Η πορεία του Γεβγκένι Πριγκόζιν, ιδρυτή της Wagner Group έγινε θέμα στον Guardian. Πιο συγκεκριμένα η βρετανική εφημερίδα μέσα από ένα εκτενές δημοσίευμα περιγράφει τη ζωή του «σεφ του Κρεμλίνου», ο οποίος κατάφερε από... πρώην πωλητής hot dog να φτάσει στην κορυφή της ρωσικής πολεμικής μιας και έχει δώσει χείρα βοηθείας στον Βλαντιμίρ Πούτιν.
Όπως περιγράφει o Guardian ένα πρώην υψηλόβαθμο στέλεχος του ρωσικού υπουργείου Άμυνας, δήλωσε ότι το καλοκαίρι του 2014, μία ομάδα που αποτελούνταν από σημαίνοντα στελέχη της κυβέρνησης Πούτιν βρέθηκαν στα γραφέια του υπουργείου όπου και θα συναντούσαν τον Γεβγκένι Πριγκόζιν. Ο Πριγκόζιν ζητούσε να του δοθούν εκτάσεις γης που άνηκαν στο υπουργείο Εξωτερικών προκειμένου να μπορούν να εκπαιδευτούν «εθελοντές» οι οποίοι δεν θα είχαν καμία επίσημη σχέση με τον ρωσικό στρατό. Ο στόχος ήταν αυτοί οι «εθελοντές» να χρησιμοποιούνται σε πολέμους που θα διεξήγαγε η Ρωσία.
Ο τρόπος συμπεριφοράς του προξένησε δυσαρέσκεια στα στελέχη του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών. Μάλιστα έμειναν εμβρόντητοι όταν τον άκουσαν να λέει ότι όλα όσα τους ζητούσε «είναι εντολές του μπαμπά». Με βάση την λογική ο «μπαμπάς» ήταν ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν. Οι αξιωματούχοι εκείνη την εποχή δεν έδωσαν βάση στα λεγόμενά του.
Ωστόσο πλέον η Wagner Group φέρεται να μετράει περίπου 50.000 μισθοφόρους - σύμφωνα με αναφορές μυστικών υπηρεσιών της Δύσης - ενώ ανάμεσά τους βρίσκονται και οι χιλιάδες πρώην κρατούμενοι, οι οποίοι φέρονται να έχουν στρατολογηθεί σε πολλές περιπτώσεις από τον ίδιο τον Γεβγκένι Πριγκόζιν.
Όλο αυτό το διάστημα ο «σεφ του Κρεμλίνου» κατάφερε να γίνει ένας από τους πιο στενούς συνεργάτες του Βλαντιμίρ Πούτιν. Σύμφωνα με ορισμένα πρόσωπα που μίλησαν γι' αυτόν στον Guardian ο Πριγκόζιν καθοδηγείται από την «χαρά του κυνηγιού».
Από την Αγία Πετρούπολη στο πλευρό του Πούτιν
Ο Πριγκόζιν γεννήθηκε στο Λένινγκραντ - Αγία Πετρούπολη - το 1961 και σε πολύ νεαρή ηλικία έμεινε ορφανός από πατέρα. Ήθελε να γίνει επαγγελματίας αθλητής, ωστόσο επειδή δεν τα κατάφερε στράφηκε στον δρόμο της μικροπαραβατικότητας.
Το 1981 - σύμφωνα με δικαστικά έγγραφα που επικαλείται ο Guardian - βρέθηκε στο εδώλιο του κατηγορουμένου για ληστείες που διέπραττε επί μήνες μαζί με τρεις φίλους του. Καταδικάστηκε σε 13 χρόνια φυλάκιση και το 1990 αποφυλακίστηκε. Λίγο πριν την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης επέστρεψε στην Αγία Πετρούπολη.
Όταν βρέθηκε στα στενά της πόλης όπου μεγάλωσε άρχισε να πουλάει hot dog προκειμένου να βγάλει τα προς το ζην. Μάλιστα την προετοιμασία την έκανε στην κουζίνα της μητέρας του ενώ όπως δήλωνε η συγκεκριμένη δουλειά του απέφερε αρκετά κέρδη.
