«Πρέπει να το καταλάβουμε: η αδράνεια στην κλιματική αλλαγή είναι πολιτική επιλογή» λέει στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο σταρ του σύγχρονου χορού, Άκραμ Καν, λίγο πριν έρθει στην Ελλάδα η τελευταία του παράσταση «Ξορκίζοντας το κακό» (Outwitting the devil), εμπνευσμένη από το Bαβυλωνιακό έπος του Γκιλγκαμές.
Ο γνώριμος στο ελληνικό κοινό Βρετανός χορογράφος με καταγωγή από το Μπανγκλαντές, μαζί με την ομάδα του περιοδεύουν στην Ευρώπη με μια χορευτική τελετουργία «ξορκίζοντας το κακό» της άνισης κατανομής και εξάντλησης των φυσικών πόρων, τη δίψα για εξουσία, την πατριαρχία, την εφήμερη ύπαρξη του ανθρώπου πάνω στη Γη.
Σε ένα τοπίο με σπασμένες πλάκες και πεσμένα είδωλα οι έξι χαρακτήρες του έργου ανταλλάσσουν τις ιστορίες τους, τις γνώσεις και τη μνήμη. Στο έπος του Γκιλγκαμές, ο βασιλιάς Γκιλγκαμές τιμωρείται από τους θεούς για την καταστροφή του θρυλικού δάσους του κέδρου και την θανάτωση του φύλακά του.
«Ο κόσμος θέλει αλλαγές, όμως η αλλαγή προϋποθέτει κίνηση και δεν ξέρω πόσο διατεθειμένοι είναι οι άνθρωποι για δράση. Η κίνηση είναι ζωή. Ο χορός ήταν πάντα ο δικός μου τρόπος να κάνω αλλαγές στον εαυτό μου» λέει ο Άκραμ Καν.
Η παράσταση έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στη Στουτγκάρδη και έχει αποσπάσει διθυραμβικές κριτικές στα θέατρα όπου έχει ανεβεί. «Ξορκίζοντας το κακό» είναι ανάθεση του Φεστιβάλ της Αβινιόν. Στην Ελλάδα το κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει την παράσταση στο Ηρώδειο στις 28 Σεπτεμβρίου και 5 Οκτωβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. Παραγωγός/ Συμπαραγωγός η Αττική Πολιτιστική Εταιρεία Attiki Cultural Society.
Ακολουθεί η συνέντευξη του Άκραμ Καν
-Σε μια εποχή απομυθοποιημένη συνεχίζετε να εξερευνάτε παλιούς μύθους, στο πλαίσιο των καιρών μας. Αυτή την φορά πώς προέκυψε η ιδέα του «Ξορκίζοντας το κακό»;
Ξεκίνησε το 2016 από μια συζήτηση μ' έναν φίλο μου για το είδος ηγετών που κατακλύζει τον κόσμο, όπως ο Τραμπ και άλλοι, περιτριγυρισμένοι από μια λάιφ στάιλ ελίτ, έτοιμη να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της. Δεν είναι μόνο ρατσιστές, αλλά τους αισθάνθηκα και πολύ διψασμένους για εξουσία. Τρομοκρατήθηκα, άρχισα να αναλογίζομαι το ανθρώπινο γένος και το πατριαρχικό σύστημα, που θεωρώ ότι είναι ο μεγαλύτερος ξεπεσμός της ανθρωπότητας. Χωρίς ισότητα μεταξύ των φύλων, χωρίς καμιά εξισορρόπηση ανδρών και γυναικών στο πολιτικό σύστημα. Όταν λοιπόν ο δραματουργός της ομάδας μου, μού πρότεινε το έπος του Γκιλγκαμές, τον πιο παλιό μύθο που γνωρίζει η ανθρωπότητα, γέμισα περιέργεια επειδή τα χαρακτηριστικά του Γκιλγκαμές εκφράζουν με μια έννοια τη δική μας απαξιωτική σχέση με τη φύση και τη γυναίκα. Ερευνώντας το έργο ανακαλύψαμε το κεφάλαιο με την καταστροφή του δάσους των κέδρων και όλων των ζώων εντός του. Η φύση τους εκδικήθηκε. Τόσο παλιός μύθος και με μια έννοια εκφράζει την εποχή μας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: Οι μεσογειακές χώρες στη "μάχη" κατά της κλιματικής αλλαγής
-Μιλώντας για το οικοσύστημα γνωρίζετε για τις φωτιές που έκαψαν το καλοκαίρι την Ελλάδα;
Ναι, ενημερωνόμουν από Έλληνες φίλους. Είναι τρομακτικό. Υπάρχει μια παρανόηση: η Γη δεν μας ανήκει, είμαστε φιλοξενούμενοι πάνω στη Γη. Υπήρχε πολλά χρόνια πριν από εμάς και θα υπάρχει πολλά χρόνια μετά από εμάς.
