Εντυπωσιακό ρεκόρ θερμοκρασίας καταγράφηκε το Σαββατοκύριακο 16-17 Μαΐου, όταν το θερμόμετρο στον σταθμό του Εθνικού Αστεροσκοπείου (ΕΕΑ) στο Θησείο ξεπέρασε τους 36 και άγγιξε τους 37 βαθμούς Κελσίου και τις δύο ημέρες, υπερβαίνοντας τις καταγραφές 160 χρόνων για το δεύτερο δεκαήμερο του Μαΐου. Μάλιστα, σε άλλες περιοχές της χώρας σημειώθηκαν ακόμα υψηλότερες θερμοκρασίες (Μοίρες Ηρακλείου 41,1 °C, Λιβαδειά 39,9 °C, Πύργος 39,8 °C, Λάρισα 39,4 °C κ.α.).
Η σύγκριση όμως των τιμών στον σταθμό του ΕΕΑ στο Θησείο, όπως σημειώνει η δρ Δήμητρα Φουντά, ερευνήτρια του Αστεροσκοπείου, στο περιοδικό «Κόσμος», έχει ιδιαίτερη αξία, καθώς «το ιστορικό κλιματικό αρχείο του ΕΑΑ είναι το παλαιότερο της χώρας και περιλαμβάνει καταγραφές θερμοκρασίας από τα μέσα του 19ου αιώνα έως σήμερα.
Τα στοιχεία μετά το 1890 θεωρούνται πιο αξιόπιστα και ομοιογενή καθώς ο κλιματικός σταθμός εγκαταστάθηκε μόνιμα στη σημερινή του θέση στον Λόφο Νυμφών στο Θησείο και οι μετεωρολογικές παρατηρήσεις εκτελούνται με αυστηρό πρωτόκολλο».
Σύμφωνα με το αρχείο του ΕΕΑ, σε 16 περιπτώσεις η θερμοκρασία τον Μάιο ξεπέρασε τους 35 βαθμούς στο Θησείο από το 1860 και μετά, με τις μισές να παρατηρούνται μετά το 1990 και να αφορούν σχεδόν αποκλειστικά το τρίτο δεκαήμερο του μήνα.
Συγκεκριμένα, στις 28/5/1869 καταγράφηκε θερμοκρασία 35,9 °C, στις 25/5/1872 35,3 °C, στις 30/5/1890 35,8 °C. Στον 20ό αιώνα έχουμε στις 31/5/1927 35,1 °C, στις 25 και 26/5/1945 36,2 °C και 35,3 °C αντίστοιχα, στις 29/5/1950 36,1 °C, 31/5/1969 35,4 °C και στις 26/5/1990 35,5 °C. Το 1994 καταγράφηκε ένα καυτό τετραήμερο από 24 έως 27 Μαΐου με θερμοκρασίες από 35,2 °C έως 36,7 °C. Τον 21ο αιώνα καταγράφηκαν 35,8 °C στις 11/5/2003, 35,1 °C στις 23/5/2006 και 37,6 °C στις 29/5/2008.
Οπως σημειώνει η δρ Φουντά, «αν και οι τιμές παρουσιάζουν σημαντική μεταβλητότητα από χρόνο σε χρόνο ή και σε δεκαετή κλίμακα, η συνολική τάση της θερμοκρασίας (μέση μέγιστη) είναι ανοδική, με ρυθμό αύξησης περίπου 0,2 °C ανά δεκαετία. Ιστορικά, ο πιο θερμός Μάιος ήταν αυτός του 1945 (29 °C), με το 2003 να ακολουθεί (28,8 °C), ενώ ο πιο ψυχρός Μάιος καταγράφηκε το 1919 (20,2 °C). Αξίζει να σημειωθεί ότι ο περυσινός Μάιος (2019) ήταν από τους ψυχρότερους των τελευταίων 30 ετών (24,7 °C)».
Συνδέεται άραγε ο πρόωρος καύσωνας του Μαΐου με την παγκόσμια θέρμανση από ανθρωπογενή αίτια; «Στατιστικά, η σταδιακή μετάβαση σε ένα πιο θερμό κλίμα έχει ως αποτέλεσμα και την εμφάνιση συχνότερων και υψηλότερων ακραίων θερμοκρασιών», σημειώνει η δρ Φουντά.
Εξάλλου, σύμφωνα με μελέτη ερευνητών του ΕΑΑ, η εμφάνιση υψηλών θερμοκρασιών (άνω των 35 °C) στην Ελλάδα και στην Κύπρο μετατοπίζεται ημερολογιακά νωρίτερα με ρυθμούς που φτάνουν έως και έξι ημέρες ανά δεκαετία από το 1970 και μετά.
