Ο ISS, ο οποίος εκτοξεύτηκε το 2000 και βρίσκεται σε τροχιά 227 ναυτικά μίλια πάνω από τη Γη, έχει φιλοξενήσει περισσότερους από 200 αστροναύτες από 19 διαφορετικές χώρες.
Ωστόσο, ο ISS πλησιάζει τώρα στο τέλος της ζωής του, με την αμερικανική διαστημική υπηρεσία NASA να ανακοινώνει σχέδια για συντριβή του στον Ειρηνικό Ωκεανό το 2031. Το διάσημο κομμάτι της διαστημικής τεχνολογίας θα απωθηθεί από την τροχιά πριν βυθιστεί στον ωκεανό.
Η NASA αποκάλυψε το λεπτομερές σχέδιο σε μια έκθεση που υποβλήθηκε στο Κογκρέσο την περασμένη εβδομάδα. Περιέγραψε ένα σχέδιο μετάβασης για το ISS, συμπεριλαμβανομένων των δαπανών που σχετίζονται με την απόσυρση και των μελλοντικών σχεδίων.
Λόγοι πίσω από την απόσυρση του ISS
Το 1993, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία είχαν ανακοινώσει σχέδια για την κατασκευή του ISS από κοινού, με ιαπωνικές, καναδικές και ευρωπαϊκές διαστημικές υπηρεσίες να εντάσσονταν αργότερα.
Ένας ρωσικός πύραυλος μετέφερε το πρώτο τμήμα του διαστημικού σταθμού, μια μονάδα ελέγχου, στο διάστημα το 1998. Δύο εβδομάδες αργότερα, ένα πλήρωμα του αμερικανικού διαστημικού λεωφορείου Endeavor ένωσε τη μονάδα ελέγχου με ένα άλλο εξάρτημα, τον κόμβο Unity.
Ο διαστημικός σταθμός κατασκευάστηκε τα επόμενα δύο χρόνια μέχρι να προετοιμαστεί να φέρει πλήρωμα. Το πρώτο πλήρωμα εστάλη στις 2 Νοεμβρίου 2000. Από τότε, το διαστημικό εργαστήριο έχει φιλοξενήσει περισσότερους από 200 αστροναύτες, καθιερώνοντας μια μόνιμη ανθρώπινη παρουσία στο διάστημα.
Αρκετές ιστορικές πρωτιές έχουν καταγραφεί στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Για παράδειγμα, το 2018, το Cold Atom Lab της NASA έγινε η πρώτη εγκατάσταση στο διάστημα που δημιούργησε την πέμπτη κατάσταση της ύλης, γνωστή ως συμπύκνωμα Bose-Einstein.
Ωστόσο, ο ISS γίνεται όλο και πιο ερειπωμένος όσο περνάει ο καιρός. Ο Ντάνκαν Στιλ, διαστημικός επιστήμονας στο Ινστιτούτο Παρατήρησης Γης Xerra στη Νέα Ζηλανδία, είπε στο ABC News, «Δεν ζουν μόνο άνθρωποι εκεί. Τα βακτήρια, οι μύκητες και άλλα μικρόβια επιβιώνουν και ευδοκιμούν και εκεί».
Πρόσθεσε ότι υπάρχουν αποικίες βακτηρίων μέσα στον διαστημικό σταθμό που δεν βλέπουμε πάντα, αλλά αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει μια σειρά από προβλήματα. Όταν υπάρχει πολύς ανακυκλωμένος αέρας, μπορεί να πάει σε ηλεκτρονικά και άλλα συστήματα.
Επιπλέον, η δομή του διαστημικού σταθμού έχει καταπονηθεί από τη σύνδεση και την αποδέσμευση οχημάτων που μεταφέρουν προμήθειες και ανθρώπους εμπρός και πίσω, και διάφορες ρωγμές και διαρροές έχουν επιδιορθωθεί με την πάροδο του χρόνου. Συνεπώς, το κόστος της τακτικής συντήρησης είναι υπερβολικό. Επομένως, η εξάλειψη του διαστημικού σταθμού θα εξοικονομήσει ένα σημαντικό χρηματικό ποσό.
