Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος επιθυμεί να εδραιώσει μια τρίτη δεκαετία στην εξουσία, φαίνεται έτοιμος να ορίσει την 14η Μαΐου 2023 ως ημερομηνία διεξαγωγής των επόμενων προεδρικών εκλογών στην Τουρκία (Türkiye).
Πολλοί παρατηρητές της Τουρκίας, τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και στην Ευρώπη, αυταπατώνται πιστεύοντας ότι ο Ερντογάν θα παραιτηθεί ειρηνικά.
Είναι κυνικός όταν πρόκειται για τη δημοκρατία: "Η δημοκρατία είναι σαν το τραμ", είπε χαρακτηριστικά. "Ταξιδέψτε όσο χρειάζεται και μετά κατεβείτε".
Για τον Ερντογάν, οι εκλογές είναι χρήσιμο αλλά όχι απαραίτητο θέατρο. Ο ίδιος και οι υποστηρικτές του αρέσκονται να καυχιούνται ότι έχει λαϊκή εντολή, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα έβαζε σε κίνδυνο τις μελλοντικές του φιλοδοξίες για ελεύθερες και δίκαιες εκλογές.
Στρατηγικές καμπάνιας
Ο Ερντογάν έχει τέσσερις πιθανές στρατηγικές για να επιβιώσει στην εξουσία καθώς πλησιάζουν οι εκλογές. Η πρώτη είναι να κερδίσει άμεσα τις εκλογές, αλλά αυτό θα μπορούσε να είναι δύσκολο δεδομένης της οικονομικής ύφεσης της Τουρκίας. Η δεύτερη θα ήταν να εξαπατήσει. Ο Ερντογάν ελέγχει τη γραφειοκρατία και τα μέσα ενημέρωσης, θα απορρίψει πιθανότατα κάθε ουσιαστική παρακολούθηση των εκλογών και μπορεί απλά να δηλώσει ότι 2 + 2 = 5. Επειδή ο Ερντογάν θα θεωρούσε την αντίρρηση οποιουδήποτε αξιωματούχου σε τέτοια μαθηματικά ως ομολογία συνενοχής είτε με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) είτε με την "Τρομοκρατική Οργάνωση Φετουλάχ" (FETO), μπορεί να υπολογίζει στη σιωπή. Η τρίτη θα ήταν να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης και να αναβάλει ή να ακυρώσει τις εκλογές.
Επειδή ο Ερντογάν ελέγχει το δικαστικό σώμα, το σύνταγμα δεν θα αποτελούσε εμπόδιο. Η πιο πιθανή πορεία δράσης για να δικαιολογήσει μια τέτοια κίνηση θα ήταν μια στρατιωτική σύγκρουση. Ίσως η Τουρκία σκηνοθετήσει άλλη μια τρομοκρατική επίθεση με ψεύτικη σημαία και κατηγορήσει τους Κούρδους της Συρίας. Ή ίσως οι τουρκικές δυνάμεις καταλάβουν ένα ακατοίκητο ή ελαφρώς κατοικημένο ελληνικό νησί και προκαλέσουν την Ελλάδα να αντιδράσει.
Ακόμα και αν ο Ερντογάν δεν καθυστερήσει τις εκλογές υπό αυτές τις συνθήκες, μπορεί να χρησιμοποιήσει την κρίση και το αναζωπυρωμένο εθνικιστικό φρόνημα για να κατηγορήσει οποιονδήποτε ανταγωνιστή υποψήφιο για απιστία, αν τον επικρίνει με φόντο τον πόλεμο. Αυτές οι δύο στρατηγικές - απάτη και ψευδείς σημαίες - δεν χρειάζεται να είναι αμοιβαία αποκλειόμενες. Ούτε χρειάζεται να διαχωρίζονται από μια τέταρτη στρατηγική: τη σύλληψη των αντιπάλων.
Ιστορική αναδρομή στη χρήση τέτοιων στρατηγικών
CONTINUE READING
Μπορεί ο Ιμάμογλου να νικήσει τον Ερντογάν;
Αυτή τη στρατηγική ο Ερντογάν την έχει ήδη ξεκινήσει. Αφού ο Ερντογάν απέτυχε να κερδίσει ουσιαστική κουρδική υποστήριξη στις προηγούμενες εκλογές, το 2016 διέταξε τη σύλληψη του Selahattin Demirtas, συν-ηγέτη του φιλοκουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP). Ο Demirtas ήταν νέος, χαρισματικός και με καλή ομιλία. Πολλοί Τούρκοι και Κούρδοι του έδωσαν το παρατσούκλι "Κουρδικός Ομπάμα". Η επιτυχία του να καθοδηγήσει το HDP πέρα από το όριο του δέκα τοις εκατό που ήταν απαραίτητο για την κατάληψη εδρών στο κοινοβούλιο βοήθησε να αρνηθεί το κόμμα του Ερντογάν την απόλυτη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο που απαιτούσε ο εγωισμός και οι φιλοδοξίες του Ερντογάν.
Όταν οι δυνάμεις ασφαλείας της Τουρκίας ήρθαν για τον Demirtas, ο δρόμος ήταν σε μεγάλο βαθμό ήσυχος. Μόνο μερικές εκατοντάδες Κούρδοι διαμαρτυρήθηκαν. Κάποιοι ίσως περίμεναν ότι η φυλάκισή του θα ήταν προσωρινή ή ήλπιζαν ότι η διπλωματική πίεση από το εξωτερικό θα ανάγκαζε την απελευθέρωσή του. Ο Ερντογάν, ωστόσο, απλώς αγνόησε την επακόλουθη διαπίστωση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ότι η φυλάκιση του Demirtas ήταν παράνομη.
