Ως γνωστόν, περίπου το μισό οξυγόνο που αναπνέουμε προέρχεται από τις θάλασσες και τους ωκεανούς, δηλαδή από θαλάσσια φυτά, τα οποία μέσω της διαδικασίας της φωτοσύνθεσης «εκπέμπουν» οξυγόνο. Απαραίτητο συστατικό βέβαια, είναι το ηλιακό φως.
Ωστόσο, αυτή τη φορά, οι επιστήμονες ανακάλυψαν πως σε βάθη 5 χιλιομέτρων, όπου δεν μπορεί να διεισδύσει το ηλιακό φως, το οξυγόνο φαίνεται να παράγεται από φυσικά μεταλλικά «οζίδια» που διασπούν το θαλασσινό νερό - H2O - σε υδρογόνο και οξυγόνο.
Αρκετές εταιρείες εξόρυξης σχεδιάζουν να συλλέξουν αυτά τα οζίδια, τα οποία οι επιστήμονες των θαλασσών φοβούνται ότι θα μπορούσαν να διαταράξουν τη διαδικασία που ανακαλύφθηκε πρόσφατα - και να βλάψουν κάθε θαλάσσια ζωή που εξαρτάται από το οξυγόνο που παράγουν.
«Το είδα για πρώτη φορά το 2013. Μια τεράστια ποσότητα οξυγόνου παράγεται στον πυθμένα της θάλασσας σε απόλυτο σκοτάδι», εξηγεί ο επικεφαλής ερευνητής καθηγητής Andrew Sweetman από τη Σκωτσέζικη Ένωση για τη Θαλάσσια Επιστήμη. «Απλώς το αγνόησα, γιατί είχα διδαχθεί πως οξυγόνο υπάρχει μόνο μέσω της φωτοσύνθεσης. Τελικά, συνειδητοποίησα ότι για χρόνια αγνοούσα αυτή τη δυνητικά τεράστια ανακάλυψη», είπε στο BBC News.
Τόσο ο ίδιος όσο και οι συνάδελφοί του πραγματοποίησαν την έρευνά τους σε μια περιοχή της βαθιάς θάλασσας μεταξύ της Χαβάης και του Μεξικού, εκεί που υπάρχει μια τεράστια λωρίδα πυθμένα με πολλούς μεταλλικούς όζους. Τα οζίδια σχηματίζονται όταν τα διαλυμένα μέταλλα στο θαλασσινό νερό συγκεντρώνονται σε θραύσματα. Είναι μια διαδικασία που διαρκεί εκατομμύρια χρόνια.
Και επειδή αυτά τα οζίδια περιέχουν μέταλλα όπως λίθιο, κοβάλτιο και χαλκό, τα οποία χρειάζονται για την κατασκευή μπαταριών, πολλές εταιρείες εξόρυξης αναπτύσσουν τεχνολογία για να τα συλλέξουν και να τα φέρουν στην επιφάνεια.
Αλλά ο καθηγητής Sweetman λέει ότι το «σκοτεινό οξυγόνο» που παράγουν θα μπορούσε επίσης να υποστηρίξει τη ζωή στον πυθμένα της θάλασσας. Και η ανακάλυψή του, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Geoscience, εγείρει νέες ανησυχίες σχετικά με τους κινδύνους των προτεινόμενων εγχειρημάτων εξόρυξης βαθέων υδάτων.
Παράγουν οξυγόνο γιατί λειτουργούν σαν μπαταρίες
Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα μεταλλικά οζίδια είναι σε θέση να παράγουν οξυγόνο ακριβώς επειδή λειτουργούν σαν μπαταρίες.
«Αν βάλεις μια μπαταρία στο θαλασσινό νερό, αρχίζει να αφρίζει», εξήγησε ο καθηγητής Sweetman. «Αυτό συμβαίνει επειδή το ηλεκτρικό ρεύμα στην πραγματικότητα διασπά το θαλασσινό νερό σε οξυγόνο και υδρογόνο (που είναι οι φυσαλίδες). Πιστεύουμε ότι αυτό συμβαίνει με αυτά τα οζίδια στη φυσική τους κατάσταση».
«Είναι σαν μια μπαταρία σε έναν πυρσό», πρόσθεσε. «Βάζεις μία μπαταρία, δεν ανάβει. Βάζεις δύο και έχεις αρκετή τάση για να ανάψεις τη δάδα. Έτσι, όταν τα οζίδια κάθονται στον πυθμένα της θάλασσας σε επαφή το ένα με το άλλο, λειτουργούν όπως πολλές μπαταρίες».
Ανήσυχοι οι επιστήμονες για το «σκοτεινό οξυγόνο»
Η Ζώνη Clarion-Clipperton, όπου έγινε η ανακάλυψη, είναι μια τοποθεσία που ήδη διερευνάται από διάφορες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην εξόρυξη των βυθών. Οι εν λόγω εταιρείες αναπτύσσουν τεχνολογία για τη συλλογή των οζιδίων και τη μεταφορά τους σε ένα πλοίο στην επιφάνεια.
Η Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (NOAA) έχει προειδοποιήσει ότι αυτή η εξόρυξη στον βυθό της θάλασσας θα μπορούσε να «καταλήξει στην καταστροφή της ζωής και του οικοτόπου του βυθού στις περιοχές που πραγματοποιούνται οι εξορύξεις».
Περισσότεροι από 800 επιστήμονες της θάλασσας από 44 χώρες έχουν υπογράψει μια αναφορά υπογραμμίζοντας τους περιβαλλοντικούς κινδύνους και ζητούν την παύση της εξορυκτικής δραστηριότητας.
*Με πληροφορίες από BBC
