Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών το 2025 φέρνει ξανά στο προσκήνιο με την επιθετική εμπορική πολιτική του, την επιβολή δασμών που αποτελεί τον κεντρικό πυλώνα της ατζέντας του. Οι δασμοί αυτοί, που αναμένεται να επιβληθούν σε εισαγωγές από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και άλλες χώρες, δημιουργούν ένα κλίμα αβεβαιότητας για την ελληνική οικονομία. Αν και η Ελλάδα δεν έχει μεγάλη άμεση εξαγωγική έκθεση στις ΗΠΑ, οι έμμεσες συνέπειες και το ευρύτερο διεθνές περιβάλλον ενδέχεται να επηρεάσουν σημαντικά το ΑΕΠ, τις εξαγωγές και τον τουρισμό της.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Αυτή είναι η "λυπητερή" του Τραμπ! Ανακοίνωσε 25% δασμούς στα αυτοκίνητα από όλον τον κόσμο- 20% στα προϊόντα από την ΕΕ
Άμεσες Επιπτώσεις: Περιορισμένη Εξάρτηση από τις ΗΠΑ
Οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ ανέρχονται σε περίπου 2,2 δισ. ευρώ ετησίως, που αντιστοιχούν στο 4,8% του συνόλου των εξαγωγών της χώρας και μόλις στο 1% του ΑΕΠ. Προϊόντα όπως ο χαλκός, οι σωλήνες και τα αγροτικά είδη (π.χ. ελαιόλαδο, φέτα) αποτελούν βασικούς πυλώνες αυτών των εξαγωγών. Η επιβολή δασμών, για παράδειγμα 20% σε όλα τα προϊόντα από την ΕΕ, θα αυξήσει το κόστος αυτών των αγαθών στις ΗΠΑ, μειώνοντας ενδεχομένως τη ζήτησή τους. Ωστόσο, η περιορισμένη έκθεση της Ελλάδας στις αμερικανικές αγορές σημαίνει ότι η άμεση ζημιά θα είναι διαχειρίσιμη. Εταιρείες όπως η Viohalco, που εξάγει μέταλλα, μπορεί να δουν μείωση εσόδων, αλλά το ποσοστό αυτό είναι μικρό σε σχέση με τον συνολικό τους τζίρο.
Έμμεσες Επιπτώσεις: Το Ντόμινο της Ευρωζώνης
Οι σημαντικότερες επιπτώσεις για την Ελλάδα προέρχονται από τις δευτερογενείς συνέπειες στην ΕΕ. Χώρες όπως η Γερμανία, η Ιταλία και η Γαλλία, που απορροφούν το 50% των ελληνικών εξαγωγών, έχουν ισχυρούς εμπορικούς δεσμούς με τις ΗΠΑ. Οι δασμοί του Τραμπ, ιδιαίτερα αν φτάσουν το 25% σε τομείς όπως τα αυτοκίνητα, θα πλήξουν αυτές τις οικονομίες, οδηγώντας σε επιβράδυνση της ανάπτυξης. Η Γερμανία, ήδη σε οριακή ύφεση το 2024, θα δει περαιτέρω συρρίκνωση της ζήτησης για ελληνικά προϊόντα, όπως βιομηχανικά είδη και τρόφιμα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Εθνικής Τράπεζας, οι ελληνικές εξαγωγές ενδέχεται να μειωθούν κατά 1,7% έως το 2026 λόγω αυτών των έμμεσων επιπτώσεων, με το ΑΕΠ να χάνει 0,4% σωρευτικά.
Τουρισμός: Μια Διπλή Όψη
Ο τουρισμός, που συνεισφέρει άμεσα περίπου 13% στο ΑΕΠ και έμμεσα έως 30%, αποτελεί ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας. Οι δασμοί του Τραμπ δεν επηρεάζουν άμεσα τον κλάδο, καθώς οι υπηρεσίες δεν υπόκεινται σε τέτοια μέτρα. Ωστόσο, η επιβράδυνση των ευρωπαϊκών οικονομιών μπορεί να μειώσει τη ζήτηση από τουρίστες της ΕΕ, που αποτελούν το μεγαλύτερο μερίδιο των επισκεπτών. Αντίθετα, η αύξηση πτήσεων από τις ΗΠΑ προς την Ελλάδα το 2025 δείχνει θετική δυναμική, καθώς οι Αμερικανοί τουρίστες, που δεν πλήττονται από δασμούς, συνεχίζουν να βλέπουν την Ελλάδα ως ελκυστικό προορισμό. Το καθαρό αποτέλεσμα εξαρτάται από το πόσο η ευρωπαϊκή ύφεση θα υπερκεράσει αυτή την αμερικανική τάση.
Ενέργεια και Πληθωρισμός
Ένα ακόμα σημείο πίεσης είναι η ενέργεια. Οι δασμοί ενδέχεται να ενισχύσουν τη ζήτηση για αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) στην ΕΕ, αυξάνοντας το κόστος του. Η Ελλάδα, που ήδη εξαρτάται από εισαγωγές ενέργειας, θα δει υψηλότερες τιμές για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, πιέζοντας τον πληθωρισμό. Παράλληλα, η πτώση της ισοτιμίας ευρώ-δολαρίου (πιθανώς κάτω από 1:1) λόγω των δασμών θα ακριβύνει τις εισαγωγές, επιδεινώνοντας το εμπορικό ισοζύγιο.
Αντιδράσεις και Προοπτικές
Η ελληνική κυβέρνηση τηρεί στάση αναμονής, ευθυγραμμιζόμενη με την ΕΕ, η οποία σχεδιάζει αντίμετρα. Η ενίσχυση της παραγωγικότητας και η μείωση του επενδυτικού κενού παραμένουν βασικές στρατηγικές για την αντιμετώπιση των πιέσεων. Η Ελλάδα θα μπορούσε να επωφεληθεί μακροπρόθεσμα αν η ΕΕ εμβαθύνει την ενιαία αγορά, μειώνοντας την εξάρτηση από τρίτες χώρες. Ωστόσο, βραχυπρόθεσμα, η αβεβαιότητα και η επιβράδυνση της ευρωζώνης δημιουργούν προκλήσεις που απαιτούν προσεκτική διαχείριση.