Μετά από λίγους μήνες αγόρασε μία αλυσίδα σούπερ μάρκετ ενώ το 1995 μαζί με άλλους άνοιξε ένα εστιατόριο. Προκειμένου να κερδίσει πελατεία το εστιατόριο εκτός από εξαιρετικό φαγητό προσέφερε ακόμα και... στριπτίζ. Μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα ο Πριγκόζιν και οι συνεργάτες του σύστησαν στην Αγία Πετρούπολη την τέχνη του fine dining. Ανάμεσα στους πελάτες του εστιατορίου ήταν τοπικοί σταρ, επιχειρηματίες, αλλά και ο δήμαρχος της πόλης Ανατόλι Σόμπτσακ, μαζί με τον τότε αντιδήμαρχό του, τον Βλαντίμιρ Πούτιν.
Όταν ο Πούτιν έγινε ένοικος του Κρεμλίνου και ειδικότερα στα πρώτα χρόνια της προεδρίας του είχε ως συνήθεια να δέχεται ξένους επίσημους στην πόλη όπου γεννήθηκε. Πολύ συχνά επέλεγε τα δύο - μέχρι τότε - εστιατόρια του Πριγκόζιν. Πολύ σύντομα ήρθαν πιο κοντά και ο Πούτιν του ανέθετε το catering για σημαντικές εκδηλώσεις της κυβέρνησης.
Οι αναθέσεις γίνονταν μέσω της εταιρείας Concord που είχε ιδρύσει ο Πριγκόζιν στις αρχές της δεκαετίας του '90. Τα χρόνια πέρασαν και οι δύο πλευρές υπέγραψαν τεράστιες συμβάσεις προμηθειών στο δημόσιο. Είναι ενδεικτικό ότι το 2012 ο Πριγκόζιν ανέλαβε τη σίτιση των σχολείων της Μόσχας, με τις συνολικές συμβάσεις να ξεπερνούν τα €200 εκατ.
Η ευκαιρία του 2014
Το 2014, η Ρωσία προσάρτισε την Κριμαία και βρέθηκε στο πλευρό των ρωσόφωνων αυτονομιστών στην ανατολική Ουκρανία. Τότε ήταν που ο Πριγκόζιν είδε να του παρουσιάζεται μία νέα ευκαιρία. Και αυτό διότι ενώ το Κρεμλίνο αρνούνταν ότι έπρεπε να υπάρξει εμπλοκή Ρώσων στρατιωτιών αναζητούσε τρόπους προκειμένου να προβάλλει το συγκεκριμένο επιχείρημα. Έτσι λοιπόν έκαναν την εμφάνισή τους ορισμένες ομάδες μισθοφόρων οι οποίες φαίνονταν ότι δρούσαν υπό την καθοδήγηση του ρωσικού υπουργείου Άμυνας, χωρίς όμως να έχουν επίσημη σύνδεση μαζί του. Μία εξ' αυτών ήταν και η Wagner η οποία τα επόμενα χρόνια θα γινόταν η πιο γνωστή.
Όπως υποστήριξε πρώην αξιωματούχος του υπουργείου πιθανότατα η ιδέα στρατού μισθοφόρων άνηκε κατά πάσα πιθανότητα στον ίδιο τον «σεφ του Κρεμλίνου». Εν τέλει το υπουργείο παραχώρησε στον Πριγκόζιν την έκταση που ζήτησε. Μάλιστα για να καλύψει τα νώτα του η βιτρίνα ήταν μία... παιδική κατασκήνωση. Μάλιστα τη σύνδεση του Πριγκόζιν με το στρατόπεδο Μολκίνο αποκάλυψε το Reuters το 2019.
Το 2015, οι εταιρείες του σύναψαν συμβάσεις για τροφοδοσία του ρωσικού στρατού. Σύμφωνα με έρευνα του Forbes Russia οι συμβάσεις ξεπέρασαν το 1 δισ. Η άνοδος του Πριγκόζιν προκάλεσε αντιδράσεις στις τάξεις αξιωματούχων του ρωσικού υπουργείου Άμυνας. Ώσπου το 2015 ο Πούτιν αποφάσισε να εμπλακεί στρατιωτικά στη Ρωσία. Ο Γεβγκένι Πριγκόζιν όχι μόνο δεν ανέλαβε την τροφοδοσία του ρωσικού στρατού αλλά έστειλε στο πεδίο της μάχης και δικούς του πολεμιστές.
