Ο ουκρανικός πόλεμος έχει πλημμυρήσει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με φωτογραφίες και βίντεο κατεστραμμένων ρωσικών αρμάτων μάχης τα οποία χτυπήθηκαν από αντιαρματικά όπλα των ουκρανικών ένοπλων δυνάμεων.
Ένα κοινό χαρακτηριστικό των κατεστραμμένων τανκ είναι οι πυργίσκοι, οι οποίοι φαίνονται να έχουν εκτιναχθεί μακριά από τα άρματα.
Ένα βίντεο που έχει κάνει τον γύρο του διαδικτύου δείχνει έναν πυργίσκο τανκ, ο οποίος ανήκει σε ένα κατεστραμμένα όχημα μάχης, να έχει αποκοπεί καταλήγοντας σε διαμέρισμα κτηρίου της Μαριούπολης.
Ο πυργίσκους του τανκ πολλών τόνων κατέληξε στον πέμπτο όροφο του κτηρίου, γεγονός που σημαίνει πως "πέταξε" τουλάχιστον 15 μέτρα ψηλά. Το χαρακτηριστικό αυτό το κάνει ένα από πιο ακραία σχετικά περιστατικά.
Παρομοίως, ένα άλλο βίντεο που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο από κάπου κοντά στο Τσέρνιγκοφ, δείχνει έναν πυργίσκο να βρίσκεται στον δεύτερο όροφο κατοικίας.
"Jack-In-The-Box Effect"
Αναφορές προτείνουν πως τα ρωσικά άρματα μάχης ανατινάζονται όταν διεισδύονται από διατρητικά βλήματα, τα οποία προκαλούν την εκτίναξη των πυργίσκων.
Ο συγκεκριμένος τύπος έκρηξης είναι γνωστός ως "jack-in-the-box effect" και προκαλεί την βίαιη εκτίναξη του πυργίσκου του τανκ από το σασί στον αέρα. Τις περισσότερες φορές το πλήρωμα εσωτερικά του άρματος δεν καταφέρνει να επιβιώσει.
Αυτός ο τύπος έκρηξης συμβαίνει όταν η θερμότητα ή το ωστικό κύμα της έκρηξη προκαλέσει την ανατίναξη όλων των πυρομαχικών και του προωθητικού καυσίμου του άρματος, γεγονός το οποίο οδηγεί στην ακαριαία πίεση εσωτερικά του σφραγισμένου εσωτερικού τμήματος του τανκ, το οποίο ανατινάζεται εξωτερικά μέσω του πιο αδύναμου σημείου του τμήματος, του δακτύλιου πυργίσκου, ο οποίος ανατινάζεται στον αέρα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Γιατί τα μοντέρνα άρματα μάχης έχουν τόσο μεγάλο πυργίσκο;
Τα ρωσικής παραγωγής άρματα μάχης Τ-72 και Τ-80 είναι επιρρεπείς σε τέτοιου τύπου εκρήξεις, εν μέρη επειδή οι μηχανισμοί αυτόματου ανεφοδιασμού τους αποθηκεύουν βλήματα σε ιμάντα (carousel) στην βάση του πυργίσκου.
Εξαιτίας του συστήματος αυτόματου ανεφοδιασμού, ο αριθμός πληρώματος που απαιτείται εσωτερικά του πυργίσκου μειώνεται κατά 25%, ενώ ο μειώνεται σημαντικά και ο χώρος που χρειάζεται.
Το γεγονός αυτό κάνει τον πυργίσκο αρκετά μικρότερα με αποτέλεσμα το άρμα μάχης να έχει πιο συμπαγείς διαστάσεις. Στην περίπτωση του Τ-72, το τανκ είναι 30 εκατοστά κοντότερο από το αμερικανικό M1 Abram, χαρακτηριστικό το οποίο επιτρέπει στο όχημα να κινείται ευκολότερα απαρατήρητο.
Ο Mike Liscano Jr. του αμερικανικού στρατού είπε στην EurAsian Times πως οι οργανωτές του ρωσικού στρατού πιστεύουν πως "το μικρότερο προφίλ των τανκ αντιστοιχεί σε μεγαλύτερη πιθανότητα επιβίωσης στο ευρωπαϊκό πεδίο μάχης, το οποίο περιλαμβάνει κίνηση μέσω δασών, χαμηλών εδαφών, κυματιστών επιφανειών και πόλεων."
Ωστόσο, ο σχηματισμός αυτός αποτελεί έναν μεγάλο κίνδυνο για το πλήρωμα εσωτερικά του πυργίσκου, αφού τα πυρομαχικά αποθηκεύονται σε ιμάντα (carousel) στο σώμα του τανκ, ακριβώς κάτω από τον πυργίσκο, αφήνοντας μηδενικό ελεύθερο χώρο μεταξύ του πληρώματος και των αποθηκευμένων πυρομαχικών.
Διαφορές Μεταξύ Δυτικών και Ρωσικών Τανκ
Στα περισσότερα δυτικά άρματα μάχης, συμπεριλαμβανομένων των Abrams, τα πυρομαχικά αποθηκεύονται ξεχωριστά μέσω τοιχωμάτων απομόνωσης εκρήξεων (blast wall) από το τμήμα πληρώματος, ενώ είναι εξοπλισμένα με πλάκες που -ακόμη και εάν τα πυρομαχικά ανατιναχτούν- εκτινάζονται πρώτες, κατευθύνοντας την έκρηξη εξωτερικά και όχι μέσα στο κλειστό τμήμα πληρώματος. Έτσι, δίνεται στο πλήρωμα χρόνος να αποδράσει.
