Ηλιακό έγκαυμα ονομάζεται η φλεγμονώδης αντίδραση του σώματος ενάντια στη βλάβη που προκαλείται από την υπεριώδη ακτινοβολία στα εξωτερικά στρώματα του δέρματος. Στο δέρμα, υπάρχει μια χρωστική ουσία που του δίνει χρώμα και το προστατεύει από τις ακτίνες του ήλιου, που ονομάζεται μελανίνη, σύμφωνα με το wikihealth.gr.
Η ποσότητα της μελανίνης που έχει ο κάθε άνθρωπος στο σώμα του, καθορίζεται από τη γενετική του βάση. Όταν το σώμα εκτίθεται στον ήλιο, τα μελανοκύτταρα διεγείρονται και το δέρμα είτε κοκκινίζει, είτε μαυρίζει. Τόσο το κοκκίνισμα, όσο και το μαύρισμα, αποτελούν σημάδια δερματικής βλάβης. Τα άτομα που έχουν λιγότερη μελανίνη στο σώμα τους, όταν εκτίθενται στον ήλιο, το δέρμα τους κοκκινίζει, ερεθίζεται και πρήζεται. Αυτή ακριβώς η κατάσταση, είναι αυτό που ονομάζουμε ηλιακό έγκαυμα.
Τα επαναλαμβανόμενα ηλιακά εγκαύματα αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος;
Η βιταμίνη D είναι πολύ ωφέλιμη και αναγκαία για τον ανθρώπινο οργανισμό και εξασφαλίζεται μέσω της έκθεσης στο ηλιακό φως. Το ίδιο όμως αναγκαία είναι και η προστασία του δέρματος από τις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου, διότι η βλάβη που προκαλούν στο δέρμα, έχει δυνητικά μακροπρόθεσμες συνέπειες. Το Ίδρυμα Καρκίνου του Δέρματος, αναφέρει ότι μόνο πέντε στο σύνολο ηλιακά εγκαύματα κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου, υπερδιπλασιάζουν τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος.
Σύμφωνα με την Elyse Love, MD, δερματολόγο στο κέντρο περιποίησης του δέρματος GlamDerm με έδρα τη Νέα Υόρκη, ένα ηλιακό έγκαυμα, είτε σοβαρό, είτε ήπιο, βλάπτει τα κύτταρα του δέρματος, αυξάνοντας τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος. Όπως εξήγησε, η σοβαρότητα του ηλιακού εγκαύματος παίζει μεν σημαντικό ρόλο, αλλά ακόμη και τα ήπια ηλιακά εγκαύματα μπορούν να συμβάλουν μακροπρόθεσμα στον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος.
Η Angela Casey, MD, ειδική χειρουργός καρκίνου του δέρματος στο Κέντρο Χειρουργικής Δερματολογίας στο Westerville του Οχάιο, από την πλευρά της, υπογράμμισε ότι το μέγεθος της βλάβης που προκαλείται από το ηλιακό έγκαυμα, εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Ένα μεγάλο έγκαυμα στο σώμα, που μπορεί να προκύψει από την έκθεση στον απογευματινό ήλιο, μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερη δερματική ζημιά από ένα μικρό έγκαυμα, πράγμα που σημαίνει ότι ο κίνδυνος καρκίνου του δέρματος είναι μεγαλύτερος. Εκτός λοιπόν από τη σοβαρότητα του ηλιακού εγκαύματος, και το μέγεθός του παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στον κίνδυνο καρκίνου και αποτελεί βασικό δείκτη σοβαρότητας της δερματικής ζημιάς που προκλήθηκε από τον ήλιο.
Η ηλικία του ατόμου κατά την στιγμή του ηλιακού εγκαύματος παίζει κάποιο ρόλο σε ότι αφορά τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος;
Μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι όσο πιο νωρίς και όσο πιο συχνά εκτίθεται ένα άτομο στις ακτίνες του ήλιου, τόσο πιθανότερο είναι να αναπτύξει καρκίνο του δέρματος κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωή του. Σύμφωνα με την Love, όσο πιο σοβαρά και συχνότερα είναι τα ηλιακά εγκαύματα κατά την παιδική ηλικία ενός ατόμου, τόσο μεγαλύτερη είναι η μακροπρόθεσμη βλάβη που προκαλείται στο δέρμα του κατά την ενηλικίωσή του. Παρόλα αυτά, δεν υπάρχει κάποιο όριο ηλικίας, μέχρι το οποίο μπορεί να πει κάποιος ότι τα ηλιακά εγκαύματα θεωρούνται ακίνδυνα, ούτε μπορεί να ειπωθεί ότι για τον καρκίνο του δέρματος ευθύνονται μόνο τα ηλιακά εγκαύματα της παιδικής ηλικίας.
Αντίθετα, σύμφωνα με το Ίδρυμα Καρκίνου του Δέρματος, το ποσοστό της ηλιακής δερματικής βλάβης, για τους περισσότερους ανθρώπους, ανέρχεται μέχρι την ηλικία των 19 ετών γύρω στο 23%, πράγμα που σημαίνει ότι και η μετέπειτα έκθεσή τους στον ήλιο, παίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση καρκίνου του δέρματος.
