Η Γη έχει ξεπεράσει τα επτά από τα συνολικά οκτώ καθορισμένα όρια ασφαλείας, σύμφωνα με μια νέα μελέτη. Οδεύουμε πλέον προς την «επικίνδυνη ζώνη», προειδοποιούν οι επιστήμονες όχι μόνο επειδή ο πλανήτης μας υπερθερμαίνεται και χάνει τις φυσικές περιοχές του, αλλά επειδή απειλείται και η ευημερία των ανθρώπων που ζουν σε αυτόν, σύμφωνα με την ερτ.
Μια ομάδα περισσότερων από 40 διεθνών επιστημόνων εξέτασε τις προστατευτικές γραμμές για το πλανητικό οικοσύστημα. Για πρώτη φορά, η μελέτη περιλαμβάνει μέτρα «δικαιοσύνης» τα οποία περιλαμβάνουν την αποτροπή βλάβης σε χώρες, εθνότητες και φύλα.
Τη μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature», διεξήγαγε η διεθνής επιστημονική ομάδα Earth Commission.
Ποια όρια ασφαλείας έχουν ξεπεραστεί;
Τα οκτώ όρια που εξέτασε η μελέτη ήταν το κλίμα, η ατμοσφαιρική ρύπανση, η μόλυνση των υδάτων με φώσφορο και άζωτο από την υπερβολική χρήση λιπασμάτων, τα αποθέματα υπόγειων υδάτων, τα γλυκά επιφανειακά ύδατα, το αδόμητο φυσικό περιβάλλον και το συνολικό φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση ήταν το μόνο όριο του οποίου οι δείκτες δεν βρίσκονται σε επικίνδυνο σημείο σε παγκόσμιο επίπεδο. Ωστόσο παραμένει επικίνδυνη σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.
Το κλίμα ξεπέρασε τα επιβλαβή επίπεδα για τους ανθρώπους σε ομάδες, αλλά όχι την κατευθυντήρια γραμμή ασφαλείας για τον πλανήτη ως σύστημα, αναφέρει η μελέτη της σουηδικής ομάδας.
Οι ερευνητές βρήκαν προβληματικές περιοχές σε όλη την Ανατολική Ευρώπη, τη Νότια Ασία, τη Μέση Ανατολή, τη Νοτιοανατολική Ασία, τμήματα της Αφρικής και μεγάλο μέρος της Βραζιλίας, του Μεξικού, της Κίνας και μέρος των Δυτικών ΗΠΑ που έχουν επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από την κλιματική αλλαγή.
Περίπου τα δύο τρίτα της Γης δεν πληρούν τα κριτήρια για την ασφάλεια του γλυκού νερού, ανέφεραν οι επιστήμονες.
«Βρισκόμαστε σε επικίνδυνο σημείο για τα περισσότερα όρια του συστήματος της Γης», δήλωσε η συν-συγγραφέας της μελέτης Κρίστι Έμπι, καθηγήτρια κλιματικής και δημόσιας υγείας στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον.
Αν ο πλανήτης Γη έκανε ένα ετήσιο τσεκ-απ όπως κάνουν οι άνθρωποι «ο γιατρός θα έλεγε ότι η Γη είναι πραγματικά άρρωστη αυτή τη στιγμή», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου η συμπρόεδρος της Επιτροπής για τη Γη Τζογίτα Γκούπτα, καθηγήτρια περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ.
«Είναι άρρωστη όσον αφορά πολλούς διαφορετικούς τομείς ή συστήματα και αυτή η ασθένεια επηρεάζει τους ανθρώπους που ζουν στη Γη», τόνισε.
Δεν πρόκειται για μια διάγνωση ενός ασθενούς σε τελικό στάδιο. Ο πλανήτης μπορεί να ανακάμψει αν αλλάξει και μερικές από αυτές τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν αφορούν στη χρήση άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται το έδαφος και το νερό, είπαν οι επιστήμονες.