Το ίδιο διάστημα η Wagner αφού δράσει υπό το καθεστώς της ατιμωρησίας, θα προχωρήσει σύμφωνα με καταγγελίες σε εγκλήματα πολέμου. Μισθοφόροι της οργάνωσης καταγράφηκαν σε βίντεο να αποκεφαλίζουν και εν συνεχεία να διαμελίζουν έναν Σύρο. Όμως η Wagner μέτρησε και απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό. Ωστόσο αν και ο αριθμός ήταν σημαντικός δεν υπήρξε καμία αναφορά στη Ρωσία διότι επισήμως οι επιχειρήσεις δεν πραγματοποιούνταν στο ρωσικό έδαφος.
Επικεφαλής των «ρωσικών τρολ»
Εκτός από ηγέτης της Wagner ο Πριγκόζιν κατηγορήθηκε και ως επικεφαλής των «ρωσικών τρολ» που φέρονται να πλημμύριζαν τα social media με αναρτήσεις υπέρ του Τραμπ στις αμερικανικές εκλογές του 2016.
Μάλιστα, ο ίδιος όχι μόνο δεν αρνήθηκε τις κατηγορίες, αλλά τον περασμένο Δεκέμβρη ανέφερε σε δηλώσεις του ότι «κύριοι, παρεμβήκαμε, παρεμβαίνουμε και θα παρεμβαίνουμε. Προσεκτικά, με ακρίβεια, χειρουργικά και με τον δικό μας τρόπο, όπως ξέρουμε να το κάνουμε. Στη διάρκεια των επεμβάσεών μας, θα αφαιρέσουμε και τα δυο νεφρά και το συκώτι ταυτόχρονα».
Την ίδια ώρα ο Αλεξέι Ναβάλνι τον έβαλε στο στόχαστρο και τον κατηγόρησε για διαφθορα. Λίγο μετά ο άνθρωπος που του είχε αναθέσει την συγκεκριμένη έρευνα δέχθηκε επίθεση από άγνωστο άνδρα έξω από το σπίτι του. Η σύζυγός του Λιούμποφ Σόμπολ μιλώντας στον Guardian είπε ότι ακολούθησαν διαρκείς νομικές πιέσεις αλλά και εκφοβισμός, μεταξύ άλλων με τη μορφή μπράβων που την ακολουθούσαν επιδεικτικά όποτε έβγαινε από το σπίτι της.
Αντίστοιχες απειλές αντιμετώπισαν και Ρώσοι δημοσιογράφοι που επιχείρησαν να ερευνήσουν τις δραστηριότητες του Πριγκόζιν. Όταν η Novaya Gazeta διερεύνησε τον αρχηγό της Wagner το 2018, έλαβε στα γραφεία της το κομμένο κεφάλι ενός τράγου. Ακόμη ο δημοσιογράφος που πραγματοποιούσε την έρευνα δέχτηκε ένα στεφάνι κηδείας στην πόρτα του σπιτιού του.
Εμπλοκή και στην Αφρική
Απ ότι φαίνεται η Wagner είχε φτάσει μέχρι και την Κεντροφρικανική Δημοκρατία. Τρεις δημοσιογράφοι που ερενούσαν την δράση της στην περιοχή δολοφονήθηκαν κατά τη διάρκεια ενέδρας, όπου ενεπλάκη ένας εκπαιδευτής που είχε σύνδεση με την οργάνωση. Από την πλευρά του ο Πριγκόζιν αρνήθηκε οποιαδήποτε εμπλοκή στην υπόθεση.
Ωστόσο η δράση της Wagner φαίνεται να έχει απλωθεί σε τουλάχιστον 10 χώρες της Αφρικής, όπου και προσέφερε υπηρεσίες ασφαλείας και στρατιωτικής εκπαίδευσης. Το αντάλλαγμα ήταν η εξασφάλιση αδειών εξόρυξης και άλλων επιχειρηματικών ευκαιριών.
