Πώς θα καταλάβετε εάν έχετε ναρκοληψία; Η επίμονη υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας (EDS) είναι ένα βασικό σύμπτωμα.
Σύμφωνα με το psychcentral.com και όπως μεταδίδει το onmed.gr, πορεί να έχετε ένα ναρκοληπτικό επεισόδιο στο οποίο ξαφνικά θα αποκοιμηθείτε χωρίς καμία προειδοποίηση. Αυτό μπορεί να συμβεί οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας και να διαρκέσει από μερικά δευτερόλεπτα έως λίγα λεπτά.
Μερικοί άνθρωποι με ναρκοληψία βιώνουν σύντομη και ξαφνική απώλεια του κινητικού ελέγχου, αλλά δεν έχουν όλοι οι πάσχοντες αυτό το σύμπτωμα.
Εάν εσείς ή κάποιος που γνωρίζετε πάσχει συχνά από υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, το να αναγνωρίσετε εάν η ναρκοληψία είναι η αιτία είναι ένα σημαντικό βήμα προς την υποστήριξη και τη θεραπεία του πάσχοντος.
Συμπτώματα
Η ναρκοληψία είναι μια χρόνια νευρολογική πάθηση που επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος ρυθμίζει τους κύκλους ύπνου-εγρήγορσης. Επηρεάζει έως και 200.000 άτομα στις ΗΠΑ, αν και ο αριθμός μπορεί να είναι υψηλότερος, καθώς συχνά δεν διαγιγνώσκεται.
Οι άνθρωποι μπορούν να παρουσιάσουν συμπτώματα ανά πάσα στιγμή στη ζωή τους, αν και οι περισσότερες διαγνώσεις συμβαίνουν γύρω στην ηλικία των 15 και 36 ετών.
Τα συμπτώματά σας μπορεί να εξαρτώνται από τον τύπο της ναρκοληψίας που έχετε.
Η ναρκοληψία έχει πέντε κύρια συμπτώματα. Δεν έχουν όλοι όσοι πάσχουν με ναρκοληψία και τα πέντε συμπτώματα, αν και η υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι το πιο κοινό σύμπτωμα. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με την αξιόπιστη πηγή του Εθνικού Ινστιτούτου Νευρολογικών Διαταραχών και Εγκεφαλικού (NINDS), μόνο το 10% έως 25% των ανθρώπων βιώνουν όλα τα άλλα συμπτώματα.
Για ορισμένους, τα συμπτώματα μπορεί να εξασθενίσουν ή ακόμα και να εξαφανιστούν με την πάροδο του χρόνου, όπως φαίνεται σε μια 10ετή μελέτη στην οποία συμμετείχαν 38 συμμετέχοντες με ναρκοληψία τύπου 1. Αλλά για τους περισσότερους, η ναρκοληψία είναι μια χρόνια ή δια βίου πάθηση.
Καταπληξία
Αυτό το σύμπτωμα είναι μια βραχύβια και ξαφνική απώλεια μυϊκού τόνου που συμβαίνει συχνά με έντονα συναισθήματα όπως θυμό ή γέλιο και σχετίζεται μόνο με τη ναρκοληψία τύπου 1.
Η έρευνα υποστηρίζει ότι αυτό οφείλεται σε διαταραχή του κυκλώματος του εγκεφάλου μεταξύ των περιοχών του εγκεφάλου του υποθαλάμου (ύπνος) και της αμυγδαλής (συναισθήματα). Αυτή η διαταραχή επηρεάζει τα επίπεδα υποκρετίνης.
Η καταπληξία διαρκεί μόνο λίγα λεπτά και υποχωρεί από μόνη της χωρίς απώλεια συνείδησης.
Ο αριθμός των κρίσεων καταπληξίας που έχει ένα άτομο μπορεί να ποικίλλει. Ενώ μερικοί άνθρωποι έχουν μόνο μερικές κρίσεις στη ζωή τους, άλλοι μπορεί να βιώσουν αρκετές σε μια μέρα.
Οι κρίσεις καταπληξίας μπορεί να είναι ήπιες και να περιλαμβάνουν μόνο μικρή αδυναμία μυϊκού τόνου. Μπορεί να παρατηρήσετε ότι τα βλέφαρά σας αρχίζουν να πέφτουν ή ότι έχετε μια ελαφριά σύσπαση ή τρεμόπαιγμα στο πρόσωπο. Άλλα ήπια συμπτώματα περιλαμβάνουν δυσκολία στην ομιλία, τρέμουλο των γνάθων ή τρεμούλιασμα στα γόνατα.
