"Το νέο σχέδιο της Ρωσίας για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ", είναι ο τίτλος άρθρου έγκριτου Αμερικανικού ΜΜΕ, του οποίου τα κυριότερα σημεία είναι τα εξής:
"Κάποιοι οραματίζονται ένα μέλλον για τον Νότιο Καύκασο χωρίς ρωσική παρουσία που εμπλέκεται συνεχώς στις εσωτερικές και διμερείς σχέσεις της περιοχής.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Μαινόμενος Δένδιας κατά των Τούρκων! Διάλογος με “νταηλίκια” και “τσαμπουκάδες” δεν γίνεται- Επέκταση χωρικών υδάτων όταν κριθεί εθνικά συμφέρον
Μετά τον Δεύτερο Πόλεμο του Καραμπάχ, ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το ζήτημα του Καραμπάχ είχε κοστίσει ακριβά στη χώρα του, αποκαλύπτοντας αποτυχίες στους εθνικούς θεσμούς και ακρωτηριάζοντας την οικονομία της χώρας του.
Ως αποτέλεσμα, σε μια δραματική προσπάθεια αποκατάστασης της οικονομίας για να σταματήσει την αυξανόμενη έξοδο των Αρμενίων , ο Πασινιάν έχει επικεντρωθεί στο να υπερασπιστεί τα συμφέροντα του κράτους σε βάρος των αποσχιστικών αξιώσεων του Καραμπάχ.
Έδειξε θάρρος λέγοντας, ότι η αδιάλλακτη θέση της χώρας του είτε για ένα «ανεξάρτητο» Καραμπάχ ή για την «ένωσή» του με την Αρμενία, είναι και τα δύο «μη ρεαλιστικά όνειρα» και δεν θα γίνουν ποτέ αποδεκτά στο άμεσο μέλλον, από τη διεθνή διπλωματική κοινότητα ή από κανένα διεθνές δικαστήριο.
Μετά την ταπεινωτική ήττα της χώρας του στον Δεύτερο Πόλεμο του Καραμπάχ, ο Πασινιάν αναμόρφωσε την αρμενική πολιτική στην αμφισβητούμενη περιοχή.
Υποστήριξε την οριοθέτηση των συνόρων μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν. τη σύναψη διπλωματικών σχέσεων με το Αζερμπαϊτζάν και την Τουρκία για να ξεπεράσει την απομόνωση της χώρας του στην παγκόσμια κοινότητα.
Ο Πασινιάν επιδίωξε επίσης έξυπνα τον σιωπηρό στόχο να απελευθερώσει την Αρμενία από την επιρροή της Ρωσίας, προκειμένου να αναπτύξει στενότερους δεσμούς με τη Δύση.
Ο Πασινιάν, έχει επιδείξει έναν μοναδικό πραγματισμό κατανοώντας την πραγματικότητα ότι το Καραμπάχ ήταν η θηλιά γύρω από το λαιμό της Αρμενίας, σε μεγάλο βαθμό εις βάρος της ευημερίας του αρμενικού λαού και του κράτος.
Δυστυχώς, η πρόσφατη δήλωση του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στο Valdai Club έχει διαψεύσει τις ελπίδες για μια ειρηνική διευθέτηση.
Όταν τέθηκε μια ερώτηση από δημοσιογράφους στο Valdai, ο Πούτιν απάντησε ότι υπάρχουν δύο ανταγωνιστικά ειρηνευτικά σχέδια, το σχέδιο της Ουάσιγκτον που αναγνωρίζει «την κυριαρχία του Αζερμπαϊτζάν στο Καραμπάχ στο σύνολό του» και το ρωσικό σχέδιο που αναγνωρίζει την ειδική κατάσταση του Καραμπάχ λαμβάνοντας υπόψη τις αρμενικές αξιώσεις καθώς και αυτές του Αζερμπαϊτζάν.
Ο Πούτιν έχει αναβιώσει ι πολυάριθμες παγωμένες από πριν συγκρούσεις στη μετασοβιετική σφαίρα, και κάτι τέτοιο στο Καραμπάχ όχι μόνο ακολουθεί αυτό το μοτίβο, αλλά θα ταίριαζε στα γεωπολιτικά συμφέροντα του στον Καύκασο.
Στον πόλεμο του 2020, η ρωσική πολιτική προσπάθησε να αναδείξει τη Μόσχα ως μεσολαβητή μεταξύ των δύο πλευρών με στόχο να υπονοήσει μια ενισχυμένη ρωσική παρουσία στον Βόρειο Καύκασο.
