Οι πόλεμοι σε Συρία-Λιβύη-Ναγκόρνο Καραμπάχ αλλά κυρίως οι ποιό πρόσφατοι σε Ουκρανία και εκείνοι του Ισραήλ κατά Χαμάς και Χεζμπολάχ, ανέδειξαν εμφατικά τη σημασία μιας πολύ καλής, πολυεπίπεδης αντιαεροπορικής άμυνας, ως προαπαιτούμενο για την επιτυχή διεξαγωγή στρατιωτικών επιχειρήσεων με στόχο την επίτευξη της νίκης.
Η Τουρκία παρά την εντατικοποίηση των διπλωματικών κινήσεων και συνομιλιών της με τη χώρα μας για εξεύρεση πρόσφορου εδάφους για την οριοθέτηση της ΑΟΖ-υφαλοκρηπίδας σε Αιγαίο και ΝΑ Μεσόγειο, δηλώνει αμετακίνητη στις διεκδικήσεις της σε βάρος μας, θέλοντας να τις βάλει εν συνόλω στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ενώ παράλληλα συνεχίζει αφενός να εξοπλίζεται με επιθετικά όπλα (drones σε μεγάλους αριθμούς και ποικιλία-πυραυλικά συστήματα εδάφους-εδάφους μεγάλου βεληνεκούς, ναυπήγηση φρεγατών κλπ) που φωτογραφίζουν στρατιωτική αναμέτρηση με την Ελλάδα και αφετέρου ασκείται συνεχώς διενεργώντας πληθώρα αποβατικών-αμφίβιων ασκήσεων με "φόντο" τα νησιά μας στο Αιγαίο, των οποίων επιθυμεί διακαώς την αποστρατικοποίηση προκειμένου να τα καταλάβει ευχερώς.
Παράλληλα η χώρα μας έχει αυξήσει σημαντικά την αεροπορική της ισχύ με την προσθήκη των μαχητικών RAFALE και F-16 VIPER, γεγονός που προκαλεί πονοκέφαλο στους Τούρκους, οι οποίοι σπεύδουν να αναβαθμίσουν την αδύναμη αεράμυνά τους, εξοπλίζοντάς την με γηγενή συστήματα που αναπτύσσει η Πολεμική βιομηχανία της.
Τα παραπάνω δικαιολογούν τον αγώνα δρόμου Ελλάδας και Τουρκίας για δημιουργία ισχυρού αντιαεροπορικού θόλου πάνω από την επικράτειά τους.
Όπως επισμαίνει Διεθνές ΜΜΕ, ενώ οι προσεγγίσεις τους διαφέρουν σημαντικά, και τα δύο έθνη μοιράζονται μια βασική ομοιότητα, αφού αντλούν ουσιαστική έμπνευση από τις δοκιμασμένες στη μάχη αμυντικές τεχνολογίες του Ισραήλ.
Η αναβάθμιση της Ελληνικής αεράμυνας σε συνεργασία με το Ισραήλ
Η Ελλάδα επιδιώκει να συνεργαστεί με το Ισραήλ είτε για την απόκτηση είτε για τη συμπαραγωγή συστημάτων που έχουν σχεδιαστεί σύμφωνα με το μοντέλο του Iron Dome, ενώ η Τουρκία επιδιώκει μια αυτόνομη προσέγγιση με το έργο «Steel Dome», δίνοντας έμφαση στην αυτοδυναμία της αμυντικής βιομηχανίας της.
Τον Νοέμβριο του 2024, η Ελλάδα εξέφρασε το ενδιαφέρον της για συνεργασία με το Ισραήλ για την ενίσχυση των δυνατοτήτων αεράμυνάς της.
Η Αθήνα διερευνά δύο κύριες επιλογές, είτε την συμπαραγωγή ενός προσαρμοσμένου συστήματος με το Τελ Αβίβ ή την προμήθεια δοκιμασμένων ισραηλινών τεχνολογιών όπως το Iron Dome ή το David’s Sling.
Σύμφωνα με το Reuters, αυτή η συνεργασία θα μπορούσε να περιλαμβάνει επένδυση περίπου 2 δισεκατομμυρίων ευρώ, αντικατοπτρίζοντας τη δέσμευση της Ελλάδας για εκσυγχρονισμό του στρατού της.
Η κίνηση ευθυγραμμίζεται με πρόσφατες εξαγορές από άλλα ευρωπαϊκά έθνη, όπως η Γερμανία και η Φινλανδία, παρόμοιων ισραηλινών συστημάτων.
Τα ισραηλινά αμυντικά συστήματα έχουν γίνει παγκόσμιο σημείο αναφοράς.
Το Iron Dome, σχεδιασμένο για να αναχαιτίζει πυραύλους και πυροβολικό μικρού βεληνεκούς, έχει αποδειχθεί εξαιρετικά αποτελεσματικό σε επιθέσεις υψηλής πυκνότητας.
Συμπληρώνοντάς το, το David’s Sling αναχαιτίζει βαλλιστικές απειλές μεσαίου βεληνεκούς, ενώ το Arrow 3 στοχεύει βλήματα μεγάλου ύψους . Αυτές οι πολυεπίπεδες δυνατότητες είναι ιδιαίτερα ελκυστικές για την Ελλάδα, της οποίας η υπάρχουσα στρατιωτική υποδομή θα μπορούσε να επωφεληθεί από την ενισχυμένη προστασία έναντι των εξελισσόμενων απειλών.