Εάν έχετε μια σοβαρή κρίση καταπληξίας, ολόκληρο το σώμα σας μπορεί να καταρρεύσει και μπορεί να μην μπορείτε να μιλήσετε, να κινηθείτε ή να κρατήσετε τα μάτια σας ανοιχτά.
Ψευδαισθήσεις
Αυτές οι παραισθήσεις είναι κυρίως οπτικές και συχνά περιγράφονται ως εμπειρίες που μοιάζουν με όνειρο. Να σημειωθεί πως οι υπνοπομπικές εμπειρίες συμβαίνουν κατά την μεταβατική περίοδο ανάμεσα στον ύπνο και την συνειδητότητα.
Οι εικόνες μπορεί να είναι πολύ ζωντανές και μερικές φορές τρομακτικές. Περίπου το 33% έως 80% των ατόμων με ναρκοληψία αναφέρουν ότι έχουν αυτό το σύμπτωμα.
Υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας
Όλα τα άτομα με ναρκοληψία έχουν αυτό το σύμπτωμα, το οποίο είναι το πιο εξουθενωτικό. Οι άνθρωποι που έχουν αυτό το σύμπτωμα δυσκολεύονται να παραμείνουν σε εγρήγορση ή να είναι ξύπνιοι κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Αυτή η συνεχής υπερβολική υπνηλία συνοδεύεται από «επιθέσεις ύπνου», οι οποίες μπορεί να συμβούν ξαφνικά και αρκετά συχνά ανεξάρτητα από το πόσο πολύ κοιμηθήκατε το προηγούμενο βράδυ.
Μπορεί να αποκοιμηθείτε εύκολα ανεξάρτητα από το πού βρίσκεστε όπως εν ώρα εργασίας, στο σχολείο ή ακόμα και ενώ οδηγείτε. Κάποιοι πάσχοντες αναφέρουν ότι αποκοιμήθηκαν ακόμη και κατά τη διάρκεια μιας συνομιλίας.
Μπορεί να σας πάρει ο ύπνος για λίγα δευτερόλεπτα ή λίγα λεπτά και πολλοί άνθρωποι βρίσκουν ότι αυτό το γεγονός κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να τους βοηθήσει να νιώσουν ανανεωμένοι.
Υπνική παράλυση
Η υπνική παράλυση χαρακτηρίζεται από το αίσθημα της αδυναμίας κίνησης κατά τη μετάβαση μεταξύ εγρήγορσης και ύπνου.
Αυτό συνήθως διαρκεί μόνο λίγα δευτερόλεπτα έως λεπτά και οι άνθρωποι συνήθως μπορούν να κινηθούν και να μιλήσουν μόλις τελειώσει το επεισόδιο. Να σημειωθεί πως περίπου το 25% με 50% των ατόμων με ναρκοληψία αναφέρουν ότι έχουν αυτό το σύμπτωμα.
Διαταραχή ύπνου
Πολλοί άνθρωποι ξυπνούν κατά τη διάρκεια της νύχτας και αυτό δεν είναι φυσικά ασυνήθιστο. Αλλά αν πάσχετε από ναρκοληψία, μπορεί να ξυπνάτε επανειλημμένα κατά τη διάρκεια της νύχτας ή ακόμα και να είστε ξύπνιοι στο μεγαλύτερο τμήμα της.
Αυτό είναι ένα άλλο κοινό σύμπτωμα της ναρκοληψίας, που το αντιμετωπίζει πολύς κόσμος.
Άλλα κοινά συμπτώματα ναρκοληψίας
Εκτός από τα κύρια πέντε συμπτώματα της ναρκοληψίας, μπορείτε επίσης να εμφανίσετε κάποιο από τα εξής συμπτώματα:
Κατακερματισμένος ύπνος και αϋπνία: ύπνος που διακόπτεται από ζωντανά όνειρα, υπνική άπνοια και ανήσυχες κινήσεις των ποδιών ενώ βρίσκεστε σε ονειρική κατάσταση.
Αυτόματες συμπεριφορές: αυτόματη συνέχιση μιας δραστηριότητας (όπως το φαγητό, η ομιλία, η πληκτρολόγηση ή η οδήγηση) για λίγα δευτερόλεπτα ή λεπτά αφού πέσετε για ύπνο χωρίς καν να γνωρίζετε ότι το κάνετε.
