Καθώς αυξάνονται οι φόβοι ότι η Μόσχα μπορεί να αντιδράσει στις επιδιωκόμενες δυτικές κυρώσεις σταματώντας τις εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, ΕΕ και Αζερμπαϊτζάν μιλούν για το πώς το Μπακού μπορεί να βοηθήσει ενισχύοντας τις δικές του εξαγωγές φυσικού αερίου προς τα δυτικά.
Οι επαφές ΕΕ-Αζερμπαϊτζάν
Ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Josep Borrell, επιβεβαίωσε στις 30 Ιανουαρίου ότι οι Βρυξέλλες βρίσκονται σε συνομιλίες με το Μπακού. «Είμαστε προετοιμασμένοι σε περίπτωση αποτυχίας της διπλωματίας και εξετάζουμε όλες τις επιλογές», έγραψε.
«Αυτό περιλαμβάνει τη βελτίωση της ανθεκτικότητάς μας, μεταξύ άλλων με τη συνεργασία με εταίρους όπως οι ΗΠΑ, το Κατάρ και το Αζερμπαϊτζάν, στο θέμα της προμήθειας φυσικού αερίου σε περίπτωση που η Ρωσία αποφασίσει να μειώσει ή να σταματήσει τις παραδόσεις».
Και ο πρεσβευτής του Αζερμπαϊτζάν στο Ηνωμένο Βασίλειο, Ελίν Σουλεϊμάνοφ, είπε ότι το Μπακού ήταν παιχνίδι.
«Εάν υπάρχει επείγουσα ανάγκη, όπως είδαμε στην Τουρκία, ορισμένοι πόροι φυσικά θα διατεθούν», είπε σε συνέντευξή του στο Bloomberg. «Αλλά οι πόροι του Αζερμπαϊτζάν δεν είναι ίσοι με τους ρωσικούς , αυτό είναι προφανές».
Καθώς η Ρωσία έχει συγκεντρώσει στρατεύματα στα ουκρανικά σύνορα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν δεσμευτεί να απαντήσουν σε μια πιθανή ρωσική εισβολή επιβάλλοντας κυρώσεις.
Η Μόσχα απάντησε λέγοντας ότι στη συνέχεια θα κλείσουν τις "ενεργειακές βρύσες" και θα αφήσουν τους ευρωπαίους πελάτες φυσικού αερίου να παγώσουν.
Οι πολύ μικρές ενεργειακές δυνατότητες του Αζερμπαϊτζάν
Επίσης η ικανότητα του Αζερμπαϊτζάν να βοηθήσει τη Ευρώπη είναι περιορισμένη. Και αυτό αφήνει στην άκρη την όποια πολιτική ευαισθησία του Μπακού να πάρει το μέρος της Ευρώπης σε μια κρίσιμη στιγμή ενάντια στη Ρωσία, με την οποία έχει στενή, αν και δύσκολη, σχέση.
Το Αζερμπαϊτζάν εργάζεται για σχεδόν δύο δεκαετίες για να γίνει ένας σημαντικός εξαγωγέας φυσικού αερίου στην Ευρώπη, με αποκορύφωμα στα τέλη του 2020 με την έναρξη λειτουργίας του αγωγού φυσικού αερίου Trans Adriatic (TAP) που μεταφέρει αέριο από το Αζερμπαϊτζάν μέσω Ελλάδας και Αλβανίας και μέσω της Αδριατικής Θάλασσας στην Ιταλία.
Όμως, όπως πρότεινε ο Σουλεϊμάνοφ, ούτε η τρέχουσα παραγωγή φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν, ούτε η υποδομή του αγωγού που υπάρχει αυτή τη στιγμή, έχουν επαρκή χωρητικότητα για να αντικαταστήσουν κάτι περισσότερο από ένα μικρό κλάσμα των εξαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη, οι οποίες ανήλθαν συνολικά σε 158,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα το 2020.
