Από την αρχή σχεδόν της πανδημίας ο νέος κορωνοϊός έχει συνδεθεί με πρόκληση προβλημάτων στην καρδιά, συμπεριλαμβανομένων της μειωμένης ικανότητας άντλησης του αίματος και των αρρυθμιών. Ωστόσο μέχρι σήμερα παρέμενε αναπάντητο το ερώτημα σχετικά με το αν τα καρδιολογικά προβλήματα προκαλούνται εξαιτίας του ίδιου του ιού που μολύνει την καρδιά ή αν αποτελούν φλεγμονώδη αντίδραση στη λοίμωξη άλλων οργάνων του σώματος από τον SARS-CoV-2.
Μια τέτοια λεπτομέρεια μπορεί να φαντάζει σε εμάς τους «κοινούς θνητούς» ως… ψιλά γράμματα, ωστόσο είναι ουσιώδης αφού μπορεί να δείξει τον δρόμο της πρόληψης αλλά και της καλύτερης θεραπευτικής αντιμετώπισης των καρδιολογικών προβλημάτων που προκαλεί η COVID-19.
«Ενοχος» ο ίδιος ο ιός
Τώρα μια νέα μελέτη ειδικών του Πανεπιστημίου Ουάσινγκτον στο Σεντ Λούις δείχνει ότι οι καρδιακές βλάβες στους ασθενείς με COVID-19 προκαλούνται εξαιτίας της εισβολής και του πολλαπλασιασμού του ιού μέσα στα κύτταρα του καρδιακού μυός, γεγονός που οδηγεί στον κυτταρικό θάνατο και παρεμβαίνει στην ικανότητα σύσπασης της καρδιάς. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν στο πλαίσιο της μελέτης τους βλαστικά κύτταρα προκειμένου να δημιουργήσουν στο εργαστήριο καρδιακό ιστό τον οποίο και μόλυναν με τον SARS-CoV-2, όπως ανέφεραν στην επιθεώρηση «Journal of the American College of Cardiology: Basic to Translational Science».
Μοναδική μελέτη
«Είχαμε δει σχετικώς νωρίς από όταν ξέσπασε η πανδημία ότι αυτός ο κορωνοϊός μπορεί να προκαλέσει καρδιακή ανεπάρκεια ή βλάβες στην καρδιά υγιών ατόμων, κάτι που μας είχε θέσει σε συναγερμό» ανέφερε ο κύριος συγγραφέας της μελέτης Κόρι Λαβίν, αναπληρωτής καθηγητής Ιατρικής και προσέθεσε: «Ακόμη και μερικοί αθλητές κολεγίων οι οποίοι έλαβαν το πράσινο φως μετά τη νόσησή τους από COVID-19 να επιστρέψουν στους αγώνες εμφάνισαν ουλώδη ιστό στην καρδιά. Υπήρχε διχογνωμία όμως αν αυτό οφειλόταν σε άμεση μόλυνση της καρδιάς από τον ιό ή σε μια συστημική φλεγμονώδη απόκριση η οποία συμβαίνει εξαιτίας της λοίμωξης των πνευμόνων». Σύμφωνα με τον δρα Λαβίν «η μελέτη μας είναι μοναδική επειδή αποδεικνύει πέρα από κάθε αμφιβολία ότι στους ασθενείς με COVID-19 που εμφάνισαν καρδιακή ανεπάρκεια, ο ιός μολύνει την καρδιά και ιδιαιτέρως τα κύτταρα του καρδιακού μυός».