Παρών σε κορυφαίες συναντήσεις
Αξίζει να σημειωθεί ότι παρά το γεγονός πως ο Πριγκόζιν δεν είχε καμία επίσημη θέση στο οργανόγραμμα του Κρεμλίνου εκείνος έδινε το παρών σε κορυφαίες συναντήσεις και ειδικότερα σε εκείνες που σχετίζονταν με αμυντικά συμβόλαια. Τρανό παράδειγμα η παρουσία του στη διάρκεια συνάντησης του Πούτιν με τον πρόεδρο της Μαδαγασκάρης, Χέρι Τατζαοναριμαμπιανίνα στο Κρεμλίνο τον Απρίλιο του 2018. Σύμφωνα με τους Times της Νέας Υόρκης, λίγο αργότερα στη Μαδαγασκάρη θα μετέβαιναν πολιτικοί σύμβουλοι που συνδέονταν με τον Πριγκόζιν.
Τόσο ο ίδιος όσο και ο Ρώσος πρόεδρος επέμειναν ότι ο ηγέτης της Wagner δεν είχε καμία σχέση με διεργασίες του παρασκηνίου που θα οφελούσαν το Κρεμλίνο. Άλλωστε ο ίδιος ο Πούτιν με ειρωνική διάθεση προς τους δημοσιογράφους της αυστριακής τηλεόρασης τους είπε ότι «εστιατόριο έχει, αυτή είναι η δουλειά του. Πρόκειται για έναν εστιάτορα της Αγίας Πετρούπολης».
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία
Ο Φεβρουάριος του 2022 άνοιξε τον ασκό του Αιόλου για τη δράση του. Και αυτό διότι είδε το φως της δημοσιότητας βίντεο όπου ο «σεφ του Κρεμλίνου» βρισκόταν στο εσωτερικό μίας φυλακής και εξηγούσε στους κρατούμενους γιατί θα έπρεπε να βρεθούν στο μέτωπο του πολέμου στην Ουκρανία.
Μάλιστα ακούγεται να τους λέει ότι το πιθανότερο είναι να πεθάνουν στο μέτωπο. Όμως, αν κατάφερναν να επιβιώσουν για έξι μήνες, θα τους απονεμόταν χάρη, ενώ θα λάμβαναν και παχυλό μισθό. Σύμφωνα με έναν κρατούμενο που ήταν παρών σε μια από τις φυλακές που επισκέφθηκε ο Πριγκόζιν και ο οποίος μίλησε στον Guardian, το γεγονός ότι ο «κύριος Wagner» πέρασε μια δεκαετία στη φυλακή ήταν ο λόγος που τόσο πολλοί φυλακισμένοι του έδειξαν εμπιστοσύνη.
Όμως παρά το γεγονός ότι οι περισσότερες εξ αυτών σκοτώθηκαν, σύμφωνα με το Κίεβο, ο Πριγκόζιν πασχίζει να αποδείξει ότι έχουν περισσότερες ικανότητες από τον ρωσικό στρατό. Μάλιστα δεν διστάζει να μιλήσει για την «υπερβολικά αυστηρή πειθαρχία» της Wagner, που σύμφωνα με τον Αντρέι Μεντβέντεφ, έναν πρώην διοικητή της που υποστηρίζει ότι πολέμησε κοντά στο Μπαχμούτ, περιλαμβάνει τις εκτελέσεις εκείνων που δεν ακολουθούν τις όποιες εντολές. Όπως δήλωσε στη βρετανική εφημερίδα, έχει ενημερωθεί τουλάχιστον για 10 τέτοια περιστατικά, ενώ έχει δει ορισμένες εξ αυτών με τα μάτια του.
«Οι διοικητές τους μετέφεραν σε ένα σκοπευτήριο και τους πυροβολούσαν μπροστά σε όλους. Κάποιες φορές σκότωναν μόνο έναν, άλλες φορές τους εκτελούσαν σε ζευγάρια», υποστήριξε από τη Νορβηγία, όπου έχει διαφύγει.