Η παραγωγή φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν έχει αποτύχει εδώ και καιρό να συμβαδίσει τόσο με την αυξανόμενη εγχώρια ζήτηση όσο και με τις αυξανόμενες εξαγωγικές δεσμεύσεις του, και η χώρα βασιζόταν εδώ και αρκετά χρόνια σε περιοδικές εισαγωγές για να διατηρήσει τα πράγματα ισορροπημένα.
Όπως σημείωσε ο Σουλεϊμάνοφ, το Αζερμπαϊτζάν μόλις συμφώνησε να στείλει επιπλέον ποσότητες φυσικού αερίου – 4 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ημερησίως τον Φεβρουάριο – στην Τουρκία, για να βοηθήσει τη γείτονά της να αντιμετωπίσει τις δικές της ελλείψεις φυσικού αερίου, ως αποτέλεσμα της απροσδόκητης μείωσης των εξαγωγών φυσικού αερίου του Ιράν.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Μετά το Κατάρ ,τα ΗΑΕ τώρα και το Αζερμπαϊτζάν ενισχύει την τουρκική οικονομία που είναι σε ελεύθερη πτώση
Αυτό το επιπλέον αέριο που υποσχέθηκε στην Τουρκία φαίνεται ότι κατέστη δυνατό μόνο χάρη σε μια τριμερή συμφωνία ανταλλαγής με το Τουρκμενιστάν και το Ιράν, βάσει της οποίας το Ιράν εισάγει μεταξύ ενάμισι και δύο δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου από το Τουρκμενιστάν ετησίως, και εξάγει τον ίδιο όγκο στο Αζερμπαϊτζάν.
Οι εξαγωγές του Αζερμπαϊτζάν προς την Ευρώπη περιορίζονται σε έναν μόνο αγωγό, τον TAP, ο οποίος έχει ετήσια δυναμικότητα μόνο 10 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως. Τώρα μεταφέρει περίπου 8,1 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, έχoντας ελάχιστο επιπλέον χώρο να διαθέσει.
Σύμφωνα με την κρατική εταιρεία πετρελαίου του Αζερμπαϊτζάν SOCAR, η οποία είναι σημαντικός εταίρος τόσο στον TAP όσο και στο κοίτασμα φυσικού αερίου Shah Deniz της Κασπίας Θάλασσας, το οποίο παράγει το αέριο για εξαγωγή, ήδη γίνεται λόγος για αυτήν την επιπλέον χωρητικότητα αγωγού.
Χρειάζεται χρόνος και επενδύσεις
Ενώ η υπόσχεση του Σουλεϊμάνοφ για επιπλέον «έκτακτης ανάγκης» αέριο από το Αζερμπαϊτζάν για την Ευρώπη συγκέντρωσε παγκόσμια πρωτοσέλιδα, έχει δοθεί λιγότερη προσοχή στα σχόλιά του σχετικά με το πώς θα μπορούσε να παραδοθεί περισσότερο αέριο στην Ευρώπη και πότε.
Δεδομένης της αδυναμίας του Αζερμπαϊτζάν να καλύψει γρήγορα ένα ευρωπαϊκό έλλειμμα, ο Σουλεϊμάνοφ τόνισε τη δυνατότητα επέκτασης των εξαγωγών στην Ευρώπη μέσω μελλοντικών επενδύσεων, για την επέκταση τόσο της παραγωγικής ικανότητας όσο και της ικανότητας αγωγών.
«Δεν εξετάζουμε την ενεργειακή ασφάλεια και την πιθανή επέκταση και αύξηση του όγκου, όπου μέσω μιας βραχυπρόθεσμης κρίσης, δεν μπορείτε να πετύχετε αυτό με βραχυπρόθεσμες ενέργειες», είπε στο Bloomberg.
«Είναι μακροπρόθεσμος σχεδιασμός, είναι μια διαδικασία, δεν είναι σαν να εμφανίζεται κάποιος και να λέει «Δώστε μου κι άλλο γκάζι».
