«Η Ελλάδα έχει μία εξωτερική πολιτική αρχών, που σημαίνει ότι λειτουργούμε σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας», ανέφερε ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, μιλώντας στο συνέδριο του Economist. Ο κ. Δένδιας σημείωσε πως ο μεγαλύτερος αριθμός χωρών της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου μοιράζονται τις αρχές μας και την κατανόησή μας, ότι πρέπει να ακολουθήσουμε το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας και πρόσθεσε: «Δυστυχώς, υπάρχει μία μειονότητα μίας χώρας, της Τουρκίας, η οποία για τους δικούς της λόγους δεν συμμερίζεται αυτές τις αρχές.
Σε ερώτηση για την τρέχουσα κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, ο υπουργός Εξωτερικών απάντησε πως οι εντάσεις φέτος δεν είναι στο ίδιο επίπεδο που ήταν πέρυσι. Ωστόσο, χαρακτήρισε ορόσημο την 20ή Ιουλίου, τον εορτασμό του Τούρκου Προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, για την εισβολή στην Κύπρο και την κατοχή του βορείου τμήματος της Δημοκρατίας της Κύπρου. «Θα δούμε τι θα συμβεί» τόνισε.
Επιπροσθέτως, επεσήμανε ότι «αν και αντιμετωπίζουμε λιγότερες εντάσεις, λυπούμαι που λέω ότι δεν έχω δει απτές αποδείξεις της αλλαγής τόσο της συμπεριφοράς της Τουρκίας όσο και των πεποιθήσεων της». Δηλαδή, όπως είπε, να προσυπογράφει το Διεθνές Δίκαιο, το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.
Στη συνέχεια, επανέλαβε το μήνυμα πως η προσέγγιση του 19ου αιώνα, των κανονιοφόρων και των σφαιρών επιρροής, δεν έχουν να παίξουν κανέναν ρόλο στον 21ο αιώνα. Ταυτόχρονα, σημείωσε πως η Ελλάδα δεν βλέπει την Τουρκία σαν κάτι που δεν μπορεί να ανήκει σε αυτήν την αρχιτεκτονική. «Θέλουμε να ανήκει σε αυτήν την αρχιτεκτονική, να συμμεριστεί αυτήν την προσέγγιση. Αλλά πρέπει να αποφασίσουν. Και είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν στοιχεία στην τουρκική κοινωνία που προσβλέπουν σε μία τέτοια προσέγγιση, και πρέπει να ενθαρρύνουμε αυτά τα στοιχεία. Στοιχεία που πιστεύουν στη Δημοκρατία, στις δυτικές αξίες, που κινούνται προς τον 21ο αιώνα αντί της πολιτικής των κανονιοφόρων του 19ου αιώνα», υπογράμμισε.
Περαιτέρω, ο υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε στην ελληνική εμπορική ναυτιλία, τονίζοντας πως είναι η μεγαλύτερη δύναμη στον κόσμο. «Ο ελληνόκτητος στόλος είναι ο μεγαλύτερος σε όλον τον κόσμο», επεσήμανε και σημείωσε πως η Ελλάδα έχει πολύ μεγάλα συμφέροντα στην ελεύθερη ναυσιπλοΐα. Συνεχίζοντας, ανέδειξε τη σημασία μίας εξωτερικής πολιτικής που βασίζεται στο Διεθνές Δίκαιο και στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) και όχι αλά καρτ.
Υπό αυτό το πρίσμα, δήλωσε πως ήταν εξαιρετικά χαρούμενος όταν περίπου πριν από τρεις εβδομάδες ο υπουργός των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, ενθάρρυνε ανοικτά όλες τις χώρες να συνυπογράψουν την UNCLOS, και τη δική του χώρα, «διότι οι ΗΠΑ, αν και αποδέχονται τις αρχές της UNCLOS, δεν την έχουν συνυπογράψει». Από την άλλη, τόνισε, η ΕΕ έχει συνυπογράψει την UNCLOS όχι μόνο σε επίπεδο κρατών-μελών, αλλά ως ΕΕ, και άρα είναι κομμάτι του ευρωπαϊκού κεκτημένου.
Ερωτηθείς εάν το γεγονός ότι η ΕΕ δεν έχει επιβάλλει αυστηρές κυρώσεις στην Τουρκία και ότι επιπλέον τη χρηματοδοτεί με 5 δισ. ευρώ για το μεταναστευτικό, θα συμβάλλει να συμμορφωθεί, ο κ. Δένδιας απάντησε ότι η Ελλάδα πίστευε και πιστεύει ως προς την Τουρκία σε μία διπλή προσέγγιση.
«Σε μία προσέγγιση, καταρχήν, που παρέχει κίνητρα στην Τουρκία για να κινηθεί προς την κατεύθυνση που θα θέλαμε, δημοκρατικές αξίες, προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας και από την άλλη μία σαφή υπόμνηση ότι αν αυτό δεν συμβεί, από εκεί και πέρα η ΕΕ πρέπει να λάβει μέτρα», εξήγησε. Επίσης, ανέφερε ότι μερικά κράτη στην ΕΕ, και με κανέναν τρόπο η πλειοψηφία των κρατών της ΕΕ, ήταν διστακτικά στο να ακολουθήσουν με γενναιότητα και σαφήνεια αυτήν την κατεύθυνση, όμως σαν κοινός τόπος φτάσαμε σε ένα επίπεδο κατανόησης.
«Και νομίζω ότι έγινε σαφές και στην τουρκική πλευρά ότι αν συνεχίσει τη λογική και τις ενέργειες του περασμένου χρόνου, είτε του Φεβρουαρίου-Μαρτίου στο μεταναστευτικό είτε του Αυγούστου και των άλλων μηνών στην Ανατολική Μεσόγειο, από εκεί και πέρα οι κυρώσεις είναι το μόνο μέτρο που η ΕΕ έχει στη διάθεσή της και θα το επιβάλλει», σημείωσε.
Σε αυτό το πλαίσιο, εξέφρασε την ελπίδα η Τουρκία να κάνει την ορθή επιλογή. Ως προς τα κονδύλια του μεταναστευτικού, είπε ότι η Ελλάδα, ακόμα και τη χειρότερη στιγμή των ελληνοτουρκικών σχέσεων, δεν εμπόδισε την ενίσχυση με κονδύλια όχι της Τουρκίας ως κράτος, αλλά των δυστυχισμένων ανθρώπων που χρειάζονταν την προστασία της ΕΕ, μέσω μη κυβερνητικών. «Η Ελλάδα είναι μία χώρα που λειτουργεί όχι επί τη βάση του ευκαιριακού του συμφέροντος ή της λογικής της πίεσης, αλλά επί τη βάση των αρχών της», συμπλήρωσε.
Τέλος, απαντώντας στην ερώτηση τι περιμένει από την κυβέρνηση Μπάιντεν, ο υπουργός Εξωτερικών τόνισε: «Θέλουμε περισσότερη αμερικανική παρουσία στην περιοχή». Επεσήμανε, μάλιστα, πως οι ΗΠΑ είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που μπορεί να εξηγήσει στην Τουρκία ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου είναι μονόδρομος και ότι θα δημιουργήσει όφελος για όλους.