Πώς θα αποσυρθεί ο ISS;
Σύμφωνα με την Έκθεση Μετάβασης του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού της NASA, ο ISS υποτίθεται ότι θα συντριβεί στην ακατοίκητη περιοχή του Νότιου Ειρηνικού Ωκεανού, γνωστή και ως Point Nemo. Η επιχείρηση θα πραγματοποιηθεί τον Ιανουάριο του 2031.
Το Point Nemo έχει μετατραπεί σε ένα είδος διαστημικού νεκροταφείου, όπου συχνά αναπαύονται διαστημικά σκάφη που δεν λειτουργούν. Η τοποθεσία είναι περίπου 2.700 χιλιόμετρα μακριά από οποιαδήποτε γη και πήρε το όνομά της από χαρακτήρα του Ιουλίου Βερν, στο μυθιστόρημα "Είκοσι χιλιάδες λεύγες κάτω από τη θάλασσα".
Οι χειριστές στο έδαφος θα χρησιμοποιήσουν προωθητές για να ρυθμίσουν την πτώση του διαστημικού σταθμού μόλις αδειάσει και απογυμνωθεί από οτιδήποτε χρειάζεται να διατηρηθεί, τοποθετώντας τον τελικά στην πορεία για την τελική συντριβή του.
«Οι χειριστές του ISS θα πραγματοποιήσουν την επανείσοδο του ISS, παρέχοντας την τελική ώθηση για να χαμηλώσουν όσο το δυνατόν περισσότερο τον ISS και να εξασφαλίσουν την ασφαλή ατμοσφαιρική είσοδο», αναφέρεται στο σχέδιο μετάβασης.
Ο ISS είχε αρχικά προγραμματιστεί να είναι ενεργός για 15 χρόνια, αλλά η NASA αποφάσισε να παρατείνει την παραμονή του σε τροχιά κατά άλλα 10 χρόνια το 2014. Η τελευταία αποκάλυψη της NASA σημαίνει ότι θα είναι περίπου μια δεκαετία περισσότερο από ό,τι είχε προγραμματιστεί προηγουμένως.
Τι έπεται της απόσυρσης;
Ο ISS θα αντικατασταθεί από «μία ή περισσότερες διαστημικές πλατφόρμες ιδιωτικής λειτουργίας», σύμφωνα με τη NASA. «Ο ιδιωτικός τομέας είναι τεχνικά και οικονομικά ικανός να αναπτύσσει και να λειτουργεί εμπορικούς προορισμούς σε χαμηλή τροχιά στη Γη, με τη βοήθεια της NASA», δήλωσε ο Φιλ ΜακΆλιστερ, διευθυντής εμπορικού τμήματος στα κεντρικά γραφεία της NASA.
Η NASA ισχυρίζεται ότι η μετάβαση στην ενοικίαση χώρου σε εμπορικές πλατφόρμες θα μπορούσε να εξοικονομήσει δισεκατομμύρια δολάρια στη διαστημική υπηρεσία. Τα χρήματα που θα εξοικονομηθούν θα εφαρμοστούν στις πρωτοβουλίες της Nasa για την εξερεύνηση του βαθέος διαστήματος, επιτρέποντας στον οργανισμό να εξερευνήσει το βαθύ διάστημα περαιτέρω και ταχύτερα.
Ο ISS κοστίζει επί του παρόντος στη NASA περίπου 3,1 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, με περισσότερα από 1,3 δισεκατομμύρια δολάρια να διατίθενται για εργασίες και έρευνα σταθμών και περίπου 1,8 δισεκατομμύρια δολάρια για μεταφορά προσωπικού και φορτίου. Σύμφωνα με ένα γράφημα που περιέχεται στην έκθεση μετάβασης, οι δαπάνες θα παραμείνουν σταθερές μέχρι το οικονομικό έτος 2027.