Ο Πούτιν, παρά τις εκκλήσεις του Ερεβάν, αντιστάθηκε στην πίεση για εμπλοκή του ρωσικού στρατού στο πλευρό της Αρμενίας στη σύγκρουση, προκειμένου να αποφευχθεί η άμεση αντιπαράθεση με το Μπακού και την Άγκυρα.
Μετά τη στρατιωτική νίκη του Αζερμπαϊτζάν, ο Πούτιν προωθήθηκε ως μεσολαβητής με στόχο την επέκταση της ρωσικής στρατιωτικής παρουσίας στην περιοχή με τη μορφή ειρηνευτών,όπως έχει κάνει σε άλλες μετασοβιετικές συγκρούσεις.
Ο Δεύτερος Πόλεμος του Καραμπάχ βοήθησε τη Ρωσία να ιδρύσει την Pax Russica με την παρουσία σχεδόν 2.000 ρωσικών στρατευμάτων στο Καραμπάχ, η εντολή των οποίων θα λήξει το 2025.
Η παρέμβαση του Πούτιν ώθησε τον Πασινιάν σε μια λεπτή πολιτική θέση στην Αρμενία, όπου η εσωτερική πολιτική πίεση υπενθύμισε έντονα στον πρωθυπουργό ότι οποιαδήποτε άρνηση να αναγνωρίσει την υπόθεση του Καραμπάχ ως αναπόσπαστο στοιχείο της ιστορικής ταυτότητας της χώρας του ως ανεξάρτητου κράτους, θα κινδύνευε να χαρακτηριστεί ως προδότης.
Ο Πασινιάν, από την πλευρά του, υποσχέθηκε να συμμορφωθεί με τους στόχους που ορίζονται στην ομιλία του Βαλντάι του Πούτιν.
Σε αυτό το σχέδιο, η Ρωσία έχει δώσει έμφαση, για παράδειγμα, σε μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης αντίστοιχα τόσο για την Αρμενία όσο και για το Αζερμπαϊτζάν, συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης του εμπορίου και της κυκλοφορίας μεταξύ των δύο χωρών, αφήνοντας παράλληλα το μόνιμο καθεστώς του Καραμπάχ νοιχτό για μελλοντικές διαπραγματεύσεις.
Αν και ο Πούτιν περιέγραψε την Αρμενία ως στρατηγικό σύμμαχο του οποίου τα συμφέροντα θα ενεργούσε για να προστατεύσει, η ιστορική αλήθεια δείχνει ότι η Ρωσία δεν ήθελε ποτέ μια ανεξάρτητη ή ευημερούσα Αρμενία και μόνο εκμεταλλεύτηκε τους πραγματικούς και φανταστικούς φόβους της για να έχει τη χώρα δεσμευμένη στη Ρωσία ως κράτος υποτελές.
Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ απέρριψε την προσπάθεια του Πούτιν να σπείρει παραπληροφόρηση για να εκτροχιάσει τις διαπραγματεύσεις.
Η ομιλία του Πούτιν εξυπηρετούσε έναν σκοπό,να διαιωνίσει τη σύγκρουση και να εξαρτήσει και τις δύο χώρες από τη Ρωσία και τις δικές της ιδιοτελείς προσπάθειες διαμεσολάβησης.
Ανήσυχο από το ειρηνευτικό κίνημα που έχει υλοποιηθεί μεταξύ των δύο χωρών με την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), με επικεφαλής τη Γαλλία στην προκειμένη περίπτωση, που λειτουργεί ως μεσολαβητής, το καθεστώς Πούτιν κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο τερματισμός της σύγκρουσης θα σήμαινε επίσης το τέλος αιώνων ρωσικής παρουσίας στον Νότιο Καύκασο.
Στις 31 Οκτωβρίου 2022, οι ηγέτες της Αρμενίας, του Αζερμπαϊτζάν και της Ρωσίας συναντήθηκαν στο Σότσι. Μετά τη συνάντηση, ο Πασινιάν έκανε μια συνοπτική αξιολόγηση, δηλώνοντας «Υπάρχει μια ρωσική αντίληψη και μια μη ρωσική αντίληψη» σχετικά με την ειρήνη στην περιοχή.
Αυτό έγινε κατανοητό ότι σήμαινε ότι είχε συμβιβαστεί με τις συστάσεις του Πούτιν.
Ο Σεργκέι Κοπίρκιν, πρεσβευτής της Ρωσίας στην Αρμενία, είπε ότι το καθεστώς του Καραμπάχ πρέπει να αποφασιστεί από τις «επόμενες γενιές». Ο Πασινιάν αποδέχθηκε έτσι τη ρωσική πρόταση να παρατείνει τη ρωσική ειρηνευτική αποστολή στο Καραμπάχ για τα επόμενα δεκαπέντε έως είκοσι χρόνια.
