Όπως έχουμε πει και αλλού, πίσω και πέρα από τη δημοκρατία, τη φιλοσοφία, την ιατρική και όλα αυτά που γνωρίζουμε πολύ καλά, υπάρχει και μία άλλη πραγματικότητα για την Αρχαία Ελλάδα. Αφορά πολύ σκληρές συνθήκες διαβίωσης και φυσικά έλλειψη των σημερινών ιατρικών και τεχνολογικών μέσων.
Εύκολο να καταλάβει κανείς ότι στην Αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη υπήρχαν, λοιπόν, πάρα πολλοί λόγοι για να πεθάνει κανείς, με αποτέλεσμα προσδόκιμo ζωής σαν και το σημερινό (81 περίπου έτη) να μοιάζει με επιστημονική φαντασία, γράφουν στο reader.gr.
Θάνατος στη γέννα
Δεν αφορά μόνο την αρχαία Ελλάδα και Ρώμη, αφορά κάθε κοινωνία πριν τον 18ο αιώνα (τουλάχιστον). Ο πιο συχνός λόγος θανάτου ήταν, λοιπόν, ο θάνατος από επιπλοκές κατά τη διάρκεια της γέννας.
Προφανώς η έλλειψη της ιατρικής γνώσης σε συνδυασμό με τα εξασθενημένα ανοσοποιητικά συστήματα οδηγούσε σε πολλούς θανάτους είτε κατά τη γέννα είτε κατά τον πρώτο χρόνο ζωής ενός βρέφους.
Μιλάμε για ένα ποσοστό της τάξης του 25% ή και 30% των παιδιών που πέθαιναν πριν προλάβουν να συμπληρώσουν τον πρώτο χρόνο της ζωής τους.
H πανώλη και διάφορες ιώσεις
Ασθένειες όπως η πανώλη (πανούκλα) σκότωναν ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού σε Αρχαία Ελλάδα και Ρώμη. Αυτές οι επιδημίες μάλιστα διαρκούσαν για πολλά χρόνια.
Ένα γνωστό παράδειγμα ήταν ο περίφημος Λοιμός των Αντωνίνων που κράτησε από το 164 π.Χ μέχρι το 180 π.Χ. Πρόκειται για μία επιδημία που μάλλον προκλήθηκε από τον ιό της ευλογίας ή της ιλαράς.
Υπολογίζεται ότι η συγκεκριμένη επιδημία σκότωσε το 15% του πληθυσμού της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και προφανώς οδήγησε σε μία τεράστια οικονομική και πολιτική κρίση λόγω του αποτυπώματος που είχε αυτή η επιδημία στα δημογραφικά δεδομένα της εποχής.
Θάνατοι από βακτήρια
Υπήρχαν όμως και άλλες ασθένειες που προκαλούνταν από βακτήρια και άλλα μικρόβια. Καθόλου παράλογο από τη στιγμή που οι συνθήκες υγιεινής ήταν πολύ κακές με δεδομένη την απουσία αποχευτικού δικτύου (τουλάχιστον στην Αρχαία Ελλάδα).
Προφανώς λοιπόν ήταν πιο εύκολη η μετάδοση μίας βακτηριακής λοίμωξης σαν και αυτή που συνέβη στον μεγάλο Λοιμό των Αθηνών η οποία χτύπησε την πόλη στην έναρξη του Πελοποννησιακού Πολέμου και μεταξύ χιλιάδων άλλων σκότωσε και τον ίδιο τον Περικλή.
Πιο συγκεκριμένα, το πιθανότερο είναι ότι αποτελούσε επιδημία τύφου η οποία σκότωσε κοντά στους 100.000 ανθρώπους από τους περίπου 500.000 που υπολογίζεται ότι ζούσαν στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας.
Οι διαρκείς πόλεμοι
Εκτός από τις ασθένειες και τους θανάτους κατά τη γέννα, πολύ συχνός λόγος θανάτου ήταν φυσικά και ο πόλεμος. Για παράδειγμα, υπολογίζεται ότι η εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου μπορεί να οδήγησε σε συνολικά 200.000 θανάτους ανθρώπων μόλις σε 15 χρόνια.
Ακόμα σκληρότεροι ήταν οι τρεις Φοινικικοί Πόλεμοι που ουσιαστικά ανάδειξαν τη Ρώμη σε υπερδύναμη. Φαίνεται ότι κατά τη διάρκειά τους σκοτώθηκαν περισσότεροι από 1 εκατομμύριο άνθρωποι συνολικά. Υπήρχαν δε μάχες που οι ρωμαϊκές λεγεώνες μετρούσαν 20.000 νεκρούς.
Άλλοι λόγοι θανάτων
Υπάρχουν φυσικά και πολλοί άλλοι λόγοι θανάτου στον αρχαίο κόσμο. Η εγκληματικότητα για παράδειγμα ήταν τρομακτική σε μία περίοδο που η επαρκής αστυνόμευση ήταν αδύνατη και φυσικά η αξία της ανθρώπινης ζωής δεν ήταν ίδια με σήμερα.
Ταυτόχρονα, ειδικά για τις μεγάλες πόλεις, οι πυρκαγιές ήταν ένα συχνό πρόβλημα. Για παράδειγμα το 64 π.Χ μία πυρκαγιά που ξέσπασε στη Ρώμη σκότωσε πάνω από 12.000 ανθρώπους.
Τέλος, υπήρχαν συχνοί θάνατοι από αφροδίσια νοσήματα, από καρκίνο αλλά και από το αλκοόλ ή την κατάχρηση του οπίου.