Ο κυνισμός, η μικρότητα και η μικροψυχία της τουρκικής πολιτικής κουλτούρας έπαιξαν στα χέρια του Ερντογάν. Σε όλα αυτά ήρθε να προστεθεί και ο αντικουρδικός ρατσισμός. Άλλοι ηγέτες του κόμματος θεωρούσαν τον μαγνητισμό του Demirtas απειλή. Ήταν ο πρώτος Κούρδος ηγέτης που προσέλκυσε ακόμη και την υποστήριξη της φιλελεύθερης ελίτ της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας. Τόσο ο κεντροαριστερός ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου όσο και κυρίως ο δεξιός ηγέτης του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος (MHP) Ντεβλέτ Μπαχτσελί, δεν έχουν χάρισμα. Παρά τις επανειλημμένες υποαποδόσεις, και οι δύο αρνούνται να παραιτηθούν και συνεχίζουν να κυβερνούν τα κόμματά τους ως μίνι δικτατορίες.
Τα κυρίαρχα κόμματα επωφελούνται από το παιχνίδι του Ερντογάν
Τόσο ο Κιλιτσντάρογλου όσο και ο Μπαχτσελί υπολόγισαν ότι η πτώση του Ντεμιρτάς θα μπορούσε να είναι το κέρδος τους. Δίστασαν επίσης να σταθούν απέναντι σε έναν πολιτικό ηγέτη που εξυμνούσε ανοιχτά την κουρδική κουλτούρα. Κανείς από τους δύο δεν κάλεσε τους υποστηρικτές τους να υπερασπιστούν τη δημοκρατία, το νόμο ή τις αρχές. Αυτός ήταν ένας λανθασμένος υπολογισμός. Η σιωπή τους οδήγησε τον Ερντογάν να συνειδητοποιήσει ότι θα μπορούσε να φυλακίσει τους αντιπάλους του έναν προς έναν.
Και έτσι άρχισε η σταδιακή εκκαθάριση. Τον περασμένο μήνα, δικαστήριο της Κωνσταντινούπολης καταδίκασε τον δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, έναν εν δυνάμει υποψήφιο πρόεδρο και έναν άνθρωπο που νίκησε δύο φορές τους εκλεκτούς του Ερντογάν, σε περισσότερα από δύο χρόνια φυλάκισης επειδή φέρεται να προσέβαλε δημόσιους αξιωματούχους ασκώντας κριτική στις πολιτικές και το ιστορικό του Ερντογάν.
Οι υποστηρικτές του Ερντογάν απαιτούν τώρα όλο και περισσότερο μια παρόμοια τύχη για τον Κιλιτσντάρογλου. Οι πρώην υπουργοί του υπουργικού συμβουλίου του Ερντογάν Αλί Μπαμπατζάν και Αχμέτ Νταβούτογλου αποσχίστηκαν από το κυβερνών κόμμα για να σχηματίσουν τα δικά τους πολιτικά κόμματα. Και οι δύο είναι επίσης πιθανότατα στη λίστα πολιτικών στόχων του Ερντογάν. Ο Μπαμπατζάν, ο ασθενέστερος από τους δύο, έχει ήδη δεχθεί δριμεία κριτική από τα κρατικά μέσα ενημέρωσης επειδή αντιτίθεται στην εξωτερική πολιτική και την οικονομική διαχείριση του Ερντογάν.
Ο Νταβούτογλου είναι ένας νεκρός που περπατάει. Ως υπουργός Εξωτερικών, ήταν εντελώς ανοιχτά θαυμαστής, αν όχι ακόλουθος του θεολόγου Φετουλάχ Γκιουλέν. Ενώ ο Ερντογάν ήταν επίσης κάποτε στενά συνδεδεμένος με τον Γκιουλέν -ένα θέμα ταμπού στην Τουρκία-, τώρα ισχυρίζεται ότι ο εξόριστος θεολόγος είναι τρομοκράτης. Η κατηγορία είναι ψευδής, αλλά αυτό είναι άσχετο για τον Ερντογάν, για τον οποίο η ενοχή μέσω της συσχέτισης παραμένει ένα ισχυρό εργαλείο.
Καθώς πλησιάζουν οι εκλογές, η σύλληψη αντιπάλων θα μπορούσε να εγγυηθεί στον Ερντογάν μια νίκη. Το μόνο πραγματικό ερώτημα είναι η σειρά με την οποία ο Ερντογάν θα διατάξει τη σύλληψή τους.
Ο Ερντογάν μπορεί τότε να επικαλεστεί δημοκρατική νομιμοποίηση, αλλά οι εκλογές υπό αυτές τις συνθήκες θα ήταν φάρσα. Ενώ οι ηγέτες στη Ρωσία, το Κατάρ και το Αζερμπαϊτζάν μπορεί να επαινέσουν τη νέα θητεία του, η διεθνής νομιμοποίησή του θα είναι κουρελιασμένη. Μακροπρόθεσμα, ο Ερντογάν σφραγίζει τη μοίρα του. Όπως και στη Νότια Αφρική της εποχής του Απαρτχάιντ, η φυλακή έχει γίνει παράσημο τιμής από το οποίο θα αναδειχθεί η νέα γενιά ηγετών της Τουρκίας.
