Η ανθρώπινη όσφρηση είναι στενά συνδεδεμένη με τη μνήμη και την υγεία του εγκεφάλου. Όταν ένας άνθρωπος δεν μπορεί να μυρίσει καλά, επηρεάζεται η γνωστική του υγεία, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε γνωστική εξασθένηση και κατάθλιψη, σύμφωνα με το wikihealth.
Η οσφρητική θεραπεία μπορεί να βελτιώσει τη μνήμη;
Σύμφωνα με τις ανακαλύψεις των ερευνητών, η ισχυρή ικανότητα ανίχνευσης αρωμάτων σχετίζεται με βραδύτερη απώλεια όγκου του εγκεφάλου στις μετωπιαίες και κροταφικές περιοχές, που είναι υπεύθυνες για την ομιλία, τη μνήμη και τη λήψη αποφάσεων. Το οσφρητικό σύστημα είναι το μόνο που έχει άμεση πρόσβαση στα κέντρα μνήμης και στο συναισθηματικό κέντρο του εγκεφάλου. Οι άλλες αισθήσεις περνούν από άλλα μονοπάτια του εγκεφάλου, για να διεγείρουν τα συναισθηματικά κέντρα και τα κέντρα της μνήμης, γεγονός που καθιστά το οσφρητικό σύστημα το πιο σημαντικό στη διατήρηση της υγείας των πιο πάνω τμημάτων του εγκεφάλου.
Τα άτομα που επηρεάζονται από απώλεια όσφρησης, μπορούν να δοκιμάσουν ασκήσεις όσφρησης (οσφρητική θεραπεία) για να βελτιώσουν την οσφρητική τους ικανότητα και να ενισχύσουν, κατά συνέπεια, την γνωστική τους λειτουργία. Η οσφρητική θεραπεία, μπορεί να διεγείρει τον εγκέφαλο και ιδιαίτερα τη μνήμη και τα συναισθηματικά κέντρα του εγκεφάλου.
Μια πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη, εξέτασε τα αποτελέσματα της οσφρητικής θεραπείας στη μνήμη, διαπιστώνοντας ότι τα άτομα που εισέπνεαν, για δύο ώρες κάθε βράδυ, για έξι μήνες, ευχάριστα αρώματα, όπως λεμόνι, τριαντάφυλλο και λεβάντα, είδαν σημαντική βελτίωση στη μνήμη τους, συγκριτικά με τα άτομα που δεν εξασκούσαν με αυτόν τον τρόπο την όσφρησή τους. Στην απεικόνιση εγκεφάλου που πραγματοποιήθηκε αργότερα, διαπιστώθηκε σημαντική βελτίωση σε ένα από τα πιο σημαντικά μονοπάτια μνήμης του εγκεφάλου.
Η οσφρητική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία της κατάθλιψης;
Ένας σημαντικός αριθμός ερευνητών, ισχυρίζεται ότι η έκθεση σε διαφορετικές μυρωδιές θα μπορούσε να βοηθήσει τους ανθρώπους να διαχειριστούν κάποιες καταστάσεις ψυχικής φύσεως. Μια μελέτη στην οποία συμμετείχαν άτομα με μείζονα καταθλιπτική διαταραχή (MDD), μια κατάσταση που μπορεί να δυσκολέψει την απομνημόνευση ορισμένων προσωπικών εμπειριών, διαπίστωσε ότι η όσφρηση συγκεκριμένων οσμών οδήγησε στην ανάκληση πιο λεπτομερών αναμνήσεων, από ότι η όραση συγκεκριμένων λέξεων.
Σήμερα, οι γιατροί χρησιμοποιούν ενδείξεις λέξεων για να μπορέσουν να βοηθήσουν άτομα με μείζονα καταθλιπτική διαταραχή να ανακαλέσουν λεπτομερείς αναμνήσεις. Τα ευρήματα, όμως, της συγκεκριμένης μελέτης, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πιο αποτελεσματικές θεραπευτικές επιλογές.
