Τον κώδωνα του κινδύνου για την ελληνική οικονομία κρούει το The Mises Institute, ένα μη κερδοσκοπικό think-tank που βρίσκεται στο Auburn της Αλαμπάμα στις Ηνωμένες Πολιτείες, την στιγμή που σήμερα ξεκινάει στην Βουλή η συζήτηση για τον προϋπολογισμό.
Η ελληνική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 14% το δεύτερο τρίμηνο του 2020, αναφέρει, ενώ ταυτόχρονα οι κυβερνητικές προσπάθειες για «θεραπεία» της οικονομίας έθεσαν τη χώρα στο δρόμο να ξεπεράσει το 200% του χρέους προς το ΑΕΠ. Εν τω μεταξύ, τα δημοσιονομικά ελλείμματα έχουν φτάσει σε νέα ύψη (περίπου 7%).
Σύμφωνα με το αμερικανικό think tank, η ελληνική κυβέρνηση προσπάθησε να καταπολεμήσει την οικονομική ύφεση με μια χαλαρή δημοσιονομική και νομισματική πολιτική (μέσω της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας). Ο αρχικός στόχος ήταν να στηρίξουν σχεδόν όλους από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα για τους κακούς μήνες της καραντίνας του covid-19 με την ελπίδα για οικονομική ανάκαμψη όταν έφτασε το καλοκαίρι, με την τουριστική βιομηχανία να σώζει την παρτίδα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Φιλόδοξη μεταρρύθμιση στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας
Ωστόσο, έγινε σύντομα προφανές ότι αυτό ήταν απλά ευσεβής πόθος. Άνθρωποι από την τουριστική βιομηχανία παραδέχτηκαν ότι μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να ανακτήσει ο κλάδος τον προηγούμενο αριθμό.
Η κατάσταση φαινόταν ακόμη χειρότερη όταν οι άνθρωποι συνειδητοποίησαν πόσο εξαρτάται ολόκληρη η οικονομία από τον τουρισμό: αντιπροσωπεύει το 20% του ΑΕΠ και παρέχει 22 % όλης της απασχόλησης στην Ελλάδα. Επιπλέον, οι λύσεις της ελληνικής κυβέρνησης, όπως αυτές των περισσότερων άλλων κυβερνήσεων στην Ευρώπη, ήταν κυρίως πολιτικές.
Ο συντάκτης του άρθρου ανέφερε ότι αυτά τα μέτρα θα μπορούσαν να προσφέρουν μόνο βραχυπρόθεσμη ανακούφιση, αναβάλλοντας τον πόνο μόνο αργότερα.
Το ποσοστό ανεργίας σημείωσε αύξηση 1,2% από τον Μάρτιο έως τον Απρίλιο, 1,3% από τον Απρίλιο έως τον Μάιο, και σημειώθηκε μικρή μείωση κατά τη διάρκεια της θερινής τουριστικής περιόδου. Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) έχει εκτιμήσει ότι το ποσοστό ανεργίας θα φθάσει περίπου το 20% μέχρι το τέλος του έτους.
Εν τω μεταξύ, ότι το ΑΕΠ σημείωσε συρρίκνωση 14% το δεύτερο τρίμηνο, σημαίνει ότι η ελληνική οικονομία θα χρειαστεί χρόνια για να φθάσει στους αριθμούς της προ κορονοϊού εποχής, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη τον αναιμικό ρυθμό ανάπτυξης την τελευταία δεκαετία.
Τι πήγε στραβά;
Ο ισολογισμός της ΕΚΤ σημείωσε τεράστια αύξηση από το 39% του ΑΕΠ σε 54% το καλοκαίρι. Συγκριτικά, ο ισολογισμός της Fed είναι περίπου 32% του ΑΕΠ. Οι ενέσεις ρευστότητας μέσω της ΕΚΤ έχουν ουσιαστικά μετατρέψει σε ζόμπι, λέει το άρθρο, έναν σημαντικό αριθμό εταιρειών στην ΕΕ, με τα εταιρικά χρέη να φτάνουν σε νέα υψηλά επίπεδα.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, η κυβέρνηση εκμεταλλεύτηκε το νέο φορολογικό περιθώριο της ΕΕ, το οποίο της επέτρεψε να διαιωνίσει διαρθρωτικά προβλήματα στην οικονομία της μαζί με μεγάλα ελλείμματα. Κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου, το κόστος ήταν τόσο υψηλό που ένα σημαντικό τμήμα της τουριστικής βιομηχανίας αποφάσισε να μην εργαστεί καν αυτό το καλοκαίρι, καθώς θα χάσουν λιγότερα χρήματα με αυτόν τον τρόπο.
Η κυβερνητική παρέμβαση έκανε τα πράγματα ακόμη χειρότερα, επειδή δεν αντιμετώπισε το μεγαλύτερο πρόβλημα στην οικονομία, που είναι η άκαμπτη εργατική νομοθεσία της. Αντί της μερικής απελευθέρωσης των νόμων, το κράτος τους έκανε ακόμη πιο περιοριστικούς και άκαμπτους.
Για το λόγο αυτό, οι επιχειρηματίες δεν κατάφεραν να προσαρμοστούν στο σοκ της κρίσης της πανδημίας, αναφέρει το αμερικναικό think tank. Το να κάνεις την κάθε πρόσληψη πιο ακριβή και πιο επικίνδυνη είναι μια συνταγή για καταστροφή, ειδικά σε μια εύθραυστη οικονομία που δεν έχει εξοικονομήσεις και επενδύσεις όπως η Ελλάδα.
