Συνέντευξη στον Μάνο Χατζηγιάννη
“Χώρα που δεν είναι ικανή να εφαρμόσει τα δικαιώματα που της δίνει το Διεθνές Δίκαιο στην επικράτεια της και επαφίει την υπεράσπιση της κυριαρχίας της σε τρίτους, είναι χώρα προς εξαφάνιση και η Ελλάδα δεν πιστεύω ότι είναι” εκτιμάει μιλώντας ανήμερα της του εορτασμού των Ενόπλων Δυνάμεων στην αποκλειστική του συνέντευξη στο ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ ο κ. Αντώνης Βασιλείου, Αντιστράτηγος ΜΧ (εα)*
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Έκθεση-"βόμβα": Η Τουρκία θα "χτυπηθεί" από ελληνικό έδαφος γιατί προκαλεί προβλήματα στις ΗΠΑ σε Τρεις Ηπείρους μέσω της Α.Μεσογείου
Σχολιάζει τις συμφωνίες της χώρας μας τονίζοντας πως “κανείς δεν θα μπει στη δική μας φωτιά πριν από εμάς”.
Για την παρουσία των αμερικανικών δυνάμεων στη χώρα μας στέκεται στις τουρκικές ενοχλήσεις , ενώ για πιθανές αντιδράσεις από τη Ρωσία, σημειώνει με νόημα: “προφανώς και κάποιες λεκτικές αντιδράσεις θα υπάρξουν αλλά μέχρις εκεί”.
Εξηγεί πώς θα βρει εφαρμογή στην πράξη το Άρθρο 2 της ελληνογαλλικής συμφωνίας διευκρινίζοντας και τους όρους Εθνική Κυριαρχία και Κυριαρχικά Δικαιώματα.
Χαρακτηρίζει “απαράδεκτες” τις συμφωνίες Ιταλών και Ισπανών με την Άγκυρα, ενώ θεωρεί κομβική την εταιρική σχέση μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ / Αιγύπτου τονίζοντας μάλιστα πως “θα αποτελέσει το θεμέλιο της ασφάλειας της Ανατολικής Μεσογείου για το υπόλοιπο του 21ου αιώνα”
Τέλος για την τεταμένη κατάσταση στα Βαλκάνια υποστηρίζει πως περισσότερο από τις αναταραχές στα βόρεια σύνορα μας τον ανησυχεί “όχι κάποια στρατιωτική απειλή κατά της χώρας μας, αλλά η αυξανόμενη ανάμειξη του τουρκικού παράγοντα”
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη:
-Στρατηγέ γινόμαστε μάρτυρες το τελευταίο χρονικό διάστημα ενός διπλωματικού μπαράζ συμφωνιών σε αμυντικό ή ενεργειακό/οικονομικό πεδίο με σκοπό την ενίσχυση της θέσης της Ελλάδος στην ευρύτερη περιοχή. Θεωρείτε πως όσα συμφωνήσαμε με ΗΠΑ, Γαλλία, Αίγυπτο και χώρες του Κόλπου, όπως τα Εμιράτα, μας διασφαλίζουν; Πρέπει να ανησυχούμε για...ανταλλάγματα;
Προφανώς μία συμφωνία προϋποθέτει τη συμμετοχή δύο ή περισσοτέρων μελών, είναι αμφίπλευρη και σκοπό έχει το «δούναι και λαβείν». Αν μόνο ένα μέρος δίνει και το άλλο μόνο παίρνει, αυτό είναι συμφωνία αποικίας. Από εκεί και πέρα το τι θα δώσεις και το τι θα πάρεις, είναι θέμα του πόσο ισχυρός είσαι και πόσο καλός διαπραγματευτής είσαι.
Εκτιμώ ότι οι δύο συμφωνίες μας με τη Γαλλία και τις ΗΠΑ θα διασφαλίσουν τα συμφέροντα μας, μόνο αν εμείς δείξουμε σοβαρότητα και αποφασιστικότητα ως χώρα, στο να τιμήσουμε αυτές τις συμφωνίες. Κανείς δεν θα μπει στη δική μας φωτιά πριν από εμάς.
