Το TOS-1 είναι σίγουρα ένα από τα πιο ιδιαίτερα όπλα που έχει αναπτύξει ο ρωσικός στρατός στην εισβολή εναντίων της Ουκρανίας. Όπως εξηγούμε και παρακάτω, το σύστημα επιχειρεί δίπλα σε ρωσικά κομβόι, παρέχοντας υποστήριξη πυρός εναντίων ουκρανικών αμυνών. Με αυτόν τον τρόπο, τα ρωσικά άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα εξουδετερώνουν ότι βρουν στον δρόμο τους.
Τι Ακριβώς Είναι;
Το TOS-1 αποκαλείται ως βαρύ φλογοβόλο σύστημα (heavy flamethrower system), αλλά στην ουσία πρόκειται για ένα πυραυλικό σύστημα πολλαπλής εκτόξευσης το οποίο ρίχνει θερμοβαρικές βόμβες.
Οι θερμοβαρικές βόμβες και γενικά τα θερμοβαρικά όπλα είναι τύπος εκρηκτικών, τα οποία χρησιμοποιούν οξυγόνο από τον αέρα που τα περιβάλλει για να παράξουν μία έκρηξη υψηλής θερμοκρασίας.
Το σοβιετικό σύστημα σχεδιάστηκε για να παρέχει άμεση υποστήριξη πυρός σε μονάδες του πεζικού και βασικά άρματα μάχης τα οποία κινούνται σε εμπόλεμη ζώνη. Το TOS-1 κινείται δηλαδή στις σειρές μάχης άλλων οχημάτων.
Όσον αφορά τους στόχους που χτυπά, το σύστημα εμπλέκεται κυρίως με στρατιωτικό προσωπικό, οχυρώματα και ελαφριά τεθωρακισμένα οχήματα. Το TOS-1 είναι γενικά παρόμοιο με πυραυλικά συστήματα πολλαπλής εκτόξευσης (αυτά είναι τα 5 ισχυρότερα του κόσμου), ωστόσο ρίχνει διαφορετικούς τύπους πυραύλων σε μικρότερο βεληνεκές.
Το TOS-1 αναπτύχθηκε στις αρχές τις δεκαετίας του '80 και χρησιμοποιήθηκε από τον σοβιετικό στρατό στο Αφγανιστάν και αργότερα από ρωσικές δυνάμεις στην Τσετσενία. Κατά την διάρκεια αυτών των επιχειρήσεων δόθηκε στο σύστημα το ψευδώνυμο Buratino. Φαίνεται επίσης πως το αρχικό TOS-1 σύστημα χρησιμοποιήθηκε μόνο για δοκιμές και αξιολόγηση και δεν παράχθηκε ποτέ σε ποσότητα. Επιπλέον, το αρχικό όπλο δεν εξάχθηκε ποτέ.
Το TOS-1 ρίχνει πυραύλους 220 χιλιοστών, ενώ υπάρχουν δύο διαθέσιμοι τύποι κεφαλών: οι εμπρηστικές και οι θερμοβαρικές (fuel air explosive). Ο δεύτερος τύπος απελευθερώνει ένα μεγάλο σύννεφο εύφλεκτου αερίου, το οποίο προκαλεί τεράστιες ανατινάξεις. Για αυτό και οι θερμοβαρικές κεφαλές χρησιμοποιούνται για την καταστροφή πολεμικών οχυρών και οχυρωμάτων. Να αναφέρουμε επίσης πως το σύστημα διαθέτει 30 σωλήνες εκτόξευσης.
Ωστόσο, το TOS-1 έχει το σχετικά περιορισμένο βεληνεκές των 3.5 χιλιομέτρων. Η ελάχιστη απόσταση πυρός είναι τα 400 μέτρα. Το σύστημα εκτοξεύει έναν πύραυλο ή ένα ζευγάρι πυραύλων σε μόλις 0.5 δευτερόλεπτα. Μία πλήρης ομοβροντία απαιτεί 7.5 ή 15 δευτερόλεπτα για να ολοκληρωθεί και καλύπτει περιοχή 200 με 400 μέτρων.
Το TOS-1 είναι εξοπλισμένο με μοντέρνο σύστημα ελέγχου πυρός. Όλη η πλοήγηση και οι διαδικασίες πυρός γίνονται εσωτερικά του οχήματος, χωρίς να εκτίθεται το πλήρωμα σε εχθρικά πυρά. Το όχημα μπορεί να σταματήσει και να χτυπήσει έναν οπτικό στόχο μέσα σε 90 δευτερόλεπτα. Το σύστημα χειρίζεται πλήρωμα τριών, συμπεριλαμβανομένου του διοικητή, του πυροβολητή και του οδηγού.
Το TOS-1 τοποθετήθηκε πάνω στο τροποποιημένο κασί του Τ-72 βασικού άρματος μάχης. Το όχημα λειτουργεί με έναν V-84-1 diesel κινητήρα των 840 ίππων, έχει αυτονομία 550 χιλιομέτρων και μπορεί να αναπτύξει μέγιστη ταχύτητα 60 χλμ/ώρα. Η θωράκισή του παρέχει προστασία ανάλογη με αυτή του Τ-72 τανκ.
Τέλος, ο ανεφοδιασμός του εκτελείται με την βοήθεια ενός TZM οχήματος ανεφοδιασμού, το οποίο και αυτό χρησιμοποιεί κασί του Τ-27 τανκ.
Η Έκδοση Που Χρησιμοποιούν Οι Ρώσοι
Στον Ρωσο-Ουκρανικό πόλεμο έχουμε παρατηρήσει την έκδοση TOS-1Α, η οποία εγκρίθηκε για υπηρεσία στον ρωσικό στρατό το 2001. Το BM-1 όχημα εκτόξευσης διαθέτει 24 σωλήνες εκτόξευσης, οι οποίοι είναι μεγαλύτεροι από τους προηγούμενες με αποτέλεσμα η μέγιστη εμβέλεια να αυξηθεί στα 6.000 μέτρα.
Πλέον, το όχημα ανεφοδιασμού είναι το νέο TZM-T, το οποίο μεταφέρει 12 πυραύλους το καθένα. Τέλος, το νέο ΤΖΜ-Τ διαθέτει γερανό και 400 λίτρα καυσίμου για το όχημα εκτόξευσης.
