Με χαμηλές προσδοκίες, αλλά και με την ελπίδα ότι η νέα προσπάθεια αναζωογόνησης των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό δεν θα οδηγήσει σε τέλμα, μεταβαίνει σήμερα στη Γενεύη ο υπουργός Εξωτερικών Ν. Δένδιας, ο οποίος θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα στην άτυπη πενταμερή υπό την αιγίδα του γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.Οι οιωνοί για μια θετική κατάληξη δεν είναι όμως θετικοί και το «φάντασμα του Κραν Μοντανά» βαραίνει πάνω από τις άτυπες συνομιλίες.
Ήδη από χθες η κυπριακή αποστολή υπό τον πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη έφθασε στη Γενεύη, μάλιστα το βράδυ συνεδρίασε και το Εθνικό Συμβούλιο. Από την τουρκοκυπριακή πλευρά θα συμμετάσχει ο ηγέτης Ερσίν Τατάρ, την Τουρκία θα εκπροσωπεί ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου και το Ηνωμένο Βασίλειο ο Ντόμινικ Ράαμπ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Νίκος Δένδιας: Επίσκεψη στην Προεδρική Φρουρά
Τι θα ζητήσει η ελληνική πλευρά
Η ελληνική πλευρά δια στόματος του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια αναμένεται να μεταφέρει τη σταθερή της θέση για διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, με σκοπό την επανεκκίνηση του διακοινοτικού διαλόγου για μια λύση βιώσιμη και λειτουργική, ενώ αναμένεται να προτείνει την κατάργηση των εγγυήσεων εγείροντας τα θέματα ασφαλείας που δημιουργούνται από την παρουσία του κατοχικού τουρκικού στρατού στο νησί. Και μπορεί οι προσδοκίες σύμφωνα με αναλυτές να είναι χαμηλές, ωστόσο μια ενδεχόμενη αποτυχία θα δώσει «έρεισμα» στην τουρκική πλευρά, η οποία επιμένει στη λύση των δύο κρατών.
Νέο τετ- α -τετ Δένδια- Τσαβούσογλου
Το ενδιαφέρον στρέφεται και στο νέο τετ α τετ του Νίκου Δένδια με τον τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου λίγες ημέρες μόνο μετά τη «μετωπική» των δύο ανδρών μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου στην Άγκυρα.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα των συναντήσεων που έδωσε στη δημοσιότητα το τουρκικό ΥΠΕΞ, η εν λόγω συνάντηση θα γίνει στις 3 το μεσημέρι και αναμένεται να έχει διάρκεια 50 λεπτών, ενώ άγνωστο παραμένει εάν θα γίνουν μετά δηλώσεις. «Είναι μία δύσκολη ημέρα, πάμε για το καλύτερο, αλλά να δούμε τι θα γίνει. Πάμε όμως πάντα για το καλύτερο» δήλωσε χθες υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, μετά την επίσκεψή του στην Προεδρική Φρουρά.
Χθες, ο κ. Δένδιας δήλωσε πως «αύριο είναι μια δύσκολη ημέρα, πάμε για το καλύτερο, αλλά να δούμε τι θα γίνει». Ωστόσο ο κ. Ερντογάν, ο οποίος υποδέχθηκε στην Αγκυρα τον κ. Τατάρ, επισήμανε ότι η Τουρκία θα στηρίξει τη θέση περί «κυρίαρχης ισοτιμίας», δηλαδή τη λύση των δύο κρατών.
Ο κ. Τατάρ θα κατέλθει στη Γενεύη με αυτήν τη θέση. Επίσης, ο εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόμματος, Ομέρ Τσελίκ, σημείωσε ότι «η Ελλάδα και η ελληνοκυπριακή διοίκηση νοτίου Κύπρου (σ.σ. έτσι αποκαλούν οι Τούρκοι την Κυπριακή Δημοκρατία) δεν έχουν φέρει τίποτε άλλο στο τραπέζι εκτός από υπερβολικές απαιτήσεις. Τα συμφέροντα και τα δικαιώματα της Τουρκικής Δημοκρατίας της βόρειας Κύπρου (σ.σ. ψευδοκράτος) είναι η κόκκινη γραμμή μας».