Σε ότι αφορά τα ανταλλάγματα, είναι αδιανόητο να πιστεύει κανείς ότι πχ. οι Γάλλοι θα βάλουν τις δυνάμεις των μπροστά από τις δικές μας σε μία πιθανή σύγκρουση με τους εξ ανατολών γείτονες μας, χωρίς εμείς να εμπλακούμε στην πρώτη γραμμή και χωρίς εμείς να συμμετάσχουμε σε κάτι αντίστοιχο των Γαλλικών συμφερόντων. Οι Γάλλοι μόνο επικουρικά και ενισχυτικά θα βρεθούν στο πλευρό μας και όχι αντί ημών.
Η χώρα που δεν είναι ικανή να εφαρμόσει τα δικαιώματα που της δίνει το Διεθνές Δίκαιο στην επικράτεια της και επαφίει την υπεράσπιση της κυριαρχίας της σε τρίτους, είναι χώρα προς εξαφάνιση και η Ελλάδα δεν πιστεύω ότι είναι και δεν πρέπει να είναι μια τέτοια χώρα.
-Ειδικά για την συμφωνία με τις ΗΠΑ πως κρίνετε την ενισχυμένη αμερικανική “απόβαση” στην χώρα μας το τελευταίο διάστημα; Πιστεύετε θα έχουμε ρωσική αντίδραση ενόψει και της επίσκεψης του πρωθυπουργού στην Μόσχα;
Η παρουσία Αμερικανικών δυνάμεων στην χώρα μας, δεν έχει τα χαρακτηριστικά της απόβασης για κατοχή εδάφους αλλά για διέλευση προς βορά και την ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύος της χώρας μας.
Το αν προσφέρει στη χώρα μας η παρουσία των ΗΠΑ, αρκεί να παρατηρήσουμε τις αντιδράσεις της τουρκικής ηγεσίας, η οποία καθημερινά αναφέρεται στην παρουσία αυτών των δυνάμεων και κυρίως στην περιοχή του Έβρου. Εδώ ήρθαν στην επιφάνεια οι μελλοντικές προθέσεις και οι ευσεβείς πόθοι της Τουρκίας τόσο για τη θρησκευτική μειονότητα της Δυτικής Θράκης, όσο και για τη σκοπιμότητα του καναλιού της Κωνσταντινούπολις του οποίου την αξία και την κρισιμότητα αχρηστεύει το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης.
Όσο για το αν υπάρξουν αντιδράσεις από τη Ρωσία, προφανώς και κάποιες λεκτικές αντιδράσεις θα υπάρξουν αλλά μέχρις εκεί. Βλέπουμε τα τελευταία χρόνια τον σφιχτό εναγκαλισμό Πούτιν – Ερντογάν και τον πόλεμο που δέχεται το Οικουμενικό Πατριαρχείο από τη Μόσχα. Ελπίζω ότι η επίσκεψη του Πρωθυπουργού θα επιλύσει τουλάχιστον κάποια θέματα, αλλά η Ελλάδα δεν πρέπει να πατάει σε δύο βάρκες όπως ο σουλτάνος.
-Το πολυσυζητημένο Άρθρο 2 της συμφωνίας Αθήνας-Παρισίου αναφέρει πως τα μέρη παρέχουν το ένα στο άλλο βοήθεια και συνδρομή, με όλα τα κατάλληλα μέσα που έχουν στην διάθεσή τους, κι εφόσον υφίσταται ανάγκη με τη χρήση ένοπλης βίας, εάν διαπιστώσουν από κοινού ότι μία ένοπλη επίθεση λαμβάνει χώρα εναντίον της επικράτειας ενός από τα δύο, σύμφωνα με το Άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Το ερώτημά είναι τι ακριβώς συνιστά “επικράτεια”; Η υφαλοκρηπίδα ακόμη και μετά την οριοθέτησή της και η ΑΟΖ ακόμη και μετά την ανακήρυξη και οριοθέτησή της συνιστούν ή όχι «επικράτεια» στην οποία ασκείται εθνική κυριαρχία;
Υπάρχουν δύο βασικές έννοιες τις οποίες πρέπει να διευκρινίσουμε εδώ. Η Εθνική Κυριαρχία και τα Κυριαρχικά Δικαιώματα.
Κάθε χώρα ασκεί Εθνική Κυριαρχία στο έδαφος της, ηπειρωτικό και νησιωτικό, συμπεριλαμβανομένων των Χωρικών Υδάτων, τα οποία με βάση τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS-82), μπορούν να επεκτείνονται μέχρι τα 12 ναυτικά μίλια πέρα από τις γραμμές βάσης των ακτών. Η Ελλάδα δυστυχώς μέχρι σήμερα έχει επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα μέχρι τα 6 ναυτικά μίλια και διστάζει να τα επεκτείνει στα 12 ν.μ. λόγω του τουρκικού Casus Belli (8/6/1995).