Το Αζερμπαϊτζάν έχει πολλά κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Κασπία είτε υπό ανάπτυξη είτε αναμένουν τις απαραίτητες επενδύσεις, ενώ το γειτονικό Τουρκμενιστάν μπορεί να υπερηφανεύεται, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, για τα τέταρτα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο με 19,5 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.
Ως ένα χερσαίο κράτος του οποίου οι διαδρομές προς την αγορά εμποδίζονται από άλλα έθνη εξαγωγής φυσικού αερίου, τα αποθέματα φυσικού αερίου του Τουρκμενιστάν είναι ως επί το πλείστον ανεκμετάλλευτα.
Ωστόσο, μια συμφωνία πέρυσι μεταξύ του Τουρκμενιστάν και του Αζερμπαϊτζάν σχετικά με την κοινή ανάπτυξη του άλλοτε αμφισβητούμενου κοιτάσματος Dostlug στην Κασπία θα μπορούσε να οδηγήσει τους δύο ανταγωνιστές να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να παρέχουν περισσότερο φυσικό αέριο για εξαγωγή.
Ένα άλλο έργο, που υποστηρίζεται από αμερικανούς επενδυτές, για έναν αγωγό φυσικού αερίου στην Κασπία προσφέρει επίσης ευκαιρίες για την ενίσχυση του όγκου του διαθέσιμου φυσικού αερίου προς εξαγωγή στην Ευρώπη.
Περισσότερο διαθέσιμο φυσικό αέριο, σε συνδυασμό με μια ευρωπαϊκή αγορά που διψά για εναλλακτικές λύσεις αντί των ρωσικών εξαγωγών, θα παρείχε μια ισχυρή επενδυτική περίπτωση για την επέκταση του αγωγού TAP, διπλασιάζοντας τη χωρητικότητά του στο θεωρητικό μέγιστο των 20 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως.
Σύμφωνα με τη SOCAR, η κοινοπραξία TAP διεξάγει επί του παρόντος μελέτες αγοράς και θα μπορούσε να λάβει την απόφαση να επενδύσει στην επέκταση της δυναμικότητας φέτος.
Αλλά αυτό δεν θα συνέβαινε από τη μια μέρα στην άλλη και θα μπορούσαν να περάσουν αρκετά χρόνια μέχρι να διατεθεί στις ευρωπαϊκές αγορές οποιοδήποτε επιπλέον αέριο από το Αζερμπαϊτζάν, ακόμη και οι σχετικά μικρές ποσότητες που μπορεί να μεταφέρει ο TAP.
Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα
Από τα παραπάνω διαφαίνεται ότι το Αζερμπαϊτζάν είναι πολύ λίγο ενεργειακά για να στηρίξει την Ευρώπη αν ο Πούτιν κλείσει τη στρόφιγγα
Το πάθημα της ΕΕ θα της γίνει άραγε μάθημα;
Θα διαφοροποιήσει τη στάση της έναντι των ΗΠΑ αναφορικά με την κατασκευή του East-Med ή όχι;
Και αν αυτό δεν το κάνει η ΕΕ ,τότε για ποιό λόγο ενναλακτικά ευρωπαϊκές εταιρείες κολοσσοί ενέργειας, όπως η γαλλική Total και η Ιταλική Enni να μην τρέξουν κυριολεκτικά να εξορύξουν φυσικό αέριο νοτίως και δυτικά της Κρήτης αλλά και στο Ιόνιο , τη Δυτική Πελοπόννησο, Στερεά Ελλάδα και Ήπειρο;
Τι θέλουν οι Βρυξέλλες; Να είναι όμηροι της διαμάχης ΗΠΑ-Ρωσίας για την Ουκρανία τώρα και ένας Θεός ξέρει για τι αργότερα
Συγχωρείστε μου την έκφραση αλλά αυτό μοιάζει με εκείνο που λέει ο σοφός Ελληνικός λαός: " Δύο γάϊδαροι μαλώνανε σε ξένο αχυρώνα¨", όπου γάϊδαροι είναι ΗΠΑ και Ρωσία και αχυρώνας η Ευρώπη