Ο Ιούνιος και η Τελωνειακή Ενωση ΕΕ – Τουρκίας
Ο σκοπός της άτυπης πενταμερούς διάσκεψης υπό την αιγίδα του ΟΗΕ είναι, όπως υπογραμμίζεται, να αναζητηθεί κοινό έδαφος και όραμα για μια λύση που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια νέα, επίσημη Διάσκεψη με στόχο την επίλυση. Χρονοδιάγραμμα για κάτι τέτοιο δεν υπάρχει και όπως φαίνεται το αποτέλεσμα της συνάντησης της προσεχούς εβδομάδας θα οδηγήσει, εφόσον δεν υπάρξει μετωπική σύγκρουση, σε μια δήλωση του Γενικού Γραμματέα του Οργανισμού, του Αντόνιο Γκουτέρες. Το βλέμμα όλων των πλευρών όμως είναι στραμμένο προς τον Ιούνιο. Και τούτο διότι, όπως σημείωναν προς «Το Βήμα» διπλωματικοί κύκλοι, δεν αποκλείεται να επιδιωχθεί η πραγματοποίηση μιας νέας άτυπης διάσκεψης πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 24-25 Ιουνίου στις Βρυξέλλες. Ο λόγος για κάτι τέτοιο είναι προφανής. Στη συνάντηση των «27» θα συζητηθούν ξανά οι ευρωτουρκικές σχέσεις. Στο παρασκήνιο διεξάγονται πολλές συνομιλίες για να δοθεί εντολή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με την Τουρκία για την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ενωσης.
Πρόκειται για μια συζήτηση που ακόμη και αν ξεκινήσει δεν πρόκειται να καταλήξει σύντομα, ενώ θα συμπεριλάβει δύο ζητήματα που περιπλέκουν το σκηνικό: το πρώτο αφορά τις εκτενείς παραβιάσεις της υπάρχουσας συμφωνίας από την Τουρκία και το δεύτερο τη μη αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Αγκυρα. Στην, κατά πολλούς απομακρυσμένη, περίπτωση μιας επίλυσης του Κυπριακού, το δεύτερο «αγκάθι» θα αφαιρούνταν. Η έναρξη αυτών των συνομιλιών αποτελεί το μεγάλο άγχος της Αγκυρας, που επιθυμεί ένα «πράσινο φως» που θα δώσει ανάσα στην τουρκική οικονομία και θα ηρεμήσει, κάπως, τις διεθνείς αγορές. Πάντως, η ΕΕ δεν θα είναι ούτε παρατηρητής στην άτυπη συνάντηση της Γενεύης, καθώς τόσο η Αγκυρα όσο και το Λονδίνο προέβαλαν αντιρρήσεις. Στην ελβετική πόλη θα βρίσκεται απλώς εκ μέρους της ΕΕ η Αντζελίνα Αϊχορστ, επικεφαλής της Διεύθυνσης Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (EEAS).
Πρόκειται για μια συζήτηση που ακόμη και αν ξεκινήσει δεν πρόκειται να καταλήξει σύντομα, ενώ θα συμπεριλάβει δύο ζητήματα που περιπλέκουν το σκηνικό: το πρώτο αφορά τις εκτενείς παραβιάσεις της υπάρχουσας συμφωνίας από την Τουρκία και το δεύτερο τη μη αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Αγκυρα. Στην, κατά πολλούς απομακρυσμένη, περίπτωση μιας επίλυσης του Κυπριακού, το δεύτερο «αγκάθι» θα αφαιρούνταν. Η έναρξη αυτών των συνομιλιών αποτελεί το μεγάλο άγχος της Αγκυρας, που επιθυμεί ένα «πράσινο φως» που θα δώσει ανάσα στην τουρκική οικονομία και θα ηρεμήσει, κάπως, τις διεθνείς αγορές. Πάντως, η ΕΕ δεν θα είναι ούτε παρατηρητής στην άτυπη συνάντηση της Γενεύης, καθώς τόσο η Αγκυρα όσο και το Λονδίνο προέβαλαν αντιρρήσεις. Στην ελβετική πόλη θα βρίσκεται απλώς εκ μέρους της ΕΕ η Αντζελίνα Αϊχορστ, επικεφαλής της Διεύθυνσης Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (EEAS).