Σύμφωνα με τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS-82), κάθε χώρα που διαθέτει θαλάσσια ακτογραμμή, δικαιούται να οριοθετήσει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ), σε απόσταση μέχρι και 200 ναυτικά μίλια (260 χλμ) από τις γραμμές βάσεις των ακτογραμμών. Σε περίπτωση που οι ακτογραμμές δύο χωρών απέχουν λιγότερο από 400 ναυτικά μίλια, τότε η ΑΟΖ επεκτείνεται μέχρι τη μέση απόσταση ή μέχρι εκεί που θα συμφωνήσουν οι δύο χώρες. Στην περιοχή της ΑΟΖ η χώρες ασκούν αποκλειστικά Κυριαρχικά Δικαιώματα οικονομικής εκμετάλλευσης και όχι Εθνική Κυριαρχία.
Όσοι επιμένουν για κάλυψη από την Έλληνο-Γαλλική συμφωνία αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής και της περιοχή των Κυριαρχικών Δικαιωμάτων της Ελλάδος, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι αν συμβεί ένα θερμό επεισόδιο μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας θα συμβεί όχι μεταξύ των ΑΟΖ, αλλά προφανώς μεταξύ πολεμικών πλοίων. Όμως όπως είναι γνωστό, κάθε πλοίο εμπορικό ή πολεμικό, αποτελεί σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο Εθνική Κυριαρχία της χώρας, τη σημαία την οποία φέρει το πλοίο. Συνεπώς μία επίθεση σε πολεμικό μας πλοίο αποτελεί επίθεση σε έδαφος Εθνικής μας Κυριαρχίας και ενεργοποιείται το Άρθρο 2 της συμφωνίας Αθήνας – Παρισίου.
-Την ίδια στιγμή η Τουρκία ακολουθεί την γνωστή στάση της με επαναλαμβανόμενες προκλήσεις με αφορμή την εξοπλιστική μας ενίσχυση, αλλά και την διεύρυνση των συμμαχιών μας. Θεωρείτε πιθανό να “το τραβήξει” στα άκρα και να έχουμε ένα θερμό επεισόδιο δεδομένων και των πολλών εσωτερικών προβλημάτων, που αντιμετωπίζει η ίδια καθώς και των σεναρίων για τον “Τούρκο ασθενή” Ερντογάν;
Η Τουρκία δεν θα ξεκινήσει καμία επιθετική ενέργεια αν δεν είναι σίγουρη 100% ότι το αποτέλεσμα θα είναι θετικό για αυτή. Αυτό που πρέπει να προσέξει η χώρα μας είναι το σημειακό θερμό επεισόδιο για δημιουργία τετελεσμένων. Θυμάμαι τη δήλωση του νυν Α/ΓΕΕΘΑ, για γενική σύρραξη αν η Τουρκία επιχειρήσει κάποιο έστω και σημειακό επεισόδιο και με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο.
Ο Ερντογάν θα μας παρενοχλεί όσο εμείς με το πρόσχημα της στρατηγικής ψυχραιμίας του ανοίγουμε την όρεξη. Αντιλαμβάνομαι την ανοχή μας απέναντι στις προκλήσεις της Τουρκίας, μέχρι ο νέος μας εξοπλισμός (Rafale, Belhara κλπ) ενταχθεί στους αμυντικούς μας σχεδιασμούς και καταστούν επιχειρησιακά, και για αυτό θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί αυτή την περίοδο. Ο “Σουλτάνος” αν και ξεδοντιασμένος τουλάχιστον στην πολεμική του αεροπορία, γνωρίζει ότι μετά την επιχειρησιακή αξιοποίηση από τη χώρα μας των νέων εξοπλισμών, θα περάσουν χρόνια για να σηκώσει κεφάλι ξανά.