Τονιζεται ότι οι επιστήμονες δεν ισχυρίζονται σε καμία περίπτωση ότι η όσφρηση συγκεκριμένων οσμών θα μπορούσε να θεραπεύσει την κατάθλιψη, όμως με τη χρήση συγκεκριμένων οσμών, οι άνθρωποι με μείζονα καταθλιπτική διαταραχή, μπορούν να αποκτήσουν ευκολότερη και πιο λεπτομερή πρόσβαση στις αναμνήσεις τους. Η πρόσβαση σε αυτές τις αναμνήσεις είναι πολύ σημαντική για τη ψυχική υγεία, τόσο σημαντική που θα μπορούσε τελικά να βελτιώσει τα συμπτώματα της κατάθλιψης.
Ο οσφρητικός βολβός, ο οποίος επεξεργάζεται τις μυρωδιές, παρακάμπτει τις προμετωπιαίες περιοχές του εγκεφάλου και στέλνει πληροφορίες απευθείας στην αμυγδαλή και τον ιππόκαμπο, τις περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται στη μνήμη και στο συναίσθημα. Τα άτομα με κατάθλιψη, αντιμετωπίζουν διάφορες δυσκολίες με τις προμετωπιαίες περιοχές του εγκεφάλου τους, έτσι η μυρωδιά, παρακάμπτοντας αυτές τις περιοχές, πηγαίνει απευθείας στα κέντρα μνήμης και μάλλον αυτός είναι και ο λόγος που οι οσφρητικές ενδείξεις είναι τόσο αποτελεσματικές στην ανάκληση λεπτομερών αναμνήσεων.
Πώς θα εξετάσετε πόσο καλή είναι η όσφρησή σας;
Το τεστ αναγνώρισης της οσμής του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια είναι ένα εμπορικό τεστ όσφρησης, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αξιόπιστη μέτρηση της όσφρησης και διάγνωση απώλειας της όσφρησης. Όμως, υπάρχουν και άλλοι DIY τρόποι εξέτασης της όσφρησης, με υλικά που ο καθένας έχει στο σπίτι του.
Μπορείτε να ανοίξετε τα ντουλάπια της κουζίνας σας και να χρησιμοποιήσετε υλικά με έντονη μυρωδιά, προσθέτοντάς τα απλά σε ένα κουτάλι ή σε ένα μπουκάλι και μυρίζοντας τα. Μπορείτε να χρησιμοποιείστε αρωματικού δείκτες, όπως η κανέλα, το κακάο, το εκχύλισμα βανίλιας και το λεμόνι, τα οποία έχουν έντονη μυρωδιά. Αν δεν μπορείτε να τα μυρίσετε, τότε μάλλον ήρθε η ώρα να επισκεφτείτε έναν γιατρό για οσφρητική αξιολόγηση.
Ποια είναι τα συμπτώματα της απώλειας της όσφρησης;
Η αίσθηση της όσφρησης μπορεί να απολεσθεί ξαφνικά ή σταδιακά με την πάροδο του χρόνου. Μπορεί από την αρχή όμως, να παρατηρήσετε ότι γνωστές σε εσάς μυρωδιές, αρχίζουν να σας φαίνονται αλλιώτικες. Ότι για παράδειγμα η αγαπημένη σας κολόνια έχει άλλη, λιγότερο δυνατή μυρωδιά. Σε αυτή λοιπόν την περίπτωση, θα πρέπει να αρχίσετε να προβληματίζεστε και να επισκεφτείτε έναν γιατρό.
Τι προκαλεί απώλεια της όσφρησης;
Η απώλεια της όσφρησης μπορεί να είναι παρενέργεια πολλών ιατρικών καταστάσεων, κυρίως αυτών που φράσσουν τη μύτη ή παρεμβαίνουν στα σήματα που στέλνουν τα αρωματικά κύτταρα στον εγκέφαλο.