Η στάση του Λονδίνου και η «παρθενογένεση»
Σε σχέση με τη στάση του Λονδίνου, πρέπει να σημειωθεί ότι όλες οι σκέψεις περί δύο κρατών δημιουργούν ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο για τη συνέχιση του σημερινού καθεστώτος των βρετανικών βάσεων στο νησί. Πάντως, η προώθηση κάποιου είδους συνομοσπονδίας θα επαναφέρει πιθανότατα στο τραπέζι το ζήτημα της «παρθενογένεσης», δηλαδή της μετάβασης σε μια νέα κατάσταση πραγμάτων στην οποία δεν θα υπάρχει η σημερινή Κυπριακή Δημοκρατία. Είναι σαφές ότι σε μια τέτοια περίπτωση, η ιδιότητα του κράτους-μέλους της ΕΕ θα τεθεί συνολικά εν κινδύνω και θα χρειαστούν αναπροσαρμογές.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Νίκος Δένδιας: Επίσκεψη στην Προεδρική Φρουρά
Ο κίνδυνος της συνομοσπονδίας και η διακυβέρνηση
Είτε αρέσει σε κάποιους είτε όχι, το μείζον ερώτημα στην άτυπη διάσκεψη που αρχίζει τη Μεγάλη Τρίτη είναι ποιος ακριβώς είναι ο στόχος της Άγκυρας. Η τουρκική πλευρά έχει διαμορφώσει επιμελώς τις συνθήκες για απομάκρυνση από το περιεχόμενο των παραμέτρων της λύσης που ήταν γνωστές ως σήμερα με επίκεντρο την ομοσπονδία και επιμένει σε μια λύση δύο κρατών. Μήπως όμως ο σχεδιασμός είναι πιο περίπλοκος;
Αυτό είναι ένα ερώτημα που απασχολεί πολλούς διαμορφωτές αποφάσεων τόσο στην Αθήνα όσο και στη Λευκωσία. Οι γνώστες του παρασκηνίου προειδοποιούν ότι μια λύση συνομοσπονδίας διευκολύνει περισσότερο τους τουρκικούς σχεδιασμούς σε σχέση με μια καθαρή λύση δύο κρατών. Η συνομοσπονδία ευνοεί καλύτερα τον έλεγχο που θα μπορεί εμμέσως να ασκεί η Αγκυρα σε όλο το νησί, πόσω μάλλον όταν οι αρμοδιότητες που θα απομείνουν στο κεντρικό κράτος σε μια τέτοια περίπτωση θα είναι ελάχιστες. Επιπλέον, θα εισαγάγει προβλήματα στη λειτουργία της ΕΕ. Η ασάφεια εντείνεται πάντως από την πρόταση του προέδρου Νίκου Αναστασιάδη περί «αποκεντρωμένης ομοσπονδίας» – πολλές πτυχές της οποίας παραμένουν μάλλον αδιευκρίνιστες.
Η βρετανική πλευρά, η οποία παραδοσιακά επιδιώκει να τετραγωνίσει τον κύκλο σε αυτές τις συνθήκες, είχε κυκλοφορήσει ορισμένες ιδέες περί «κυρίαρχων κοινοτήτων» (sovereign communities) και μιας, ουσιαστικά διακοσμητικής, Προεδρίας. Υστερα από τις αντιδράσεις που αυτές οι ιδέες δημιούργησαν, το Λονδίνο έχει ρίξει τους τόνους. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος των διαβουλεύσεων που διεξάγεται το τελευταίο διάστημα επικεντρώνεται στο κεφάλαιο της διακυβέρνησης – κάτι που η Αθήνα και η Λευκωσία παρατηρούν με ανησυχία. Στο κεφάλαιο αυτό υπάρχει μεγάλη απόσταση, ενώ παρεισφρέουν, κυρίως από τουρκικής πλευράς, ιδέες που είναι παντελώς αβάσιμες. Δεν είναι π.χ. δυνατόν να προβλεφθεί ότι αν διαφωνούν ο ελληνοκύπριος Πρόεδρος και ο τουρκοκύπριος αντιπρόεδρος (ή το αντίστροφο) σε ένα ευρωπαϊκό θέμα, η Κύπρος θα απέχει στη λήψη αποφάσεων διότι, ως γνωστόν, η σιωπή σε κοινοτικό επίπεδο εκλαμβάνεται ως συναίνεση (consensus).