Ενώ μιλούσε στη EurAsian Times, ο Major Liscano ανέφερε πως κατά την διάρκεια αστικής μάχης στην επιχείρηση απελευθέρωσης του Ιράκ (Operation Iraqi Freedom), υπήρξαν περιπτώσεις όπου οι αντάρτες εκτόξευαν μαζικά πυρά αντιαρματικών πυραύλων και ρουκετών στο πίσω μέρος του πυργίσκου και των κινητήρων των M1 Abrams, ελπίζοντας να πετύχουν ένα τυχερό χτύπημα.
"Τα αντιαρματικά όπλα διείσδυαν και σχεδόν αμέσως, τα βλήματα του άρματος που δέχονταν πυρ ανατινάζονταν μαζί με τα υπόλοιπα βλήματα. Το πλήρωμα έσκυβε, ενώ ο οδηγός ήταν ικανός να κινηθεί έξω από την 'kill zone' για να μην προκληθούν ζημιές σε κτήρια και αμάχους," είπε ο Liscano.
Στα ρωσικά άρματα, δεν υπάρχουν τέτοιες πλάκες, αφού τα πυρομαχικά βρίσκονται στο ίδιο μέρος με το πλήρωμα. Οπότε, όταν ένα αντιαρματικό βλήμα διεισδύει τον πυργίσκο ή το κύτος, μπορεί να πυροδοτήσει τα αποθηκευμένα πυρομαχικά προκαλώντας καταστροφική έκρηξη, διαλύονται το άρμα μάχης από μέσα και συνήθως εκτινάσσοντας τον πυργίσκο στον αέρα. Τέτοια περιστατικά μπορούν να σκοτώσουν το πλήρωμα ακαριαία.
Όταν ρωτήθηκε τι μπορεί να έκανε τον πυργίσκο ενός τανκ να εκτιναχθεί 15-20 μέτρα στον αέρα, ο Major Liscano απάντησε πως εξαρτάται από "τον τύπο και την ποσότητα πυρομαχικών στον ιμάντα πυρομαχικών και το καλάθι του πυργίσκου."
"Όσο περισσότερα ισχυρά εκρηκτικά βλήματα και προωθητικό αέριο υπάρχει, τόσο πιθανότερο είναι ο πυργίσκος να καταλήξει σε έκρηξη τύπου "jack-in-the-box effect", ανέφερε. "Σκεφτείτε απλά να πετάξει κανείς ένα σπίρτο σε ένα βαρέλι γεμάτο πυρίτιδα, με κανέναν τρόπο να σταματήσει η προσγείωση του αναμμένου σπίρτου στο εκρηκτικό υλικό."
Φονικό ή Πιο Πιθανό να Επιβιώσει;
Σύμφωνα με τον Major Liscano, οι διαφορετικοί τρόποι με τους οποίους αποθηκεύονται τα πυρομαχικά στα M1 Abrams και στα ρωσικά τανκ, αποκαλύπτει την δραστική διαφορά αντίληψης της έννοιας επιβίωσης στους δύο στρατούς.
"Οι Ρώσοι προτιμούν να είναι τα άρματα μάχης τους πιο φονικά, παρά να είναι πιο πιθανό να επιβιώσουν," είπε ο Liscano. "Ήθελαν φονική ανωτερότητα, ενώ γνώριζαν πως είχαν μεγάλη αριθμητική υπεροχή έναντι του ΝΑΤΟ. Πίστευαν πως με φονικά τανκ, υπάρχει ποιότητα σε ποσότητα."
Ενώ για την Δύση, ο Liscano είπε πως συνειδητοποίησε την ανάγκη να "μάχεται ενώ χάνει αριθμητικά και να νικά" και έτσι αποφάσισε να κάνει την επιβίωση έναν παράγοντα-κλειδί στους σχεδιασμούς αρμάτων.
"Κάναμε ένα από τα τανκ μας τόσο ισχυρό που μπορεί να καταστρέψει 10 ή περισσότερα ρωσικά τανκ πριν προλάβει να νικηθεί," είπε ο Liscano. "Μετά, εάν το άρμα μάχης βγει εκτός, το εκπαιδευμένο και έμπειρο πλήρωμα μπορεί να αποδράσει και να ζήσει για να πολεμήσει άλλη μία μέρα, μέσα στο επόμενο διαθέσιμο άρμα."
Έδωσε επίσης έμφαση πως ένα καλά εκπαιδευμένο πλήρωμα μπορεί να υπερνικήσει ένα αριθμητικά ισχυρότερο εχθρό, ενώ σημείωσε πως κατά την διάρκεια του Αραβοϊσραηλινού Πολέμου του 1973, τα πληρώματα των ισραηλινών αρμάτων ήταν "πολύ λιγότερα εναντίων των νεότερων ρωσικών τανκ που διέθεταν οι αραβικές δυνάμεις", αλλά τελικά όχι μόνο δεν έχασαν έδαφος, αλλά κατάφεραν και να νικήσουν.
"Η Δύση, και ειδικά οι ΗΠΑ, ξέρουν πως η πραγματική μας δύναμη στην μάχη είναι οι άνθρωποί μας. Μορφώνοντας, εκπαιδεύοντας και παρέχοντάς τους την πιο φονική και πλατφόρμα με μεγάλη πιθανότητα επιβίωσης, ακόμη και αριθμητικά κατώτεροι, θα νικήσουμε," πρόσθεσε ο Liscano.
