Η κινηματογραφική ταινία, βασισμένη στο δημοφιλές μυθιστόρημα «Ο μαιτρ και η Μαργαρίτα» του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ, γνωρίζει αναπάντεχη επιτυχία στις ρωσικές κινηματογραφικές αίθουσες.
Όμως όπως όλα δείχνουν δεν θα μπορούσε να ευδοκιμήσει στη Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν, εν καιρώ πολέμου.
Ανεβασμένη από Αμερικανό σκηνοθέτη και με πρωταγωνιστή Γερμανό ηθοποιό, το σατιρικό έργο των σταλινικών ετών καυτηριάζει την κρατική τυραννία και λογοκρισία, γνωρίσματα της σύγχρονης Ρωσίας. Η ταινία, η γενναιόδωρη χρηματοδότηση της οποίας από το ρωσικό κράτος είχε αποφασισθεί πολύ πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, είχε ήδη γυριστεί, ενώ η πρόταση για απαγόρευσή της θεωρήθηκε υπερβολική και υστερική από το Κρεμλίνο.
Η κυκλοφορία της -με πολύμηνη καθυστέρηση- ήταν μία από τις πιο δραματικές και φορτισμένες πρεμιέρες ρωσικών ταινιών στην πρόσφατη ιστορία. Το κινηματογραφικό έργο καταγράφει τον αγώνα ενός συγγραφέα κάτω από το πέλμα της κρατικής λογοκρισίας, αντλώντας στοιχεία από τη ζωή του Μπουλγκάκοφ.
Η «καμπάνα», για πολλούς Ρώσους, χτυπάει πολύ κοντά στο σπίτι τους. Και, για ορισμένους υπερασπιστές του Πούτιν, ακόμα πιο κοντά.
Τα κρατικά δίκτυα δεν προώθησαν την ταινία όπως θα έκαναν κανονικά για μια ταινία που χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση
Περισσότεροι από 3,7 εκατ. θεατές παρακολούθησαν την ταινία μετά την πρεμιέρα της στις 25 Ιανουαρίου. Πολλοί Μοσχοβίτες ξέσπασαν μάλιστα σε χειροκροτήματα στο τέλος προβολών, ενώ άλλοι επαινούν την τόλμη του σκηνοθέτη Μάικλ Λόκσιν να απομακρυνθεί τόσο από την πλοκή του μυθιστορήματος.
Οπαδοί του Πούτιν και του πολέμου στην Ουκρανία κάλεσαν σε άσκηση δίωξης εναντίον του Λόκσιν για τρομοκρατία, εξαιτίας των δηλώσεών του κατά του πολέμου και υπέρ του Κιέβου.
Μιλώντας στην κρατική τηλεόραση, ένας από τους σημαντικότερους προπαγανδιστές της Ρωσίας, ο Βλαντιμίρ Σολοβιόφ, απαίτησε να μάθει πώς επετράπη στον Λόκσιν να γυρίσει την ταινία. Ρώτησε αν η κυκλοφορία ήταν μια «ειδική επιχείρηση» ή αν κάποιος είχε «εξαπατηθεί».
Τα κρατικά δίκτυα δεν προώθησαν την ταινία όπως θα έκαναν κανονικά για μια ταινία που χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση. Και το κρατικό ταμείο κινηματογράφου, υπό την πίεση που δέχθηκε μετά την κυκλοφορία της ταινίας, αφαίρεσε την εταιρεία παραγωγής της ταινίας από τον κατάλογο των προτιμώμενων προμηθευτών του.
Τα καμώματα αυτά προκάλεσαν ένα νέο κύμα κινηματογραφόφιλων, οι οποίοι έσπευσαν στις αίθουσες φοβούμενοι ότι η ταινία θα απαγορευόταν.
«Η ταινία συνέπεσε εκπληκτικά με την ιστορική στιγμή που βιώνει η Ρωσία, με την παλινόρθωση του σταλινισμού, με τη δίωξη της διανόησης», δήλωσε ο Ρώσος κριτικός κινηματογράφου, Αντόν Ντολίν, ο οποίος έχει χαρακτηριστεί «ξένος πράκτορας» και έχει εγκαταλείψει τη χώρα.
«Και όταν ο συγγραφέας της ταινίας άρχισε να υφίσταται αυτή τη δίωξη, προέκυψε ένας εντελώς μαγικός στίχος».
Το μυθιστόρημα του Μπουλγκάκοφ, γραμμένο τη δεκαετία του 1930, είναι μια φαντασμαγορική ιστορία που εξερευνά την ικανότητα του καλού και του κακού σε κάθε άτομο. Σε αυτό, ο διάβολος φτάνει με τη συνοδεία του στη Μόσχα του Ιωσήφ Στάλιν, όπου συναντά έναν πάσχοντα συγγραφέα, γνωστό ως Δάσκαλο, και την ερωμένη του, Μαργαρίτα. Το μυθιστόρημα διηγείται εκ νέου, επίσης, την ιστορία του Πόντιου Πιλάτου που διέταξε τη σταύρωση του Ιησού, η οποία, όπως μαθαίνει ο αναγνώστης, αποτελεί το θέμα ενός απαγορευμένου κειμένου που έχει γράψει ο Δάσκαλος.
Τα βάσανα του Μπουλγκάκοφ αντικατοπτρίζονται στο μαρτύριο του Δασκάλου.