- Ανάμεσα στις τιμητικές διακρίσεις που έχετε κερδίσει είναι το βραβείο Olivier 2019 για την προσφορά σας στις τέχνες και την προώθηση του διαπολιτισμικού διαλόγου στον χορό. Η προοπτική της ανθρώπινης κοινωνίας σάς επιτρέπει κάποια αισιοδοξία;
Ήμουν αισιόδοξος αλλά όχι πια. Εάν συνεχίσουμε σ' αυτό το μονοπάτι δεν θα τα καταφέρουμε. Είναι δύσκολο να είσαι αισιόδοξος στις μέρες μας, όμως ο άνθρωπος φέρει στο DNA του την ελπίδα. Εκείνο που με ανησυχεί είναι η αίσθηση της κίνησης μας. Η κίνηση είναι δράση, ζωή. Πρέπει να καταλάβουμε πως εάν δεν αντιδράσουμε στην κλιματική αλλαγή είναι πολιτική επιλογή. Ισχύουν δύο πράγματα: είτε είμαστε ανίσχυροι, είτε δεν θέλουμε να δράσουμε και αγνοούμε το πρόβλημα. Δεν καταλαβαίνουμε πώς λειτουργεί το οικοσύστημα: εάν γίνεται πόλεμος στο Αφγανιστάν, κάποια στιγμή ίσως φτάσει στις ακτές μας. Παλιά πιστεύαμε ότι εάν κάτι συμβαίνει στην άλλη άκρη του πλανήτη δεν θα μας αγγίξει. Μπορείς να χτίσεις τείχη αλλά κάποτε το δηλητήριο που παράγεται στη μια άκρη του πλανήτη θα φτάσει και σ' εμάς.
-Ο τίτλος Outwitting the devil είναι δικός σας;
Ναι. Και πιστεύω ότι μιλάει από μόνος του. Ο διάβολος είμαστε εμείς, η σκοτεινή πλευρά του εαυτού μας. Δεν ακούμε τη φύση. Η πανδημία της Covid μας αιφνιδίασε. Για μένα βέβαια ήταν κατάρα και δώρο μαζί, με την έννοια ότι εκτός του ότι εξεπλάγην, όπως όλοι μας, δεν μου είχε περάσει απ' το μυαλό ότι το έργο που δούλευα θα πλησίαζε αυτό που βιώνει η ανθρωπότητα τώρα.
-Γεννηθήκατε το 1974 στην Αγγλία σε μια οικογένεια μεταναστών από την Ντάκα του Μπανγκλαντές, η μητέρα σας ασχολείται με τη λογοτεχνία της Βεγγάλης, ο πατέρας σας διατηρεί ινδικό εστιατόριο στο Λονδίνο. Bιώσατε την ξενοφοβία, τον ρατσισμό. Πιστεύετε ότι τα πράγματα είναι καλύτερα για τα νέα παιδιά που αντιμετωπίζουν ανάλογες συνθήκες με τις δικές σας όταν μεγαλώνατε στο Γουίμπλεντον, έξω από το Λονδίνο, την δεκαετία του 1980 και του 1990;
Όχι, πιστεύω ότι η κατάσταση για τη νέα γενιά γίνεται όλο και χειρότερη. Εμείς ζούμε με μια σχετική αίσθηση ασφάλειας. Οι νεότερες γενιές ζουν σε πολύ ασταθή κατάσταση. Όχι μόνο εξ αιτίας των πολιτικών που μας κυβερνούν, αλλά και της οικολογικής καταστροφής του πλανήτη.
-Το 2020 ανακηρυχτήκατε «Χορογράφος / Καλλιτέχνης της Χρονιάς». Τελικά ο χορός σάς βοήθησε να συμφιλιωθείτε με τις αντιξοότητες που αντιμετωπίζει ένας μετανάστης;
Ο χορός είναι ο τρόπος μου να επικοινωνώ. Για μένα ήταν ο πιο έντιμος τρόπος. Είναι διαφορετικό να μιλάς για κάτι από το να αναπτύσσεις δράση γύρω απ' αυτό. Ο κόσμος θέλει αλλαγές, όμως η αλλαγή προϋποθέτει κίνηση και δεν ξέρω πόσο διατεθειμένοι είναι οι άνθρωποι για δράση. Ο χορός ήταν πάντα ο δικός μου τρόπος να μου υπενθυμίζει αλλαγές στον εαυτό μου.
-Ποιούς θεωρείτε δασκάλους σας;
Είναι η μητέρα μου, που μού έμαθε την αρχαία μυθολογία, χιντού, την εβραϊκή θρησκεία, την λογοτεχνία. Ήταν εκείνη που με ώθησε στον ινδικό παραδοσιακό χορό από μικρό, το khatak. Ο Πίτερ Μπρουκ (σσ: ο Άκραμ Καν σε ηλικία 13 χρόνων είχε πάρει μέρος στην παγκόσμια περιοδεία της «Μαχαμπαράτα» του κορυφαίου σκηνοθέτη) και οι παραστάσεις της Πίνα Μπάους.
-Την τηρείτε την απόφαση που πήρατε στα 43 σας χρόνια να σταματήσετε να χορεύετε τα πολύωρα σόλο και ν' ασχοληθείτε αποκλειστικά με την χορογραφία;
Η φυσική φθορά είναι απαρέγκλιτος νόμος για κάθε έμβιο ον, το περισσότερο που μπορείς να κάνεις είναι να την καθυστερήσεις όσο γίνεται. Ένας νέος τρόπος χορού είναι να χορέψω τις ιδέες μου μέσα από τα σώματα άλλων, συμπεριλαμβανομένων μεγαλύτερων σε ηλικία χορευτών, που φέρουν μέσα τους τις ιστορίες τους και συναισθηματικές εμπειρίες. Χορεύω ακόμα σόλο τον «Ξένο» που έκανε πρεμιέρα στη Στέγη Γραμμάτων, και συνεχίζω αυτόν τον χρόνο και τον επόμενο σε περιοδεία και μετά τελειώνω. Προπονούμαι καθημερινά τρείς ώρες. Με τους συνεργάτες μου είμαστε σαν οικογένεια, δουλεύουμε μαζί χρόνια. Έχω ιστορία μαζί τους.
