Η θεολογική ανάδειξη και διακήρυξη της βαθυτέρας αξίας του Σταυρού και της Σταυρικής θυσίας του Θεανθρώπου Κυρίου για την σωτηρία μας είναι εκείνα που κυριαρχούν τις Άγιες αυτές ημέρες ως απάντηση στο ερώτημα: Γιατί ήταν απαραίτητη η Σταύρωση του Χριστού;
Η Ενσάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού Πατρός είναι ασφαλώς μία πράξη σωτηρίας. Μέσω αυτής Ο Θεάνθρωπος Κύριος ανασταίνει «την πριν πεσούσαν εικόναν». Τότε γιατί ήταν απαραίτητος ένας θάνατος πάνω στον Σταυρό; Η Ενσάρκωση θα ήταν αρκετή, ως μία τέλεια έκφραση της αγάπης του Θεού μας, εάν δεν υπήρχε η πτώση.
Όμως, για τον άνθρωπο που είχε ήδη εισέλθει στον χώρο της φθοράς και του θανάτου, αυτή η αγάπη του Τριαδικού Θεού έπρεπε να φθάσει στα έσχατα όρια. Χρειαζόταν ο άνθρωπος μία θυσιαστική πράξη θεραπείας. Μία τέτοια πράξη μόνον ένας οδυνώμενος και σταυρούμενος Θεός μπορούσε να προσφέρει. Ο Θεός μας σώζει καθώς ταυτίζεται μαζί μας, εκτός της αμαρτίας.
Ο Σταυρός είναι ο πιο τέλειος και απόλυτος τρόπος εισχωρήσεως του Δημιουργού μας Θεού σε όλες μας τις εμπειρίες. Ο Κύριός μας δεν μετέχει μόνον σε ολόκληρη την ανθρώπινη ζωή, αλλά και σε ολόκληρο τον ανθρώπινο θάνατο. «Ούτος τας αμαρτίας ημών φέρει και περί ημών οδυνάται» (Ησ. 53, 4). Και τούτο διότι «το απρόσληπτον, αθεράπευτον• ο δε ήνωται τω Θεώ, τούτο και σώζεται», κατά τον Άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο (επιστ. 101).
Προσλαμβάνει τα πάντα: την οδύνη μας, την πείνα μας , την θλίψη μας, τα δάκρυά μας, τον θάνατό μας τον σωματικό, αλλά και τον πνευματικό: «Ει δυνατόν εστιν, παρελθέτω απ᾽ εμού το ποτήριον τούτο» (Ματθ. 26, 39). Η αγωνία, η οδύνη, η θλίψη του Κυρίου μας είναι η πρόσληψη της ιδικής μας εμπειρίας σε όλα αυτά.
Στην Γεθσημανή ο Ιησούς Χριστός φθάνει να πη: «Περίλυπός εστίν η ψυχή μου έως θανάτου» (Ματθ. 26, 38) και από την αγωνία να τρέχη «ο ιδρώς αυτού ωσεί θρόμβοι αίματος καταβαίνοντες επί την γην» (Λουκ. 22, 44).
Ο Θεάνθρωπος Κύριος τις στιγμές εκείνες αποκτά όλη την εμπειρία του πνευματικού θανάτου. Ταυτίζεται με ολόκληρη την απόγνωση και την πνευματική οδύνη της ανθρωπότητος. Αυτή η ταύτιση είναι πολυτιμότατη και σωτήρια για όλους εμάς.
Πάνω στον Σταυρό αναφωνεί: «Θεέ μου θεέ μου, ινατί με εγκατέλιπες;» (Ματθ. 27, 46). Πέρα από το ότι η φράση αυτή είναι ένας Ψαλμός (21, 2), μία προ-σευχή, η κραυγή αυτή δηλώνει ότι την στιγμή αυτή αληθινά η Εσταυρωμένη Αγάπη νοιώθει την εμπειρία του πνευματικού θανάτου, που είναι ο χωρισμός από τον Θεό. «Κατήλθε εις τον άδην» (PG 26, 372).
Aυτό σημαίνει ότι κατέβηκε στα βάθη της απουσίας του Θεού. Ολοκληρωτικά ταυτίζεται με όλη την αγωνία και την αλλοτρίωση του πεπτωκυίας ανθρωπίνης φύσεως. Ο θάνατος του Θεανθρώπου είναι μία νίκη. Είναι η νίκη της οδυνωμένης Αγάπης. Στο Άσμα Ασμάτων διαβάζου-με: «κραταιά ως θάνατος αγάπη [...] ύδωρ πολύ ου δυνήσεται σβέσαι την αγάπην» (8,6-7).
Και τέλος ακούομε τον Εσταυρωμένο Θεάνθρωπο Κύριο να λέγη επί του Σταυρού: «Τετέλεσται» (Ιωάν. 19, 30). Αυτή δεν είναι κραυγή αυτοεγκαταλείψεως η απογνώσεως, αλλά κραυγή νίκης! Τελείωσε, εκπληρώθηκε. Σας αγάπησα μέχρι τέλους. «Την ψυχήν μου τίθημι υπέρ των προβάτων [...] ουδείς αίρει αυτήν απ᾽ εμού, αλλ᾽ εγώ τίθημι αυτήν απ᾽ εμαυτού» (Ιωάν. 10, 15 κ´ 18), μας λέγει ο Ίδιος ο Κύριός μας.
Τοιουτοτρόπως ο θάνατός του Κυρίου μας μέσα στον χώρο της Αυτοζωής και της Αυτοαγάπης γίνεται ζωηφόρος θάνατος, αγαπητικός θάνατος. Ο Ιερός Χρυσόστομος μας λέγει: «μηδείς φοβείσθω τον θάνατον• ηλευθέρωσε γαρ ημάς ο του Σωτήρος θάνατος» (PG. 59, 723).
Aυτή είναι η βαθύτερη αξία του Πάθους και του Σταυρού του Κυρίου για μας. Η Σταυρική θυσία είναι νίκη και πρότυπο για την ζωή μας, την όλη πορεία μας προς την λύτρωση. Ο δρόμος μας είναι σταυρικός.
Οδηγός μας είναι ο Χριστός. Την λογική μας, την θέλησή μας και την ελευθερία μας, πρέπει να τα προσηλώσουμε στον Σταυρό, για να μεταμορφωθούν. Με αυτόν τρόπο μεταμορφώνεται το πρόσωπό μας, αφού μεταμορφώθηκαν τα συστατικά του.
Οι Άγιοι τόλμησαν. Εμείς θα τολμήσουμε να ζήσουμε κάτω από τον Σταυρό του Κυρίου μας; Πρέπει να κατανοήσουμε ότι Σταυρός και ζωή πηγαίνουν πάντα μαζί. Αυτή είναι η ωραιότερη εκλογή. Αυτή πρέπει να ακολουθήσουμε για να ζήσουμε αιωνίως στον Παράδεισο.