Η Ελλάδα διατηρεί ήδη ισχυρούς αμυντικούς δεσμούς με το Ισραήλ. Το 2022, ανέπτυξε ένα δίκτυο αντι-drone βασισμένο στην ισραηλινή τεχνολογία, προσαρμοσμένο στις συγκεκριμένες ανάγκες της. Αυτό το σύστημα προστατεύει στρατηγικές τοποθεσίες, συμπεριλαμβανομένων νησιών στο Αιγαίο Πέλαγος, μια περιοχή που συχνά υπόκειται σε υπερπτήσεις του τουρκικών μαχητικών, drones και αεροσκαφών ηλεκτρονικού πολέμου.
Η επέκταση αυτής της συνεργασίας θα μπορούσε να προσφέρει στην Ελλάδα δυνατότητες παρόμοιες με το Iron Dome, ενώ θα ενισχύσει την αμυντική της θέση εν μέσω περιφερειακών εντάσεων.
Η στρατηγική της Τουρκίας
Η Τουρκία, αντίθετα, ακολουθεί διαφορετική στρατηγική. Αναπτύσσει ανεξάρτητα συστήματα αεράμυνας, καθώς οι σχέσεις της με το Ισραήλ παραμένουν τεταμένες λόγω των πολιτικών εντάσεων, συμπεριλαμβανομένης της συνεχιζόμενης σύγκρουσης στη Γάζα.
Παρόλα αυτά, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε σχέδια για τη δημιουργία ενός συστήματος ισοδύναμου με το Iron Dome, με το σήμα «Steel Dome». Αυτή η φιλοδοξία αντανακλά την προσπάθεια της Τουρκίας να επιδείξει την τεχνολογική της ικανότητα χωρίς εξωτερική βοήθεια.
Η Άγκυρα αξιοποιεί την εγχώρια αμυντική βιομηχανία της για να κατασκευάσει ένα πολυεπίπεδο σύστημα αεράμυνας.
Τα συστήματα Korkut και Sungur χαμηλού ύψους αντικαθιστούν τους αμερικανικούς πυραύλους Stinger, ενώ ο Hisar O παρέχει κάλυψη μεσαίου ύψους. Στην κορυφή αυτού του δικτύου βρίσκεται το Siper, το οποίο σύμφωνα με πληροφορίες μπορεί να αναχαιτίσει απειλές σε εμβέλεια έως και 100 km.
Ωστόσο, η απόκτηση των ρωσικών συστημάτων S-400 από την Τουρκία το 2019 παραμένει ανεπίλυτη λόγω κυρώσεων και ανησυχιών σχετικά με τη συμβατότητα του ΝΑΤΟ, αφήνοντάς τα μη ενσωματωμένα στο ευρύτερο αμυντικό της δίκτυο.
Οι στρατηγικές επιπτώσεις
Η εταιρική σχέση της Ελλάδας με το Ισραήλ ενισχύει την ευθυγράμμισή της με τους δυτικούς συμμάχους και ενισχύει την αποτροπή της έναντι των στρατιωτικών δραστηριοτήτων της Τουρκίας, ιδιαίτερα γύρω από νησιά της στο Αιγαίο.
Εν τω μεταξύ, το έργο «Steel Dome» της Tουρκίας στοχεύει να αντιμετωπίσει τις αντιληπτές απειλές της, προβάλλοντας παράλληλα περιφερειακή αυτονομία.
Αυτές οι εξελίξεις επηρεάζουν επίσης το ΝΑΤΟ, το οποίο καλείται να εξισορροπήσει τα αντικρουόμενα συμφέροντα αυτών των δύο κρατών μελών.
Επιπλέον, τέτοιες πρωτοβουλίες μπορεί να ωθήσουν άλλους περιφερειακούς παράγοντες, όπως η Κύπρος ή η Αίγυπτος, να επενδύσουν στις δικές τους αμυντικές δυνατότητες, στρατιωτικοποιώντας περαιτέρω μια ήδη ασταθή περιοχή.
Αν και τα ισραηλινά συστήματα χρησιμεύουν ως πρότυπο, η επιρροή τους στις ελληνικές και τουρκικές στρατηγικές δεν είναι απόλυτη.
Η συνεργασία της Ελλάδας με το Ισραήλ είναι μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας για διαφοροποίηση των συμμαχιών της, οι οποίες περιλαμβάνουν στενότερους δεσμούς με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αυτές οι σχέσεις διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των στρατιωτικών αποφάσεων προμηθειών της.
Ομοίως, το «Steel Dome» της Tουρκίας αντικατοπτρίζει μια επιδίωξη τεχνολογικής κυριαρχίας, ακόμα κι αν η ιδέα βασίζεται στην επιτυχία του Ισραήλ.
Επιπλέον, οι τεταμένες σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας έχουν οδηγήσει την Άγκυρα να βασίζεται σε εγχώριες βιομηχανίες και εναλλακτικούς εταίρους όπως η Ρωσία και η Κίνα, μειώνοντας το άμεσο αποτύπωμα του Ισραήλ στις στρατηγικές του εξελίξεις.