Οι καταστάσεις που φράσσουν τη μύτη και μπορούν να οδηγήσουν σε απώλεια της όσφρησης είναι οι ακόλουθες:
- Ρινικοί πολύποδες
- Κοινό κρυολόγημα
- Γρίπη
- Ρινική συμφόρηση
- Παραρρινοκολπίτιδα (ιγμορίτιδα)
- Αποκλινόμενο διάφραγμα
- COVID 19
Οι καταστάσεις που επηρεάζουν τους υποδοχείς της μύτης και τα σήματα που στέλνουν τα αρωματικά κύτταρα στον εγκέφαλο είναι οι ακόλουθες:
- Νόσος του Αλτσχάιμερ
- Όγκοι στον εγκέφαλο
- Σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ)
- Υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση)
- Σύνδρομο Kallmann
- Νόσος του Πάρκινσον
- Σύνδρομο Sjogren
Άλλες αιτίες απώλειας της όσφρησης μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Λήψη ορισμένων φαρμάκων, όπως αντιβιοτικά και αντιισταμινικά
- Κάπνισμα
- Παχυσαρκία
- Διαβήτης
- Τραυματική εγκεφαλική βλάβη
Σημειώνεται ότι σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις οι άνθρωποι γεννιούνται με απώλεια της όσφρησης.
Σε ποιες επιπλοκές μπορεί να οδηγήσει η απώλεια της όσφρησης;
Η απώλεια της όσφρησης μπορεί να οδηγήσει σε πολλές δυσάρεστες καταστάσεις, πέραν από την ανικανότητα απόλαυσης γλυκών ή αλμυρών μυρωδιών.
Τέτοιες καταστάσεις μπορεί να είναι οι ακόλουθες:
- Τροφική δηλητηρίαση: Η έλλειψη οσμής και γεύσης θέτει τους ανθρώπους σε μεγάλο κίνδυνο τροφικής δηλητηρίασης, επειδή αδυνατούν να καταλάβουν αν τα τρόφιμα είναι ή όχι χαλασμένα πριν τα καταναλώσουν.
- Αυξημένος κίνδυνος τραυματισμού από φωτιά: Η απώλεια της όσφρησης εμποδίζει τους ανθρώπους να μυρίσουν τον καπνό και να απομακρυνθούν σε περίπτωση φωτιάς.
- Αυξημένος κίνδυνος εισπνοής φυσικού αερίου ή επιβλαβών χημικών ουσιών: Οι άνθρωποι με ανοσμία, δεν μπορούν να μυρίσουν όπως είπαμε πιο πάνω, οπότε δεν συνειδητοποιούν κατά συνέπεια, αν εκτίθενται σε επιβλαβή αέρια ή χημικές ουσίες.
Πότε πρέπει να επισκεφτείτε έναν γιατρό αν δεν μυρίζετε καλά;
Η απώλεια της όσφρησης που είναι αποτέλεσμα λοίμωξης ή κοινού κρυολογήματος, τείνει να υποχωρεί μόνη της μέσα σε λίγες μέρες. Θα πρέπει όμως να μιλήσετε με τον γιατρό σας, αν η ανοσμία δεν υποχωρεί και εξακολουθείτε να μην μπορείτε να εντοπίσετε διάφορες μυρωδιές.
Ποιες ερωτήσεις πρέπει να κάνετε στον γιατρό σας σε περίπτωση ανοσμίας;
Σε περίπτωση ανοσμίας, η κατανόηση της κατάστασής σας μπορεί να σας βοηθήσει να λάβετε σωστότερες αποφάσεις για τη θεραπεία σας.
Σημαντικές ερωτήσεις που πρέπει να κάνετε στο γιατρό σας είναι οι ακόλουθες:
- Η απώλεια της όσφρησής μου οφείλεται σε κρυολόγημα, γρίπη, λοίμωξη ή σε κάποιο πιο σοβαρό ιατρικό πρόβλημα;
- Μπορεί κάποιο από τα φάρμακα που παίρνω να μου προκαλέσει ανοσμία;
- Μπορείτε να υπολογίσετε πότε θα επανέλθουν οι αισθήσεις μου;