Στον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος, σύμφωνα με την Casey, πραγματικό ρόλο παίζει το πόσο συνολικά εκτίθεται στον ήλιο ένα άτομο καθ΄ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Για παράδειγμα, ένα άτομο που μέχρι τα 10 του χρόνια εξέθετε το σώμα του υπερβολικά στον ήλιο, αλλά κατά την ενήλικη ζωή του άρχισε να χρησιμοποιεί αντηλιακό και να προστατεύει το δέρμα του, θα έχει μικρότερη δερματική βλάβη και κατά συνέπεια μικρότερο κίνδυνο καρκίνου του δέρματος, συγκριτικά με ένα άτομο που κατά την παιδική του ηλικία εξέθετε το σώμα του στον ήλιο και συνέχισε να το κάνει και στην μετέπειτα ζωή του.
Σε κάθε περίπτωση, οι περισσότεροι ασθενείς της Casey, με καρκίνο του δέρματος, είναι 50 περίπου ετών και το μεγαλύτερο μέρος της δερματικής τους βλάβης, προέρχεται από την έκθεσή τους στον ήλιο κατά την παιδική τους ηλικία, σε μια εποχή όπου τα αντηλιακά δεν ήταν πολυχρησιμοποιημένα και δεν θεωρούνταν απαραίτητα, οπότε και τα ηλιακά εγκαύματα ήταν πιο σοβαρά. Από τους ασθενείς αυτούς, οι περισσότεροι δεν εκτίθονταν ιδιαίτερα στον ήλιο τα τελευταία 10-20 χρόνια, παρόλα αυτά, η δερματική βλάβη που υπέστησαν κατά την παιδική τους ηλικία, παρέμεινε στα κύτταρα του δέρματός τους και νοουμένου ότι μεγαλώνοντας το ανοσοποιητικό σύστημα τείνει να εξασθενεί, οι εκτεταμένες δερματικές βλάβες είναι πιο εύκολο να εξελιχθούν σε καρκίνο του δέρματος.
Ανεξάρτητα όμως από τα πιο πάνω δεδομένα, το θετικό είναι ότι το ανοσοποιητικό μας σύστημα κατά την παιδική μας ηλικία, είναι πιο δυνατό, οπότε μπορεί να καταπολεμήσει την ήπια δερματική βλάβη από τον ήλιο. Συγκεκριμένα, η οποιαδήποτε ήπια βλάβη στα νεαρά κύτταρα μπορεί να αποκατασταθεί, αν το ανοσοποιητικό σύστημα είναι υγιές. Το DNA των κυττάρων του δέρματος, χαρακτηρίζεται από την ικανότητά του να επιδιορθώνει τις ηλιακές βλάβες. Η σοβαρή και επαναλαμβανόμενη δερματική βλάβη ωστόσο, μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα αυτή του ανοσοποιητικού συστήματος, αφήνοντας περιθώριο στον καρκίνο του δέρματος να αναπτυχθεί.
Πώς θα ανακουφίσετε το δέρμα σας από ένα ηλιακό έγκαυμα;
Αν εμφανίσετε στο δέρμα σας ηλιακό έγκαυμα, για να ανακουφιστείτε:
-Απομακρυνθείτε από τον ήλιο όσο πιο σύντομα γίνεται
-Χρησιμοποιείστε νερό ή υγρή πετσέτα στην περιοχή του εγκαύματός σας για να δροσίσετε το δέρμα σας ή κάντε μπάνιο
-Εφαρμόστε ειδική κρέμα στην περιοχή του εγκαύματος
-Καταναλώστε άφθονο νερό για αποφύγετε το ενδεχόμενο αφυδάτωσης
-Χρησιμοποιείστε μη συνταγογραφούμενα παυσίπονα, όπως η παρακεταμόλη, για να διαχειριστείτε τον πόνο του εγκαύματος
-Καλύψτε την πληγείσα περιοχή, για να μην την βλέπει ο ήλιος μέχρι να επουλωθεί πλήρως
Πώς να προστατεύσετε το δέρμα σας από την ηλιακή ακτινοβολία;
Για να προστατεύσετε το δέρμα σας από τις ακτίνες του ήλιου όταν βρίσκεστε σε εξωτερικούς χώρους, προτείνουμε:
-Να χρησιμοποιείτε αντηλιακό ευρέως φάσματος SPF 30 (ή υψηλότερο) σε όλες τις περιοχές του σώματός σας, οι οποίες εκτίθενται στον ήλιο.
-Να ανανεώνετε το αντιλαϊκό σας ανά δύο ώρες ή μετά από βουτιά στη θάλασσα ή την πισίνα.
-Να αποφεύγετε την έκθεση στον ήλιο από τις 10 π.μ μέχρι τις 3 μ.μ.
-Να χρησιμοποιείτε καπέλο και γυαλιά ηλίου.
