Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) αναφέρει ότι υπάρχουν περίπου 50 εκατομμύρια περιπτώσεις άνοιας παγκοσμίως, με περίπου 10 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις να διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο.
Η νόσος του Αλτσχάιμερ είναι η πιο κοινή αιτία άνοιας. Αντιπροσωπεύει το 60-70% των περιπτώσεων άνοιας. Περίπου 5-10% των περιπτώσεων σχετίζονται με μειωμένη ροή αίματος στον εγκέφαλο (π.χ. ως αποτέλεσμα εγκεφαλικού επεισοδίου) και είναι γνωστά ως αγγειακή άνοια.
Οι γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της διατροφής και του τρόπου ζωής, είναι γνωστό ότι επηρεάζουν την ανάπτυξη και την πρόοδο της άνοιας. Προηγούμενη έρευνα συνδέει τη συνολική κατανάλωση κρέατος με τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας.
Ωστόσο, μια νέα μελέτη από επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Λιντς στο Ηνωμένο Βασίλειο δείχνει ότι υπάρχει σχέση ειδικά μεταξύ της κατανάλωσης επεξεργασμένου κρέατος και του αυξημένου κινδύνου εμφάνισης άνοιας.
Επεξεργασμένο κρέας βρίσκουμε σε προϊόντα όπως λουκάνικα, μπέικον, σαλάμια κ.λ.π. Από την άλλη πλευρά, έρευνα δείχνει επίσης ότι το κόκκινο κρέας μπορεί να έχει προστατευτικό αποτέλεσμα κατά της άνοιας.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό The American Journal of Clinical Nutrition.
Διατροφή, γενετική προδιάθεση και τρόπος ζωής
Οι επιστήμονες ανέλυσαν δεδομένα μεγάλη βάση δεδομένων γενετικών και υγειονομικών πληροφοριών από περίπου μισό εκατομμύριο εθελοντές ηλικίας 40-69 ετών από το Ηνωμένο Βασίλειο. Στην αρχή της έρευνας, κάθε συμμετέχων συμπλήρωσε ένα διατροφικό ερωτηματολόγιο και ολοκλήρωσε κάποιες ημερήσιες διατροφικές αξιολογήσεις. Αυτό επέτρεψε στους ερευνητές να εκτιμήσουν τη συνολική ποσότητα κρέατος που κάθε συμμετέχων κατανάλωνε τακτικά και πόσο από κάθε τύπο έτρωγε.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ποια είναι η διατροφή που ''κόβει'' το ύψος στα παιδιά;
Η βάση δεδομένων τους επέτρεψε επίσης να προσδιορίσουν ποιοι συμμετέχοντες είχαν την γενετική παραλλαγή APOE ε4, η οποία είναι γνωστό ότι αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας ενός ατόμου.
Στη συνέχεια χρησιμοποίησαν αρχεία νοσοκομείων και θνησιμότητας για να εντοπίσουν επακόλουθες περιπτώσεις άνοιας από όλες τις αιτίες, τη νόσο του Alzheimer και την αγγειακή άνοια κατά την περίοδο παρακολούθησης περίπου 8 ετών. Από τους 493.888 συμμετέχοντες, 2.896 είχαν άνοια. Από αυτά τα 1.006 ήταν κρούσματα Αλτσχάιμερ και 490 κρούσματα αγγειακής άνοιας.
Για να εκτιμήσουν το ρόλο της κατανάλωσης κρέατος, οι ερευνητές έπρεπε να λάβουν υπόψη ένα ευρύ φάσμα άλλων παραγόντων που είναι γνωστό ότι επηρεάζουν την πιθανότητα εμφάνισης άνοιας ενός ατόμου. Αυτά περιελάμβαναν ηλικία, φύλο, εθνικότητα, εκπαίδευση και κοινωνικοοικονομική κατάσταση. Επιπλέον, οι ερευνητές έλαβαν υπόψη παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως το κάπνισμα, η σωματική δραστηριότητα και η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, ψαριών, τσαγιού, καφέ και αλκοόλ.
Διαπιστώθηκαν τα εξής:
- Μετά από αυτές τις προσαρμογές, διαπίστωσαν ότι για κάθε επιπλέον μερίδα 25 γρ. επεξεργασμένου κρέατος την ημέρα υπήρχε αύξηση κατά 44% στον κίνδυνο άνοιας από όλες τις αιτίες.
- Επίσης, η ίδια ημερήσια κατανάλωση επεξεργασμένου κρέατος συσχετίστηκε με 52% αυξημένο κίνδυνο της νόσου Αλτσχάιμερ.
