Πρόβα τζενεράλε πριν από την απόφαση της Αθήνας για έκδοση NAVTEX για τη συνέχιση των ερευνών για την πόντιση καλωδίου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου, αποτέλεσαν οι εκατέρωθεν διαρροές τα τελευταία 24ωρα.
Η Αθήνα, που επαναλαμβάνει την αποφασιστικότητά της να προχωρήσει το έργο, καθώς πέραν της οικονομικής σημασίας του αφορά άμεσα την άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας, έστειλε μέσω διαρροών το μήνυμα ότι επίκειται η έκδοση NAVTEX για την επανάληψη των ερευνών και σε περιοχές της ελληνικής ΑΟΖ ανατολικά της Κάσου, που παρεμποδίστηκαν τον περασμένο Ιούλιο από την Τουρκία.
Σύμφωνα με το protothema.gr, σε απάντηση των ελληνικών διαρροών, η τουρκική εφημερίδα Τουρκιγιέ πήρε τη σκυτάλη με διαρροές διπλωματικής και στρατιωτικής πηγής της Τουρκίας, οι οποίες σηκώνουν νέο «απαγορευτικό» στις έρευνες, δηλώνοντας ότι «δεν θα επιτραπούν τετελεσμένα».
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, διπλωματικές πηγές της Τουρκίας δήλωσαν ότι τα «μονομερή βήματα της Ελλάδας είναι προκλητικά», καθώς τα όρια της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο δεν έχουν ακόμη καθοριστεί με αμοιβαία συμφωνία, και τέτοιες δραστηριότητες παραβιάζουν τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας και τις αρχές καλής γειτονίας.
Πηγές των υπουργείων Εξωτερικών και Άμυνας της Τουρκίας τόνισαν, σύμφωνα με την Τουρκιγιέ, ότι «η χώρα είναι αποφασισμένη να προστατεύσει τα δικαιώματά της στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο και ότι δεν θα υπάρξει υπαναχώρηση όσον αφορά τα όρια της ΑΟΖ». Απαντώντας ουσιαστικά και στα ελληνικά δημοσιεύματα ότι έχει καταστρωθεί και στο υπουργείο Άμυνας σχέδιο για την υποστήριξη των ερευνών, εάν χρειαστεί, από το Πολεμικό Ναυτικό, οι τουρκικές πηγές επισημαίνουν, σύμφωνα με την Τουρκιγιέ, ότι «η συνέχιση της πόντισης καλωδίων υπό στρατιωτική προστασία θα μπορούσε να αυξήσει τις περιφερειακές εντάσεις και να υπονομεύσει το έδαφος για διάλογο».
Για την Αθήνα, η συνέχιση των ερευνών και σε περιοχές εκτός των χωρικών υδάτων, σε περιοχή μάλιστα όπου υπάρχει νόμιμα οριοθετημένη Ελληνική ΑΟΖ ανατολικά της Κάσου, είναι πλέον μονόδρομος. Σε διαφορετική περίπτωση, όχι μόνο κινδυνεύει να ναυαγήσει ένα σημαντικό ενεργειακό έργο στο οποίο ήδη έχουν επενδυθεί σημαντικά κεφάλαια, κυρίως όμως θα δοθεί η εντύπωση ότι η άσκηση στοιχειωδών κυριαρχικών δικαιωμάτων, αλλά και δικαιωμάτων που προκύπτουν από το Δίκαιο της Θάλασσας για την ελευθερία των θαλασσών, έχει τεθεί υπό αναστολή λόγω των απειλών της Τουρκίας.
Εδώ και αρκετές εβδομάδες, πηγές του υπουργείου Εξωτερικών επιμένουν ότι το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης θα συνεχιστεί κανονικά είτε υπάρξει συνεννόηση με την Τουρκία είτε όχι.
Έκτοτε έχουν υπάρξει τουλάχιστον δύο συναντήσεις των ΥΠΕΞ των δύο χωρών, Γιώργου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν, στις οποίες —όπως δείχνει και η αντίδραση της Άγκυρας (μέσω του δημοσιεύματος της Τουρκιγιέ)— δεν έχει υπάρξει καμία αλλαγή στάσης εκ μέρους της Τουρκίας.