Η NASA αναμένεται να είναι ένας από τους πελάτες των εμπορικών διαστημικών σταθμών για τη μείωση του κόστους. «Εάν είμαστε μόνο ένας από τους πολλούς πελάτες, οι πάροχοι θα μπορούν να αποσβέσουν το πάγιο κόστος τους σε μια μεγαλύτερη βάση», δήλωσε ο ΜακΆλιστερ. «Θα δούμε εξοικονόμηση κόστους μόνο από αυτό».
Εκτός από τις ΗΠΑ, η Ρωσία και η Κίνα κατασκευάζουν και οι δύο τους δικούς τους διαστημικούς σταθμούς. Η Ρωσία, η οποία κατασκεύασε και λειτουργεί τη μία πλευρά του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού, στοχεύει να αναπτύξει και να εκτοξεύσει το δικό της διαστημικό σκάφος σε πέντε ή έξι χρόνια, το Russian Orbital Service Station.
Η Κίνα θα ολοκληρώσει την κατασκευή του διαστημικού της σταθμού Tiangong (Heaven’s Palace) φέτος. Μέχρι να τεθεί σε πλήρη λειτουργία η Tiangong, η Κίνα θα είναι η μόνη χώρα που θα έχει δικό της διαστημικό σταθμό καθώς ο ISS θα ολοκληρώσει τη διάρκεια ζωής του.
Ο ISS δεν είχε ποτέ Κινέζο μέλος του πληρώματος, ούτε συμμετείχε σε κανένα κινεζικό έργο. Η τροποποίηση Wolf, που θεσπίστηκε από Αμερικανούς νομοθέτες το 2011, απαγόρευσε ουσιαστικά τη συνεργασία της NASA και των κινεζικών οργανισμών, λόγω ανησυχιών για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την εθνική ασφάλεια.
Η NASA ενθαρρύνει τους ιδιώτες
Με την απόσυρση του ISS, η NASA διευκολύνει τις ιδιωτικές εταιρείες να αποκτήσουν ισχυρή βάση στη διαστημική βιομηχανία. Η εταιρεία Axiom Space του βετεράνου της NASA Μάικλ Σαφρεντίνι, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή για την ανάπτυξη ενός ιδιόκτητου διαστημικού σταθμού και σχεδιάζει να κάνει αυτόν τον διαστημικό σταθμό 97% φθηνότερο από τον ISS.
Τον Οκτώβριο του περασμένου έτους, μια κοινοπραξία με επικεφαλής τη Lockheed Martin ανακοίνωσε τα σχέδιά της για την κατασκευή ενός εμπορικού διαστημικού σταθμού με μόνιμο πλήρωμα με το όνομα Starlab, ο οποίος θα μπορούσε να εκτοξευθεί έως το 2027.
Η εταιρεία του Τζεφ Μπέζος, Blue Origin, αποκάλυψε επίσης σχέδια για την Orbital Reef, μια κοινοπραξία με την Boeing και ορισμένες άλλες εταιρείες. Ο Orbital Reef θα φιλοξενήσει έως και 10 άτομα και υποτίθεται ότι λειτουργεί ως «επιχειρηματικό πάρκο μικτής χρήσης». Αυτή η περιφερόμενη βιομηχανική περιοχή αναμένεται να ανοίξει μέχρι το τέλος της δεκαετίας.
Αν και ιδιωτικές επιχειρήσεις, όπως αυτές που προσφέρει η εταιρεία πυραύλων SpaceX του Έλον Μασκ, υπάρχουν εδώ και αρκετά χρόνια, αυτά τα έργα είναι σημαντικά επειδή σχεδιάζονται σε πολύ πιο εξαιρετική κλίμακα.