«Ωστόσο κινούμαστε προς τη λάθος κατεύθυνση», τόνισε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Γιόχαν Ρόκστρομ, διευθυντής του Ινστιτούτου Potsdam για την Έρευνα των Κλιματικών Επιπτώσεων στη Γερμανία.
«Πρόκειται για μια συναρπαστική και προκλητική εργασία – επιστημονικά ορθή ως προς τη μεθοδολογία και σημαντική για τον εντοπισμό των διαστάσεων στις οποίες ο πλανήτης πλησιάζει στα όρια που θα μας οδηγήσουν σε μη αναστρέψιμες καταστάσεις» δήλωσε η Ίντι Μπερκ, κοσμήτορας της Σχολής Περιβάλλοντος του Γέιλ, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Πώς δημιούργησαν οι επιστήμονες αυτά τα όρια ασφαλείας;
Η ομάδα των περίπου 40 επιστημόνων δημιούργησε μετρήσιμα όρια για κάθε περιβαλλοντική κατηγορία. Εξέτασαν τι είναι ασφαλές για τον πλανήτη και ποιο είναι το σημείο στο οποίο γίνεται επιβλαβές για ομάδες ανθρώπων, κάτι που οι ερευνητές ονόμασαν «ζήτημα δικαιοσύνης».
Ο Ρόκστρομ δήλωσε ότι θεωρεί αυτά τα σημεία ως τη δημιουργία ενός «φράχτη ασφαλείας», εκτός του οποίου οι κίνδυνοι γίνονται εντονότεροι, αλλά όχι απαραίτητα πιο θανατηφόροι.
Στο παρελθόν, ο ίδιος και άλλοι επιστήμονες έχουν επιχειρήσει αυτού του είδους την ολιστική μέτρηση των διαφόρων αλληλένδετων οικοσυστημάτων της Γης. Η μεγάλη διαφορά σε αυτή την προσπάθεια είναι ότι οι επιστήμονες εξέτασαν το τοπικό και περιφερειακό επίπεδο και πρόσθεσαν το στοιχείο της δικαιοσύνης.
Αυτό το στοιχείο αναφέρεται στη δικαιοσύνη μεταξύ νέων και ηλικιωμένων γενεών, διαφορετικών εθνών, ακόμη και διαφορετικών ειδών. Συχνά, εφαρμόζεται σε συνθήκες που βλάπτουν περισσότερο τους ανθρώπους παρά τον πλανήτη. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η κλιματική αλλαγή.
Η έκθεση χρησιμοποιεί το όριο του 1,5 βαθμού Κελσίου αύξησης της θερμοκρασίας από την προβιομηχανική εποχή που συμφώνησαν οι διεθνείς ηγέτες στη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα το 2015.
Ο πλανήτης μας έχει υπερθερμανθεί μέχρι στιγμής κατά περίπου 1,1 βαθμό Κελσίου, οπότε δεν έχει περάσει αυτό το όριο ασφαλείας, δήλωσαν οι Ρόκστρομ και Γκούπτα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι δεν υφίστανται ζημιές.
«Αυτό που προσπαθούμε να δείξουμε μέσω της δημοσίευσής μας είναι ότι ακόμη και στον 1 βαθμό Κελσίου υπάρχει τεράστια ζημιά», δήλωσε η Γκούπτα, επισημαίνοντας ότι δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι εκτίθενται σε εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες.
«Η βιωσιμότητα και η δικαιοσύνη είναι άρρηκτα συνδεδεμένες», δήλωσε ο επικεφαλής περιβαλλοντικών σπουδών του Στάνφορντ Κρις Φιλντ, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα. Ο ίδιος δήλωσε ότι θα ήθελε ακόμη πιο αυστηρά όρια.
Η Δρ Λιν Γκόλντμαν, καθηγήτρια περιβαλλοντικής υγείας και κοσμήτορας της Σχολής Δημόσιας Υγείας τού Πανεπιστημίου Τζορτζ Ουάσιγκτον, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη, είπε πως τη βρήκε «κάπως τολμηρή», αν και η ίδια δεν αισθάνεται αισιόδοξη ότι θα οδηγήσει πραγματικά σε αξιοσημείωτη δράση.
