Γράφει ο ο κ. Λάμπρος Τζούμης, αντιστράτηγος ε.α. και διατελέσας σε καίριες θέσεις στον τομέα της Άμυνας*
Η ναυμαχία στους Αιγός Ποταμούς, η Ρωσία και η τέχνη της εξαπάτησης.
Η έκβαση του πολυετούς Πελοποννησιακού πολέμου καθορίστηκε στη ναυμαχία που έγινε στους Αιγός ποταμούς (405 π.Χ.), μετά την οποία ακολούθησε η πολιορκία και η άλωση της Αθήνας από τους Σπαρτιάτες. Οι δύο στόλοι συναντήθηκαν μέσα στον Ελλήσποντο απέναντι από την αρχαία Λάμψακο, θέση που ταυτίζεται σύμφωνα με τις ιστορικές αναφορές με την τοποθεσία Αιγός Ποταμοί.
Επικεφαλής του σπαρτιατικού στόλου ήταν ο Λύσανδρος και του αθηναϊκού ο Κόνωνας. Μετά την άφιξη στους Αιγός Ποταμούς, οι Αθηναίοι για τις επόμενες τέσσερις ημέρες έβγαιναν στ' ανοικτά και προκαλούσαν τους Σπαρτιάτες για ναυμαχία. Ο Λύσανδρος, έδινε εντολή σε κυβερνήτες και ναύτες να παίρνουν τις θέσεις τους στις τριήρεις από τα χαράματα ως να επρόκειτο να ναυμαχήσουν και το πεζικό να παραμένει συντεταγμένο δίπλα στη θάλασσα. Δεν ανταποκρίνονταν όμως στην καθημερινή πρόκληση και η τακτική αυτή αύξανε ολοένα και περισσότερο τον εκνευρισμό των Αθηναίων, αλλά δημιουργούσε και μια συνήθεια που οδηγούσε σε χαλαρότητα.
Μόλις ξημέρωσε η πέμπτη ημέρα, οι Αθηναίοι, σύμφωνα με τον Ξενοφώντα, παρατάχθηκαν απέναντι από τα σπαρτιατικά πλοία, τα οποία όμως για μία ακόμη φορά δεν ενεπλάκησαν. Οι Αθηναίοι επέστρεψαν στο σημείο ελλιμενισμού, κατέβασαν πανιά, αποβιβάσθηκαν και απομακρύνθηκαν από τα πλοία, αναζητώντας εφόδια και τρόφιμα, αφού ο χώρος όπου διέμεναν απείχε πολύ από περιοχή που θα μπορούσε να τους εξασφαλίσει τα αναγκαία για την καθημερινή διαβίωση.
Ο Λύσανδρος που παρακολουθούσε τις κινήσεις του εχθρικού στόλου διέταξε να αποπλεύσουν άμεσα τα σπαρτιατικά πλοία και με ταχύτητα να προσβάλουν τους Αθηναίους, οι οποίοι δεν κατάφεραν να επανδρώσουν τις τριήρεις, με αποτέλεσμα άλλες να βρίσκονται με δύο σειρές κωπηλάτες, άλλες με μία και άλλες να παραμείνουν κενές. Από το στόλο των Αθηναίων που αριθμούσε περίπου 180 τριήρεις κατάφεραν να διαφύγουν μόλις δέκα ανάμεσά τους και αυτή του Κόνωνα, ο οποίος φοβούμενος τις συνέπειες της ατιμωτικής ήττας δεν επέλεξε την επιστροφή του στην Αθήνα αλλά κατέφυγε στην Κύπρο.
Η ναυμαχία στους Αιγός Ποταμούς είναι ένα παράδειγμα από την αρχαιότητα που σχετίζεται με την τακτική της εξαπάτησης ή παραπλάνησης, που έχει υιοθετηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις ρωσικές Ε.Δ. Βασικό στοιχείο της ρωσικής τακτικής που ονομάζεται «maskirovka» είναι το να εμποδιστεί ο αντίπαλος από να ανακαλύψει τις ρωσικές προθέσεις, εξαπατώντας τον σχετικά με τη φύση, έκταση και το χρόνο εκτέλεσης μιας επιχείρησης. H «maskirovka» έχει σκοπό, να κρατήσει τον αντίπαλο σε καθεστώς αβεβαιότητας και να τον αναγκάσει να μαντεύει αντί να γνωρίζει με σιγουριά. Η τακτική αυτή της παραπλάνησης χρησιμοποιήθηκε σε μεγάλη έκταση στην επιχείρηση προσάρτησης της Κριμαίας, όταν Ρώσοι στρατιώτες των ειδικών δυνάμεων εμφανιζόμενοι ως φιλορώσοι ακτιβιστές έστηναν οδοφράγματα μπροστά από την Βουλή.
Τα παραπάνω θα ήταν σκόπιμο να τα λάβουν υπόψη οι ΗΠΑ και οι νατοϊκές δυνάμεις που καθόρισαν ακόμα και το χρόνο της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία.
*Ο Λάμπρος Τζούμης είναι αντιστράτηγος ε.α. Απόφοιτος της Σχολής Διοίκησης Επιτελών του Στρατού Ξηράς, της Ανωτάτης Διακλαδικής Σχολής Πολέμου και της Σχολής Εθνικής Άμυνας. Υπηρέτησε στο ΓΕΣ και στο ΓΕΕΘΑ ως επιτελής και σε διευθυντικές θέσεις. Σε εθνικό επίπεδο, τμηματάρχης Συνδρομής στην Αντιμετώπιση Καταστροφών. Στο ΝΑΤΟ εθνικός αντιπρόσωπος της Ελλάδας στις επιτροπές Civil Emergency Planning και Senior Civil Emergency Planning Committee. Διοικητής του 286ου Τάγματος Πεζικού στη Λήμνο, του 38ου Συντάγματος Πεζικού στη Ρόδο της Ελληνικής Δύναμης Κοσσυφοπεδίου και της 88ης ΣΔΙ (Ταξιαρχίας Λήμνου). Υποδιοικητής της ΧVI Mηχανοκίνητης Mεραρχίας Πεζικού (Διδυμότειχο).