-Συνάμα παρατηρούμε μια στήριξη στην Τουρκία από ευρωπαϊκά κράτη όπως η Ιταλία και κυρίως η Ισπανία με αφορμή και τις συμφωνίες που υπέγραψαν πρόσφατα Σάντσεθ-Ερντογάν. Αποτελούν αντίβαρο στην ελληνογαλλική σύμπραξη και πόσο πρέπει να μας ανησυχούν;
Όχι δεν είναι ικανές αυτές οι συμφωνίες να αποτελέσουν αντίβαρο, επειδή η μία είναι συμφωνία αμυντικής συνδρομής, ενώ οι άλλες είναι απλά συμφωνίες οικονομικής φύσεως.
Το Ευρωπαϊκό αλλά κυρίως το Ιταλικό, και πιο πολύ το Ισπανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα έχουν παραχωρήσει πολύ μεγάλα δάνεια δεκάδων δις ευρώ στην Τουρκία, ενώ στο χαρτοφυλάκιο τους έχουν δεκάδες δισ. τουρκικών ομολόγων. Το συνολικό ποσό ανέρχεται περίπου στα 154 δισ. ευρώ, με τις ισπανικές τράπεζες στην πρώτη θέση, με 82,8 δισ. ευρώ Και προφανώς αυτός είναι ο λόγος που εξηγεί τη στάση της Μαδρίτης, της Ρώμης και άλλων Ευρωπαϊκών χωρών απέναντι στην Άγκυρα.
Προφανώς και οι συμφωνίες με την Ισπανία για κατασκευή αποβατικών σκαφών, Ελικοπτεροφόρων και υποβρυχίων και με την Ιταλία για προμήθεια μεταφορικών κυρίως ελικοπτέρων, είναι απαράδεκτες για χώρες της Ευρωπαϊκής ένωσης που εξοπλίζουν μία χώρα εκτός ΕΕ για να τα χρησιμοποιήσει εναντίον δύο χωρών της ΕΕ, Ελλάδα και Κύπρο (!!!), γιατί που αλλού θα κάνει απόβαση η Τουρκία;
Σίγουρα τέτοιες ενέργειες πρέπει να μας ανησυχούν, αφενός μεν επειδή προέρχονται από χώρες της Ευρωπαϊκής μας οικογένειας, αφετέρου δε επειδή είναι οπλικά συστήματα τα οποία στρέφονται αποκλειστικά εναντίων του Ελληνισμού.
-Θεωρείτε πως Ισραήλ, Ελλάδα και Κύπρος και ενδεχομένως και η Αίγυπτος βρίσκονται στο επίκεντρο μιας νέας διεθνούς διάταξης ασφάλειας από την Μεσόγειο έως την Ερυθρά θάλασσα;
Για στρατηγικούς, διπλωματικούς, στρατιωτικούς, οικονομικούς, κοινωνικούς, ακόμη και πολιτιστικούς λόγους, αυτή η σχέση πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για την Ελλάδα. Η τριμερής εταιρική σχέση μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ / Αιγύπτου, έχουν τη δυνατότητα να διαδραματίσουν αυξημένο ρόλο στην παροχή ασφάλειας και στην πραγματοποίηση ενεργειακών ευκαιριών στην Ανατολική Μεσόγειο.
Οι αμυντικές σχέσεις μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ / Αιγύπτου έχουν ενισχυθεί σημαντικά. Η αεροπορία εκπαιδεύεται συχνά στον Ελληνικό και Κυπριακό εναέριο χώρο, Το πολεμικό ναυτικό διεξάγει κοινές ασκήσεις και οι ισραηλινές δυνάμεις καταδρομών εκπαιδεύονται στην Κύπρο σε ορεινό έδαφος που μοιάζει με Λίβανο.
Ακόμα κι αν έχει προσωρινό και μη δεσμευτικό χαρακτήρα, αυτός ο νέος διαπεριφερειακός σχηματισμός έχει σημαντική πολιτική σημασία, επειδή ενισχύει τη σταθερότητα στην περιοχή και αυξάνει την απομόνωση της Άγκυρας και την αναγκάζει να επανεξετάσει την περιφερειακή της πολιτική.