Αυτό ήταν σε αντίθεση με τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός του 2020, σύμφωνα με την οποία οι Ρώσοι ειρηνευτικές δυνάμεις θα έμεναν στο Καραμπάχ μόνο μέχρι το 2025.
Αυτό ήταν σαφής ένδειξη ότι οι προσπάθειες της Ρωσίας έχουν συγκεντρωθεί μόνο για τη διατήρηση της ηγεμονίας της ως διαιτητή στην κρίση του Καραμπάχ και την προτίμησή της έχοντας έλξη και με τις δύο πλευρές χωρίς ποτέ να προχωρήσει σε μια οριστική επίλυση της σύγκρουσης.
Ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ δεν υποχώρησε από τη θέση του χωρίς όρους, λέγοντας ότι η σύγκρουση του Καραμπάχ είναι πλέον ιστορία.
Επιλύθηκε πριν από δύο χρόνια, επομένως δεν μένει πρακτικά τίποτα να συζητηθεί, ειδικά στο πλαίσιο που πρότεινε ο Πούτιν και, υπό την πολιτική πίεση, που έγινε δεκτό από τον Πασινιάν.
Ο Αλίεφ επιμένει σε μια συνθήκη ειρήνης μεταξύ των δύο χωρών με επίκεντρο την εξομάλυνση των διμερών διπλωματικών σχέσεων, τη δημιουργία εμπορικών δρόμων και κυκλοφορίας και τη μετατροπή του Νότιου Καυκάσου σε περιφερειακό νησίδα ειρήνης και ευημερίας.
Η θέση του Αζερμπαϊτζάν συνδυάζεται, λίγο πολύ, με τη θέση της Δύσης, η οποία δίνει έμφαση στο κράτος του διεθνούς δικαίου και αποκρούει την παρουσία ρωσικών στρατευμάτων.
Η απόρριψη από τον Αλίεφ των συζητήσεων για το ζήτημα του Καραμπάχ με οποιονδήποτε ξένο παρεμβατικό σηματοδοτεί την επιθυμία να τερματιστεί η ρωσική ανάμιξη στην περιοχή. Μετά από σχεδόν τριάντα πέντε χρόνια αρμενικής αδιαλλαξίας και την καταστροφή πόλεων και χωριών του Αζερμπαϊτζάν στο κατεχόμενο από την Αρμενία Καραμπάχ, η εκκωφαντική σιωπή των μεγάλων δυνάμεων, που δεν σήκωσαν το δάχτυλο για να ξεπαγώσουν τη σύγκρουση, έκανε τον Αλίεφ να αποταθεί σε άλλες δυνάμεις που έχουν ρόλο στην περιοχή.
Ο Αλίεφ δεν θέλει επίσης να σπαταλήσει πόρους για στρατιωτική άμυνα έναντι των αλυτρωτικών αξιώσεων της αρμενικής μειονότητας που θα μπορούσαν καλύτερα να δαπανηθούν για την ενίσχυση της οικονομίας του Αζερμπαϊτζάν.
Ως εναλλακτική λύση, πρότεινε να επιλυθεί η σύγκρουση αγκαλιάζοντας τους Αρμένιους ως ισότιμους πολίτες του Αζερμπαϊτζάν με πλήρη πολιτιστικά και γλωσσικά δικαιώματα που θα επιδοτούνται από το κράτος του Αζερμπαϊτζάν.
Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί η Μόσχα επιμένει σε κάποια μορφή πολιτικής και εδαφικής αυτονομίας για τους Αρμένιους του Καραμπάχ.Θέλει να χειραγωγήσει και να λύσει τις γεωπολιτικές ανησυχίες για τη δική της εικόνα και στρατιωτικούς στόχους.
Ο Αλίεφ είχε ορίσει το πρόβλημα του Καραμπάχ ως κατοχή του 20 τοις εκατό του εδάφους του Αζερμπαϊτζάν και τώρα που το Αζερμπαϊτζάν τα απελευθέρωσε με μεγάλο κόστος, το πρόβλημα έχει επιλυθεί όσον αφορά το Αζερμπαϊτζάν.
Ωστόσο, ορισμένοι Αρμένιοι συνεχίζουν να χαρακτηρίζουν τη σύγκρουση όχι ως εδαφικό ζήτημα αλλά μάλλον ως υπαρξιακό πρόβλημα αυτοδιάθεσης.