Θάνατος των κυττάρων, καταστροφή των ινών του καρδιακού μυός
Ο καθηγητής Λαβίν και οι συνεργάτες του μελέτησαν καρδιακό ιστό από τέσσερις ασθενείς με COVID-19 που είχαν αναπτύξει καρδιολογικά προβλήματα. Χρησιμοποίησαν επίσης βλαστικά κύτταρα για να δημιουργήσουν στο εργαστήριο ιστό ο οποίος «μοντελοποιεί» το πώς συσπάται ο καρδιακός μυς. Η μελέτη αυτών των μοντέλων καρδιακού ιστού προσδιόρισε ότι η ιογενής λοίμωξη όχι απλώς σκοτώνει τα κύτταρα του καρδιακού μυός αλλά επίσης καταστρέφει τις μυικές ίνες που είναι υπεύθυνες για τη συστολή του. Από τη μελέτη προέκυψε επίσης ότι ο καρδιακός θάνατος και η απώλεια ινών του καρδιακού μυός μπορούν να λάβουν χώρα χωρίς να υπάρχει καν φλεγμονή. «Η φλεγμονή μπορεί να είναι ένα δεύτερο ‘χτύπημα’ μετά την καταστροφή που έχει προκληθεί από τον ιό, ωστόσο από μόνη της δεν αποτελεί την πρωταρχική αιτία των βλαβών στην καρδιά» εξήγησε ο καθηγητής.
Πρόκληση διαφορετικής ανοσολογικής απόκρισης
Και άλλες ιογενείς λοιμώξεις έχουν συνδεθεί με βλάβες στην καρδιά, ωστόσο ο SARS-CoV-2 φαίνεται να έχει μια μοναδική επίδραση στην καρδιά και ιδίως στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που αποκρίνονται στη λοίμωξη. Στην COVID-19, ανοσοκύτταρα που ονομάζονται μακροφάγα, μονοκύτταρα και δενδριτικά κύτταρα κυριαρχούν στην ανοσολογική απόκριση. Στις περισσότερες περιπτώσεις άλλων ιών που χτυπούν την καρδιά, στο προσκήνιο βρίσκονται τα Τ και Β κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος.
Χρόνια κατάσταση με μακροπρόθεσμες συνέπειες
«Ο νέος κορωνοϊός προκαλεί διαφορετική ανοσολογική απόκριση στην καρδιά σε σύγκριση με άλλους ιούς και δεν γνωρίζουμε τι σημαίνει αυτό. Γενικώς σε ό,τι αφορά άλλους ιούς η ανοσολογική απόκριση που συνδέεται με αυτούς συνδέεται με μικρής διάρκειας νόσο η οποία αντιμετωπίζεται με υποστηρικτική φροντίδα. Ωστόσο η ανοσολογική απόκριση που βλέπουμε σε ασθενείς με COVID-19 οι οποίοι εμφανίζουν καρδιολογικά προβλήματα φαίνεται να συνδέεται με μια χρόνια κατάσταση με μακροπρόθεσμες συνέπειες. Προς το παρόν βλέπουμε συσχετίσεις, οπότε χρειαζόμαστε επιπλέον έρευνες ώστε να κατανοήσουμε τι ακριβώς συμβαίνει» είπε ο δρ Λαβίν.
Κίνδυνος επιδημίας καρδιοπαθειών εξαιτίας της COVID-19
Κλείνοντας ο καθηγητής τόνισε ότι ο νέος κορωνοΐός φαίνεται ότι μπορεί να αποτελέσει σοβαρό «εχθρό» της καρδιάς. «Ακόμη και νεαρά άτομα με πολύ ήπια συμπτώματα μπορεί να εμφανίσουν καρδιακά προβλήματα αργότερα τα οποία θα επηρεάζουν την ικανότητά τους να ασκούνται. Θέλουμε να κατανοήσουμε τι ακριβώς συμβαίνει ώστε να δρούμε προληπτικά και θεραπευτικά. Στο μεσοδιάστημα, επιθυμούμε να επιστήσουμε την προσοχή όλων τονίζοντάς τους ότι πρέπει να πάρουν στα σοβαρά αυτόν τον ιό και να κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν για να σταματήσουν την εξάπλωσή του τηρώντας τα μέτρα προστασίας. Διαφορετικά κινδυνεύουμε να αντιμετωπίσουμε στο μέλλον μια ακόμη μεγαλύτερη επιδημία καρδιοπαθειών η οποία θα μπορούσε να είχε αποτραπεί».
