«Σκουπίδια» από ανασκαφές δεκαετιών μεταμορφώνονται σε βενετσιάνικες καντήλες με ονοματεπώνυμο. Πρόκειται για θρύψαλα, κομματάκια δηλαδή από γυαλιά από τη Θεσσαλονίκη, τον Πλαταμώνα, την Κόρινθο, την Κωνσταντινούπολη και σε ναυάγια από τις δαλματικές ακτές.
Τα «σκουπίδια» – κρυμμένοι θησαυροί, έμεναν για χρόνια στην άκρη, χωρίς κανείς να τους δώσει ιδιαίτερη αξία. «Αυτά τα θρύψαλα που ήταν παρατημένα, ως σκουπίδια, γράφουν ολόκληρη ιστορία. Σώζονται σε πολύ μικρά κομμάτια και δεν μπορείς να τα καταλάβεις. Όταν όμως σκύψεις πάνω τους με προσοχή και με τα χρόνια συσσωρεύεται και η εμπειρία, σιγά σιγά σου αποκαλύπτουν τα μυστικά τους», εξηγεί ο αρχαιολόγος – μουσειολόγος, Αναστάσιος Αντωνάρας.
Αυτά τα «μυστικά» τους θα παρουσιάσει ο κ. Αντωνάρας στο 33ο Αρχαιολογικό Συνέδριο για τις ανασκαφές στη Μακεδονία και τη Θράκη, που ξεκίνησε σήμερα, Πέμπτη (22.04.2021) και ολοκληρώνεται το Σάββατο 24 Απριλίου 2021, με την ανακοίνωσή του «Γυάλινες καντήλες μεταβυζαντινών χρόνων τύπου Cesendelli.
Ανασκαφικά ευρήματα και απεικονίσεις σε «έργα τέχνης»
Μπορεί η οικονομική κρίση και στη συνέχεια ο κορονοϊός να «πλήγωσαν» τις ανασκαφικές έρευνες, ωστόσο «έδωσε σε όλους ένα χρονικό περιθώριο να κοιτάξουμε προς τα μέσα. Να αξιολογήσουμε παλιό υλικό, να δούμε πιο αναλυτικά πράγματα που παλιότερα μπορεί να τα είχαμε δει εν τάχει», εξηγεί ο κ. Αντωνάρας.
Με αυτή την αναλυτική ματιά, ανασύστασε σχεδιαστικά σε ένα σχήμα εκατοντάδες μικρά θρυψαλάκια, βρήκε την περιοχή απ’ όπου προέρχονται και το ονοματεπώνυμό τους.
«Αυτό το σχήμα της καντήλας το συνδέω με μια συγκεκριμένη εποχή στη Βενετία. Με εξαγωγές της Βενετίας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία», σημειώνει ο κ. Αντωνάρας. Το όνομά τους: cesendelli all Turchesca. Με τον τουρκικό, δηλαδή τρόπο. «Στη Βενερία το 16ο – 17ο αιώνα έφτιαχναν cesendelli all Siciliana, all Turchesca, all Romana, ανάλογα τις περιοχές για τις οποίες προορίζονταν».
Ξεχασμένοι θησαυροί
Τα περισσότερα από αυτά τα κομματάκια βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη, καθώς ως μεγάλο εμπορικό κέντρο που ήταν υπήρχε εδώ μεγάλο πελατολόγιο από εκκλησίες που μπορούσαν να τα πληρώσουν. Πολλά βρέθηκαν και από ένα ναό στο Κάστρο του Πλαταμώνα, ο οποίος ανακαινίστηκε κάπου στα τέλη του 16ου αιώνα.
«Πρέπει σε εκείνη τη φάση να τον εξόπλισαν με πολλές τέτοιες καντήλες», σημειώνει ο κ. Αντωνάρας, ο οποίος συσχετίζει στοιχεία και αναφορές από το Κρατικό Αρχείο της Βενετίας με αρχαιολογικά ευρήματα της Μακεδονίας. Τα περισσότερα είναι πρασινωπά, υπάρχουν όμως και δύο φτιαγμένα από ένα πολύ ακριβό και σπάνιο κρύσταλλο, που έχουν και διάκοσμο μπλε και λευκό, τα οποία βρέθηκαν στον Πλαταμώνα και δείχνουν την ευμάρεια του παραγγελιοδότη. Η μόνη καντήλα που έχει ανασυσταθεί εκτίθεται στην αίθουσα «Βυζάντιο μετά το Βυζάντιο» στη μόνιμη έκθεση του Μουσείου Βυζαντινού πολιτισμού.
Οι εργασίες της επιστημονικής συνάντησης, που θα ολοκληρωθούν το Σάββατο 24 Απριλίου 2021, μεταδίδονται ζωντανά από τον σύνδεσμο: https://www.auth.gr/video/29067