Ενώ οι δαπάνες δεν κατάφεραν να τονώσουν την οικονομία, δεν μπορούμε να πούμε ότι είχε άμεσο αρνητικό αποτέλεσμα τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, καθώς χρηματοδοτήθηκε ως επί το πλείστον από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ταμείο ανάκαμψης - «Ξεκλειδώνουν» 31,9 δισ. εκατ. για την Ελλάδα
Από την άλλη πλευρά, η φτηνή πίστωση και τα δάνεια κατέστησαν δυνατά από την ΕΚΤ ασκώντας πολιτική πίεση στις τράπεζες, παρατείνοντας έτσι ένα άλλο σημαντικό διαρθρωτικό πρόβλημα της συνολικής οικονομίας: την έλλειψη αποταμιεύσεων και το περισσότερο χρέος.
Τα δημοσιονομικά ελλείμματα είναι επίσης ένα ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί, καθώς έχουν φτάσει σε νέα υψηλά επίπεδα, κάνοντας τη δεκαετία του 2010 μια χαμένη δεκαετία για ολόκληρη την οικονομία, καθώς το βασικό σημείο της «ευρωπαϊκής λιτότητας» ήταν να καταστήσει το χρέος πιο βιώσιμο.
Ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών παραδέχτηκε ότι οι φορολογικές περικοπές που πραγματοποιήθηκαν τους τελευταίους μήνες δεν θα είναι μόνιμες, καθώς ο νέος στόχος είναι η Ελλάδα να έχει τη μεγαλύτερη πτώση του χρέους προς το ΑΕΠ στην ευρωζώνη.
Ο υφυπουργός Οικονομικών μίλησε επίσης πρόσφατα για ένα πιθανό νέο πρόγραμμα λιτότητας παρόμοιο με αυτό της προηγούμενης δεκαετίας. Στην επιφάνεια, τα πλεονάσματα του προϋπολογισμού είναι ένα καλό μήνυμα και χρειάζονται πολύ, αλλά είναι σημαντικό να ρωτήσουμε αν αυτά τα πλεονάσματα θα γίνουν πραγματικότητα, λέει το άρθρο.
Οι φορολογικές περικοπές δεν θα είναι μόνιμες, οπότε φαίνεται ότι οι Έλληνες σύντομα θα ακολουθήσουν την ίδια αποτυχημένη στρατηγική που προσπάθησαν για μια δεκαετία. Αλλά το πρόβλημα δεν ήταν οι φορολογικές περικοπές αλλά οι κρατικές δαπάνες και τα ελλείμματα. Τα ελλείμματα έχουν μεγάλη επιπτώση στον ιδιωτικό τομέα παρά απλώς στις δαπάνες. Στο τέλος αυτά τα ελλείμματα θα πρέπει να πληρώνονται από τις μελλοντικές γενιές. Οι πιθανές αυξήσεις φόρων στο μέλλον θα αποτελούσαν ακόμη μεγαλύτερη καταστροφή για τον ιδιωτικό τομέα. Η θεραπεία είναι χειρότερη από την ασθένεια, λέει η ανάλυση.
Το άρθρο καταδικάζει την κυβέρνηση υποστηρίζοντας πως απέτυχε να ελευθερώσει την οικονομία και να πραγματοποιήσει μεταρρυθμίσεις προσανατολισμένες στην αγορά και η πανδημία έχει κάνει τα πράγματα ακόμη χειρότερα. Δεν έχει πραγματοποιήσει σημαντικές φορολογικές περικοπές που θα ήταν μόνιμες και θα μπορούσαν να έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην ανακούφιση της πίεσης στον ιδιωτικό τομέα.
Η απελευθέρωση ήταν επίσης ένα σημαντικό ζήτημα: η ελληνική οικονομία χρειαζόταν και εξακολουθεί να έχει απελπιστικά ανάγκη ξένων επενδύσεων. Ωστόσο, η επενδυτική ελευθερία δεν έχει σημειώσει σημαντική αύξηση και τα μεγάλα επενδυτικά προγράμματα και τα προγράμματα υποδομής είναι πολύ καθυστερημένα. Τα γραφειοκρατικά εμπόδια επεκτείνονται ακόμη και στον κλάδο της δικαιοσύνης, καθιστώντας το αναποτελεσματικό και αργό, καθώς η διαφθορά εξαπλώνεται.
Συμπερασματικά, το αμερικανικό think tank θεωρεί πως υφίσταται “μια οικονομία με αδύναμη παραγωγικότητα που είναι πολύ χρεωμένη και το κλείσιμο της οικονομίας δύο φορές μέσα σε ένα έτος έχει επιπτώσεις που θα είναι εδώ για να μείνουν για χρόνια ανάλογα με τις πολιτικές ανάκαμψης”.
Σημειώνεται πως η οικονομία χρειάζεται σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Οι εργατικοί νόμοι πρέπει να ελευθερωθούν. Τα πλεονάσματα του προϋπολογισμού είναι πράγματι ο σωστός στόχος, ειδικά τώρα, για την αποφυγή μιας άλλης κρίσης χρέους, αλλά τα πλεονάσματα πρέπει να προέρχονται από περικοπές που πραγματοποιούνται στον δημόσιο τομέα. Οι φορολογικές περικοπές πρέπει να γίνουν μόνιμες και ακόμη μεγαλύτερες για να αναπτυχθεί και να επεκταθεί η οικονομία. Τελευταίο αλλά σημαντικό, το να γίνουν οι ξένες και εγχώριες επενδύσεις ευκολότερες, λιγότερο δαπανηρές και να ελαχιστοποιήσουν τον πιθανό κίνδυνο.
