Σε απάντηση στα σχέδια των ΗΠΑ να αποχωρήσουν από τη Συνθήκη INF και την ενεργό ανάπτυξη της υπερηχητικής τεχνολογίας της, η Ρωσία χτίζει ένα δίκτυο σταθμών ραντάρ που είναι καταλληλότεροι για να ανιχνεύουν εκτοξεύσεις πυραύλων από μακριά.
Η Ρωσία επιδιώκει να εγκαταστήσει σταθμούς ραντάρ τύπου Container over-the-horizon (OTH), κατά μήκος των συνόρων της. Η κίνηση θα ενισχύσει ουσιαστικά τις δυνατότητες της Μόσχας να παρακολουθεί τον εναέριο χώρο και να ανιχνεύει εκτοξεύσεις πυραύλων, ιδιαίτερα σε περίπτωση υπερηχητικών βλημάτων.
Κοιτάζοντας πέρα από τον ορίζοντα
Ένα ραντάρ OTH χρησιμοποιεί εντελώς διαφορετική τεχνολογία, σε σύγκριση με τις συμβατικές εγκαταστάσεις ραντάρ που παρέχουν μόνο κάλυψη « απευθείας οπτικής επαφής » που περιορίζεται σε μια εμβέλεια δεκάδων ή εκατοντάδων χιλιομέτρων στην καλύτερη περίπτωση. Τα συστήματα OTH βασίζονται σε ραδιοκύματα που αναπηδούν από την ιονόσφαιρα, το ανώτερο στρώμα της Γης που ιονίζεται σε μεγάλο βαθμό από τις διαστημικές ακτίνες. Ακτίνες ραδιοφώνου συγκεκριμένης συχνότητας που προβάλλονται από μια κεραία εκπομπής OTH, αναπηδούν ψηλά στον ουρανό και στο δρόμο τους πίσω στο έδαφος μπορούν να ανακληθούν από αεροσκάφη, πλοία ή πυραύλους. Το σήμα επιστροφής ταξιδεύει στη συνέχεια πίσω στις κεραίες λήψης, και πάλι, μέσω της ιονόσφαιρας. Αυτή η τεχνική επεκτείνει την κάλυψη σε χιλιάδες χιλιόμετρα.
Ρώσοι ερευνητές έπρεπε να αναπτύξουν νέο εξοπλισμό και αλγόριθμους επεξεργασίας, για να αντισταθμίσουν την παρεμβολή που προκαλείται από την ακτινοβολία του Ήλιου στην ιονόσφαιρα. Χρειάζονται εξελιγμένοι μαθηματικοί αλγόριθμοι για την απομόνωση των σχετικών στόχων και περισσότερο για τον προσδιορισμό της ταχύτητας και της κατεύθυνσής τους με βάση τη μετατόπιση Doppler.
Η ιδέα της χρήσης ραδιοκυμάτων που αντανακλώνται από την ιονόσφαιρα για την ανίχνευση στόχων πάνω από τον ορίζοντα, είχε αρχικά επικρατήσει στη δεκαετία του 1940, αλλά χρειάστηκε λίγος χρόνος για να εξαλειφθούν οι αρχικές αμφιβολίες ότι ο θόρυβος του περιβάλλοντος θα ήταν πολύ ισχυρός για να παρακολουθήσει μακρινά αντικείμενα. Η έρευνα σε αυτόν τον τομέα ξανάρχισε στη Σοβιετική Ένωση το 1958, αφού οι επιστήμονες απέδειξαν ότι τα αεροσκάφη μπορούσαν να ανιχνευθούν σε εμβέλεια έως και 3.000 χλμ, με διάδοση ενός λυκίσκου και οι εκτοξεύσεις βαλλιστικών πυραύλων μπορούν να ανιχνευθούν σε εμβέλεια έως και 6.000 χλμ. μια διάδοση με δύο άλματα.
Το ραντάρ 29B6 OTH, αναφέρθηκε ότι αναπτύχθηκε για δοκιμές κοντά στην πόλη Kovylkino στη Μορδοβία τον Δεκέμβριο του 2013. Εκεί βρίσκονταν οι κεραίες λήψης και ο κύριος εξοπλισμός επεξεργασίας. Οι κεραίες εκπομπής βρίσκονταν έξω από το Gorodets στην περιφέρεια Nizhny.
Αυτό ήταν το πρώτο ραντάρ OTH, ικανό να παρακολουθεί εναέριο χώρο σε εμβέλεια άνω των 3.000 km. Η κάλυψή του περιελάμβανε εναέριο χώρο πάνω από την Πολωνία, τη Γερμανία και τη Βαλτική μέχρι την Τουρκία, τη Συρία και το Ισραήλ.
Σε αντίθεση με το Duga, το σήμα του Container αντανακλάται από την ιονόσφαιρα μόνο μία φορά, επιτρέποντας την ακριβέστερη ανίχνευση του στόχου. Αυτό του επιτρέπει να παρακολουθεί ακόμη και μικρά αεροπλάνα πάνω από τη Δυτική Ευρώπη. Ο σταθμός μπορεί να ανιχνεύσει μια μαζική εκτόξευση προς τη Ρωσία πυραύλων κρουζ, ανάπτυξη αεροσκαφών και υπερηχητικών πυραύλων κρουζ, όταν είναι έτοιμοι.