Η ναρκοληψία στα παιδιά
Τα συμπτώματα της ναρκοληψίας στα παιδιά μπορεί να μην είναι ίδια. Ορισμένα συμπτώματα είναι κοινά μεταξύ ενηλίκων και παιδιών, αλλά τα παιδιά μπορεί να εμφανίσουν άλλες επιπτώσεις όπως ευερεθιστότητα και ανησυχία.
Τα συμπτώματα της παιδικής ναρκοληψίας μπορεί συχνά να εκληφθούν λανθασμένα με προβλήματα συμπεριφοράς και άλλες αιτίες και μερικοί γιατροί πιστεύουν ότι τα πραγματικά ποσοστά ναρκοληψίας κατά την παιδική ηλικία είναι υψηλότερα από τα αναφερόμενα.
Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά με ναρκοληψία βιώνουν καταπληξία περισσότερο από τους ενήλικες, αν και είναι πιο ήπια και συχνά μοιάζει με τικ του προσώπου. Η καταπληξία στα παιδιά μπορεί να μην έχει το έναυσμα ισχυρών συναισθημάτων, αν και αυτό μπορεί να αλλάξει με τον καιρό.
Αιτίες και παράγοντες κινδύνου
Οι ερευνητές γνωρίζουν περισσότερα για την αιτία της ναρκοληψίας τύπου 1 παρά για τον τύπο 2.
Ο τύπος 1 περιλαμβάνει απώλεια των εγκεφαλικών κυττάρων που παράγουν υποκρετίνη, γνωστή και ως ορεξίνη, η οποία επηρεάζει τον τρόπο που κοιμάστε.
Μερικοί άνθρωποι με τύπου 1 ναρκοληψία παρουσιάζουν μείωση των κυττάρων της υποκρετίνης από 80% έως 90%. Χωρίς αρκετή υποκρετίνη, ο εγκέφαλος δεν μπορεί να ρυθμίσει σωστά τους κύκλους ύπνου και αφύπνισης. Να σημειωθεί πως η υποκρετίνη είναι ένας απαραίτητος νευροδιαβιβαστής στον εγκέφαλο για την εγρήγορση κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Η έρευνα δεν έχει ακόμη εντοπίσει την ακριβή αιτία της ναρκοληψίας τύπου 2. Αυτός ο τύπος ναρκοληψίας δεν σχετίζεται με μειωμένη υποκρετίνη ή καταπληξία όπως ο τύπος 1. Ορισμένες περιπτώσεις τύπου 2 έχουν αναφερθεί μετά από ιογενείς λοιμώξεις, αλλά απαιτείται περισσότερη έρευνα για την κατανόηση της αιτίας αυτού του τύπου ναρκοληψίας.
Οι παράγοντες που συμβάλλουν μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα εμφάνισης ναρκοληψίας.
Οι αιτίες περιλαμβάνουν:
- Γενετικούς παράγοντες: όπως το ανθρώπινο αντιγόνο λευκοκυττάρων, HLA DQB1*06:02
- Αυτοάνοσα νοσήματα
- Οικογενειακό ιστορικό: οι συγγενείς πρώτου βαθμού ενός ατόμου με ναρκοληψία τύπου 1 έχουν 10 έως 40 φορές περισσότερες πιθανότητες από τον γενικό πληθυσμό να έχουν ναρκοληψία
Ποιες είναι οι αιτίες της ναρκοληψίας;
Ορισμένοι παράγοντες μπορούν να συμβάλουν σε μια αυτοάνοση απόκριση που μπορεί να προκαλέσει ναρκοληψία ή να προκαλέσει συμπτώματα.
Παραδείγματα αυτών περιλαμβάνουν:
- πίεση
- ένα μεταβαλλόμενο πρόγραμμα ύπνου
- βακτηριακή ή ιογενής λοίμωξη
- γρίπη
- ορμονικές διακυμάνσεις
Εάν νομίζετε ότι μπορεί να πάσχετε από ναρκοληψία θα ήταν σκόπιμο να επικοινωνήσετε με έναν γιατρό ο οποίος θα αξιολογήσει τα συμπτώματά σας και το ιατρικό ιστορικό σας.
Πιθανότατα να σας συστήσουν ένα τεστ ύπνου τη νύχτα για να αποκλείσουν οποιεσδήποτε άλλες διαταραχές του ύπνου.