Η εταιρική σχέση μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ / Αιγύπτου θα αποτελέσει το θεμέλιο της ασφάλειας της Ανατολικής Μεσογείου για το υπόλοιπο του 21ου αιώνα. Η συνεργασία για τα κοιτάσματα φυσικού αερίου, αλλά και τα κοινά συμφέροντα θα εδραιώσουν τις σχέσεις των.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πέτυχε τον στόχο του να μετατρέψει την Τουρκία από μια φιλόδοξη δημοκρατία με δυτικό προσανατολισμό σε ένα αντιδυτικό, ρεβιζιονιστικό, παρανοϊκό καθεστώς. Είναι ευσεβής πόθος όσων πιστεύουν ότι η Τουρκία μπορεί να επιστρέψει στο status quo ante μετά την ανατροπή ή τον θάνατο του Ερντογάν. Όχι μόνο έχει κατηχήσει μια γενιά μαθητών, αλλά έχει αναδιαμορφώσει τον τουρκικό στρατό σε όλη την Ιεραρχία. Με απλά λόγια, ο σημερινός τουρκικός στρατός είναι τόσο αφοσιωμένος στην εξάπλωση του ισλαμισμού όσο και ο Πακιστανικός στρατός.
Τέλος, οι ΗΠΑ χρειάζονται αξιόπιστους συμμάχους και για πρώτη φορά στην ιστορία της περιοχής μπορούν να κοιτάξουν πρωτίστως αυτούς που μοιράζονται συμφέροντα και αξίες. Η Ελλάδα, η Κύπρος, το Ισραήλ και η Αίγυπτος είναι ισχυροί εταίροι που μπορούν να ελέγξουν τις κακοήθεις επιρροές σε αυτή την περιοχή και την ευρύτερη Μέση Ανατολή.
-Τέλος, σας ανησυχούν όσα συμβαίνουν το τελευταίο διάστημα στα Βαλκάνια, σε Κόσοβο, Βοσνία αλλά και για την πολιτική αναταραχή στα Σκόπια;
Ιστορικά, η ασφάλεια της Ελλάδας ήταν στενά συνδεδεμένη με την ασφάλεια στα Βαλκάνια. Ως μικρή χώρα στην περιφέρεια της, η αστάθεια και η αναταραχή στα Βαλκάνια είχαν άμεσες και συχνά σημαντικές επιπτώσεις για την ασφάλεια της ίδιας της Ελλάδας, όπως απέδειξε δραματικά η κατάρρευση της πρώην Γιουγκοσλαβίας.
Ως αποτέλεσμα, η Ελλάδα υπήρξε ένας από τους κύριους υποστηρικτές της αυξημένης περιφερειακής συνεργασίας στην περιοχή. Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και η κατάρρευση της Γιουγκοσλαβίας περιέπλεξαν πολύ τα διλήμματα ασφάλειας της Ελλάδας και ανάγκασαν την Ελλάδα να χαράξει μια νέα βαλκανική πολιτική.
Η Ελλάδα μέχρι σήμερα καίτοι αιμοδοτεί σταθερά τις οικονομίες των βαλκάνιων γειτόνων μας και παρά τις όχι και τόσο συντονισμένες προσπάθειες της οικονομικής διπλωματίας, κυρίως προς τα Τίρανα και τα Σκόπια, δυστυχώς δεν έχει κατορθώσει να δημιουργήσει στενούς φιλικούς δεσμούς με τις χώρες αυτές και να ξεριζώσει την επιρροή της Τουρκίας, η οποία σταθερά και με σημαντική επιτυχία εργάζεται στη δημιουργία του μουσουλμανικού τόξου στα βόρεια σύνορα μας.
Αυτό που με ανησυχεί κυρίως από τις αναταραχές στα βόρεια σύνορα μας, δεν είναι κάποια στρατιωτική απειλή κατά της χώρας μας, αλλά η αυξανόμενη ανάμειξη του τουρκικού παράγοντα στα εσωτερικά των βαλκανικών χωρών, ο οποίος εμποδίζει την ανάπτυξη φιλικών δεσμών με τη χώρα μας και ενσπείρει αλυτρωτικές βλέψεις.
Επίσης με ανησυχεί η πολιτική αστάθεια στα Σκόπια, η οποία επιδεινώνει περισσότερο τις αρνητικές συνέπειες από την ούτως ή άλλως κατάπτυστη συμφωνία των Πρεσπών, με τη χώρα μας απλά να παίζει το ρόλο του απόμακρου παρατηρητή.
*Αντιστράτηγος ΜΧ (εα),
Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός,
MSc Επιχειρησιακός Ερευνητής,
τ. Σύμβουλος ΟΑΣΕ επί Συμβατικών Εξοπλισμών και
τ. Μελετητής Συστημάτων Διοικήσεως και Ελέγχου Πληροφοριών του ΝΑΤΟ.