- Αντίθετα, κάθε επιπλέον μερίδα 50 γρ. μη επεξεργασμένου κρέατος την ημέρα συνδέεται με μείωση κατά 19% του κινδύνου άνοιας όλων των αιτιών και 30% μειωμένο κίνδυνο για Alzheimer.
- Τα αποτελέσματα για τα μη επεξεργασμένα πουλερικά και τη συνολική κατανάλωση κρέατος δεν ήταν στατιστικά σημαντικά.
- Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων επεξεργασμένου κρέατος συσχετίστηκε επίσης με υψηλότερο κίνδυνο αγγειακής άνοιας, αλλά η σχέση με τη σταθερά αυξανόμενη καθημερινή κατανάλωση δεν ήταν σημαντική.
- Όπως αναμενόταν, οι ερευνητές σημείωσαν ότι αν κάποιος έχει την APOE ε4 έχει και αυξημένο κίνδυνο άνοιας κατά 3-6 φορές. Ωστόσο, δεν επηρέασε σημαντικά τις παρατηρούμενες συσχετίσεις μεταξύ διατροφής και άνοιας.
Κίνδυνος άνοιας και επεξεργασμένο κρέας
Πολλά επιστημονικά δεδομένα έχουν συνδέσει την κατανάλωση επεξεργασμένου κρέατος με τον καρκίνο. Το 2015, ο ΠΟΥ έφτασε ακόμη και στο σημείο να χαρακτηρίσει τα επεξεργασμένα κρέατα ως καρκινογόνα.
“Σε όλο τον κόσμο, ο επιπολασμός της άνοιας αυξάνεται και η διατροφή ως τροποποιήσιμος παράγοντας θα μπορούσε να διαδραματίσει ρόλο”, λέει Huifeng Zhang, μεταδιδακτορική φοιτήτρια στη Σχολή Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής στο Πανεπιστήμιο του Leeds, ο οποίος ήταν ο κύριος ερευνητής της νέας μελέτης. “Η έρευνά μας προσθέτει στον αυξανόμενο αριθμό στοιχείων που συνδέουν την κατανάλωση επεξεργασμένου κρέατος με τον αυξημένο κίνδυνο μιας σειράς μη μεταδοτικών ασθενειών”, προσθέτει.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι ερευνητές έχουν αναφέρει τα αποτελέσματά τους ως ποσοστιαία αύξηση του κινδύνου εμφάνισης άνοιας ή “σχετικού κινδύνου”. Δηλαδή όχι τόσο σοβαρός όσο ο χαρακτηρισμός “απόλυτος κίνδυνος” ούτε και το πόσα επιπλέον περιστατικά υπάρχουν ανά 1.000 άτομα, για παράδειγμα.
Η Zhang είπε ότι τα στοιχεία από την βάση δεδομένων είναι ακατάλληλα για τον υπολογισμό του απόλυτου κινδύνου, επειδή δεν είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα ολόκληρου του πληθυσμού. Για παράδειγμα, είπε, δεν περιέχει επαρκώς υψηλό ποσοστό ατόμων ηλικίας άνω των 70 ετών. Ο κίνδυνος άνοιας αυξάνεται με την ηλικία, οπότε αυτή η ανισορροπία θα αλλοίωνε κάθε υπολογισμό του απόλυτου κινδύνου.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι αυτή ήταν μια μελέτη παρατήρησης, οπότε δεν μπορούσε να αποδείξει άμεσα ότι η κατανάλωση επεξεργασμένου κρέατος προκαλεί άνοια. Ωστόσο, αποδεικνύει μια στατιστική σχέση μεταξύ των δύο.
“Είναι πάντα σημαντικό να θυμόμαστε όταν εξετάζουμε μελέτες όπως αυτή ότι δεν μπορούν να αποδώσουν την αιτιώδη συνάφεια και ότι σημαντικοί παράγοντες σύγχυσης μπορεί να ευθύνονται για εμφανείς συσχετίσεις”, λέει ο Robert Howard, καθηγητής ψυχιατρικής γήρατος στο University College London στο Ηνωμένο Βασίλειο, που δεν συμμετείχε στη μελέτη.
“Ως γιατρός που εργάζεται κλινικά με άτομα με άνοια και διεξάγει έρευνα για πιθανές θεραπείες άνοιας, τα δεδομένα αυτά δεν θα με πείσουν να εγκαταλείψω το μπέικον στο πρωινό μου”, σχολίασε χαρακτηριστικά.