Η Άγκυρα, πιστή στην πολιτική της ότι «κανένα έργο στην Ανατολική Μεσόγειο δεν θα γίνει χωρίς τη συναίνεσή της ή την άδειά της», απαιτεί να υπάρξει με κάποιον τρόπο αναγνώριση του έστω και έμμεσου ρόλου της στο έργο αυτό.
Τον Ιούλιο είχε χρησιμοποιήσει τη γνωστοποίηση των συντεταγμένων από το ιταλικό πλοίο Ievoli Relume προς τις τουρκικές Αρχές, προκειμένου να εκδώσει τουρκική NAVTEX για τις έρευνες εντός της ελληνικής ΑΟΖ, υποστηρίζοντας μάλιστα ότι αφορά περιοχή της τουρκικής υφαλοκρηπίδας.
Η έκδοση NAVTEX δεν αφορά κυριαρχία και κυριαρχικά δικαιώματα, καθώς πρόκειται για αρμοδιότητα. Όμως η Τουρκία αμφισβητεί την ελληνική περιοχή ευθύνης έκδοσης NAVTEX και έχει ορίσει μονομερώς την τουρκική περιοχή ευθύνης για NAVTEX ώστε να ταυτίζεται με τη «Γαλάζια Πατρίδα» και να φθάνει ουσιαστικά μέχρι και το όριο των 6 ν.μ. ανατολικά των νησιών (Ρόδου, Κάσου, Καρπάθου) και μέχρι το μέσο του Αιγαίου.
Για την Τουρκία υπάρχει ένας ακόμη λόγος που αντιδρά, καθώς έτσι επιχειρεί να επιβάλει το τουρκοκλυβικό Μνημόνιο, βάσει του οποίου έχει παρανόμως χαράξει τα εξωτερικά όρια της ΑΟΖ της μέχρι το όριο των χωρικών υδάτων των 6 ν.μ. των ελληνικών νησιών. Και συγχρόνως, όπως έγινε πρόσφατα και με την παρενόχληση δια ασυρμάτου του ιταλικού ερευνητικού βορείως της Κρήτης από τουρκική κορβέτα, επιδιώκει να επιβάλει στην Ελλάδα τον περιορισμό ακόμη και για εργασίες που υπάγονται στην ελευθερία των θαλασσών, στο όριο των ελληνικών χωρικών υδάτων.
Εφόσον η διαρροή προς την Τουρκιγιέ είναι ακριβής, δημιουργούνται νέα και δύσκολα δεδομένα ενόψει της επανάληψης των ερευνών. Καθώς είναι εξαιρετικά δύσκολο να υπάρξει μια ουδέτερη «τεχνική ρύθμιση», σαν κι αυτές που αναζητούσαν οι δύο πλευρές στις εμπιστευτικές επαφές τους, η Τουρκία πιθανότατα θα επιχειρήσει να παρεμποδίσει τις έρευνες χωρίς να αρκεστεί απλώς στην παρενόχληση μέσω ασυρμάτου.
Για την Αθήνα, οι επιλογές δεν είναι πολλές: Είτε θα επιμείνει και θα εφαρμόσει το σχέδιο για υποστήριξη του ερευνητικού από το Πολεμικό Ναυτικό, είτε θα υποχωρήσει στις τουρκικές πιέσεις και απειλές, αναστέλλοντας τις έρευνες, όπως έγινε και τον περασμένο Ιούλιο.
Η πρώτη επιλογή, φυσικά, ενέχει τον κίνδυνο έντασης επί του πεδίου, ενώ η δεύτερη θα αποτελέσει ένα σοβαρό πλήγμα για τη χώρα αλλά και για την κυβέρνηση, σε μια πολύ δύσκολη καμπή για την ίδια.
Πάντως τα δυο ιταλικά ερευνητικά που είχαν πραγματοποιήσει τις έρευνες το προηγούμενο διάστημα βρίσκονται το μεν Ievoli Relume ανοικτά των ανατολικών ακτών της Μ. Βρετανίας, το δε NG Worker κατευθυνόταν το βράδυ της Κυριακής στο λιμάνι Μιλάτζο της Σικελίας.