Αναβάθμιση του άγρυπνου ματιού
Μέχρι το 2018, το σύστημα Container βελτιώθηκε σημαντικά. Στις αρχές Δεκεμβρίου, το Υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε ότι το αναβαθμισμένο ραντάρ OTH, βρίσκεται τώρα σε δοκιμαστική υπηρεσία στην περιοχή Mordovia της Ρωσίας.
Το νέο ραντάρ Container είναι ικανό να ανιχνεύει και να παρακολουθεί πάνω από 5.000 εναέριους στόχους ταυτόχρονα. Μπορεί επίσης να παρακολουθεί ένα μικρό αεροπλάνο ακριβώς στον διάδρομο ή να ανιχνεύει την εκτόξευση και να παρακολουθεί την κεφαλή βαλλιστικών πυραύλων μικρού ή μέσου βεληνεκούς, οι οποίοι έχουν μικρότερες διατομές ραντάρ από τα διηπειρωτικά ξαδέρφια τους.
Υπάρχει ένα ακόμη σημαντικό πράγμα. Όταν τα υπερηχητικά αεροσκάφη και οι κεφαλές πυραύλων μικρού και μεσαίου βεληνεκούς πετούν σε μεγάλα υψόμετρα, σχηματίζεται μια υπογραφή ιονισμού γύρω τους με τη μορφή ενός κύματος συμπίεσης μπροστά και μιας αφύπνισης ιονισμού πίσω. Αυτό καθιστά ευκολότερο τον εντοπισμό τους από ραντάρ OTH, που είναι ήδη εκπαιδευμένο να αναλύει την κατάσταση της ιονόσφαιρας.
Ο ανατολικός κόμβος παρακολούθησης πάνω από τον ορίζοντα της Ρωσίας, υποτίθεται ότι θα κατασκευαστεί τα επόμενα δύο χρόνια. Μια τοποθεσία για την ανάπτυξη του ραντάρ Container, έχει ήδη εντοπιστεί και επιλεγεί στην πόλη Zeya, στην περιοχή Amur. Ο στρατός ήδη παράγει τον απαραίτητο εξοπλισμό.
Ο Διοικητής των Δυνάμεων Αεράμυνας και της Πυραυλικής Ασπίδας των Ρωσικών Αεροδιαστημικών Δυνάμεων, Υποστράτηγος Αντρέι Ντιούμιν είπε, «Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη εργασίες για το σχεδιασμό μιας νέας γενιάς ραντάρ, που θα παρακολουθούν τις συνθήκες του αέρα και της θάλασσας στα στρατηγικά νότια και ανατολικά θέατρα επιχειρήσεων. Αναμένεται ότι αυτά τα ραντάρ θα τεθούν σε λειτουργία και θα αρχίσουν να εκτελούν βάρδιες μάχης μετά από δύο χρόνια».
Αυτός ο νέος σταθμός ραντάρ Container, θα παρακολουθεί την περιοχή του Ειρηνικού από την Καμτσάτκα έως τη Νέα Ζηλανδία και την Κίνα. Θα καλύπτει τον εναέριο χώρο μέχρι ακριβώς πάνω από το νερό, γεγονός που θα ενισχύσει τις δυνατότητες της Ρωσίας να ανιχνεύει αντιτορπιλικά πυραύλων και ομάδες κρούσης αεροπλανοφόρων.
Στο εγγύς μέλλον, ένας αριθμός σταθμών ραντάρ OTH τύπου Container αναμένεται να αναπτυχθεί στη ρωσική Άπω Ανατολή, την Κεντρική Σιβηρία και στο Καλίνινγκραντ στην περιοχή της Βαλτικής. Ο ρωσικός στρατός πιστεύει ότι 10 έως 12 σταθμοί ραντάρ OTH τύπου Container, θα είναι αρκετοί για να καλύψουν ολόκληρο τον εναέριο χώρο εκτός των συνόρων της Ρωσίας.
Η κάλυψη OTH θα συμπληρώσει τους παραδοσιακούς σταθμούς ραντάρ του αναβαθμισμένου τύπου Voronezh, οι οποίοι χρησιμεύουν ως μέρος του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης εκτόξευσης ICBM της Ρωσίας. Και τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, υπάρχουν τα παράκτια ραντάρ OTH Podsolnukh. Το Podsolnukh, είναι ραντάρ επιφανειακών κυμάτων ικανό να ανιχνεύει ναυτικούς στόχους, σε απόσταση έως και 300 χλμ και εναέριους στόχους έως και 450 χλμ μακριά, εφόσον πετούν πάνω από το νερό. Αποτελούν επίσης σημαντικό μέρος των αμυντικών δυνατοτήτων της Ρωσίας.
