και αυτό μπορεί να απειλήσει ζωές. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η μείωση του βιοτικού επιπέδου θα πλήξει ιδιαίτερα τους φτωχότερους.
Δεδομένου ότι το κόστος και τα οφέλη δεν μπορούν να υπολογιστούν ποσοτικά, πρέπει να βασιστούμε στον κεντρικό προγραμματισμό για την αντιμετώπιση της επιδημίας COVID-19 και να πάρουμε την απόφαση να παραλύσουμε μια ολόκληρη χώρα - ακόμη και ολόκληρες ηπείρους (για να μην αναφέρουμε την (προσωρινή) εξαφάνιση της ελευθερίας) . Δυστυχώς, φοβισμένοι άνθρωποι φαίνεται να ρίχνουν μονάχα λίγα δάκρυα για την ελευθερία...