Εδώ, δύο εκ διαμέτρου αντίθετες αντιλήψεις της σύγκρουσης έχουν δημιουργήσει συγκεχυμένους και αντιφατικούς ορισμούς για το τι σημαίνει επίλυση της κατάστασης στο Καραμπάχ.
Υπάρχουν όμως κάποιοι Αρμένιοι που θεωρούν ότι το πρόβλημα έχει λυθεί και θα προτιμούσαν να αφήσουν τις τελευταίες λεπτομέρειες στη Ρωσία, το Αζερμπαϊτζάν και τους Αρμένιους που ζουν στο Καραμπάχ.
Αυτοί οι Αρμένιοι το βλέπουν ως μια σημαντική ευκαιρία για την απελευθέρωση του αρμενικού κράτους από τα νύχια της φυλής του Καραμπάχ που έχει σπαταλήσει λιγοστούς πόρους για τον μάταιο στόχο της δημιουργίας μιας «Μεγάλης Αρμενίας» ή της ιδεολογίας του Χάι Ντατ.
Βλέπουν επίσης την αποφασιστική ήττα στον Δεύτερο Πόλεμο του Καραμπάχ ως ένα άνοιγμα για την εξομάλυνση του αρμενικού κράτους, την εστίαση στην εσωτερική ευημερία της δημοκρατίας και την απελευθέρωση από την ιδεολογία του Hai Dat, με αποτέλεσμα να γίνει ένα σταθερό και καλά λειτουργικό κράτος παραιτούμενο από απραγματοποίητα αλυτρωτικά όνειρα.
Συμπερασματικά, περιφερειακοί κρατικοί παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων πολιτικών κύκλων στην Αρμενία, οραματίζονται ένα μέλλον για τον Νότιο Καύκασο προσλωμένο στη Δύση , χωρίς ρωσική παρουσία που παρεμβαίνει συνεχώς στις εσωτερικές και διμερείς σχέσεις της περιοχής.
Αν και η κυβέρνηση Πασινιάν αρχικά έδειξε ανοιχτή σε μια οριστική συνθήκη ειρήνης, η οποία θα μπορούσε να βοηθήσει τον εαυτό της να απογαλακτιστεί από μια Μητέρα Ρωσία, που βλέπει την Αρμενία ως υποτελές κράτος, οι τελευταίες παρεμβατικές επιθυμίες του Πούτιν διέψευσαν ξανά τέτοιες ελπίδες και επέβαλαν τους δικούς της περιορισμούς στην κυβέρνηση Πασινιάν."
Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα
Από τα παραπάνω διαφαίνονται τα εξής:
1. Η Ρωσία προκειμένου να διατηρήσει τις χώρες της νότιας αυλής της κάτω από τη σφαίρα επιρροής της, επιθυμεί να αφήσει ανοικτό για μελλοντική συζήτηση του status, του Ναγκόρνο Καραμπάχ, λαμβάνοντας υπόψιν τα θέλω και πρέπει Αζέρων και Αρμενίων.
Με τον τρόπο αυτό επιδιώκει την βελτίωση των σχέσεων και οικονομικών δεσμών μεταξύ Αρμενίων και Αζέρων, αλλά κρατάει ανοιχτή την πληγή που λέγεται Καραμπάχ.
2. Η γραμμή Πούτιν αντιδιαστέλλεται εκείνη των ΗΠΑ-ΕΕ-Αζερμπαϊτζάν-Τουρκίας, οι οποίες θεωρούσαν ότι το θέμα Καραμπάχ θεωρείται λήξαν μετά τον πόλεμο του 2020 και την νίκη των Αζέρων.
3.Ειδικότερα η Τουρκία είναι γνωστό ότι βοήθησε ενεργότατα στρατιωτικά τους Αζέρους να νικήσουν, προσδοκώντας στην επίτευξης εδαφικής γειτνίασης με αυτούς , χωρίς την παρεμβολή αρμενικού εδάφους, με απώτερο σκοπό την άμεση διασύνδεσή της με τις χώρες του Τουρκικού κόσμου στην Κασπία.
Με αυτόν τον τρόπο η Τουρκία θα αναβαθμιζόταν πολιτικοοικονομικά, στρατιωτικά και διπλωματικά.
Φρένο σε αυτά τα οράματα φαίνεται να βάζει προς στιγμήν ο Πούτιν, κάτι που εξυπηρετεί την Ελλάδα και την Κύπρο, αφού αποτρέπεται η περαιτέρω ισχυροποίηση της Τουρκίας.
