Η περιοχή που χαρακτηρίζεται Εγγύς Ανατολή τα τελευταία χρόνια, έχει απασχολήσει τη διεθνή κοινότητα όχι μόνο λόγω του πολέμου στο Αφγανιστάν -ο οποίος ξεκίνησε το 2001 - αλλά και λόγω του μακροχρόνιου ανταγωνισμού μεταξύ του Πακιστάν και της Ινδίας. Το Πακιστάν, με τη συμμετοχή του στα γεγονότα του Αφγανιστάν, διεκδίκησε θέση στις διαπραγματεύσεις, και η κυβέρνησή του φαίνεται πώς θα θελήσει να αυξήσει την επιρροή της στην περιφέρεια. Για αυτό τον λόγο, οι σχέσεις Πακιστάν με ΗΠΑ -και αντίστοιχα με Ρωσία- είναι ιδιαιτέρως σημαντικές.
Το κράτος που ιστορικά έχει αναπτύξει σχέσεις με το Πακιστάν ήταν οι ΗΠΑ, παρ’ ότι ανέκαθεν, υπήρχαν πολλά παράπονα και από τις δύο πλευρές, όπως για παράδειγμα, το ότι η μία έχει αδικήσει την άλλη και άρα δεν ήταν μία συμμαχία επί ίσοις όροις. Οι ΗΠΑ ξεκίνησαν να παρέχουν οικονομική βοήθεια στο Πακιστάν για πρώτη φορά το 1954 και συνέχισαν έως και το 1965, λόγω του ξεσπάσματος του πολέμου μεταξύ της Ινδίας και του Πακιστάν.
Στην μεταψυχροπολεμική περίοδο, δηλαδή μετά το 1990, οι ΗΠΑ θα σταματήσουν την παροχή κάθε είδους βοήθειας ενώ, ανά χρονικές περιόδους, θα επιβάλλουν και κυρώσεις ή μέτρα αποκλεισμού στο Πακιστάν. Αυτή η στάση οφείλεται στην επιδίωξη του Πακιστάν, να αναπτύξει πυρηνικό πρόγραμμα λόγω του συνεχούς ανταγωνισμού του με την Ινδία (Ahmad,2018). Για την κυβέρνηση του Islamabad, η πυρηνική αποτροπή ως πολιτική εξασφάλισης της ασφάλειάς της έναντι της Ινδίας ήταν στρατηγικός στόχος.
Η Ρήξη Στις Σχέσεις ΗΠΑ-Πακιστάν
Η πολιτική των ΗΠΑ να διακόπτουν και να επαναφέρουν τα προγράμματα οικονομικής βοήθειας, σε συνδυασμό με την επιβολή κυρώσεων ανά περιόδους στο Πακιστάν, έχει ως αποτέλεσμα τη δυσπιστία της τελευταίας όσον αφορά τις καλές προθέσεις των Αμερικανών, καθώς και την έλλειψη εμπιστοσύνης ως προς τους συμμάχους. Από την άλλη πλευρά, οι Αμερικάνοι, λόγω της ένστασης που έχουν για το πυρηνικό πρόγραμμα του Πακιστάν, αλλά και τις υποψίες για υπόθαλψη τρομοκρατικών δρώντων (ομάδα Haqqani) στην περιοχή, δεν μπορούν να εμπιστευτούν το Πακιστάν.
Συνδυαστικά με την περίπτωση του πολέμου στο Αφγανιστάν, τα τελευταία χρόνια η Ινδία έχει πλησιάσει αρκετά τις ΗΠΑ, δημιουργώντας άλλη μία πτυχή της απομάκρυνσης μεταξύ του Πακιστάν-ΗΠΑ. Παραδοσιακά, η Ινδία προμηθευόταν εξοπλιστικά συστήματα από τη Ρωσία, ωστόσο τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται αλλαγή σε αυτόν τον τομέα, με τις ΗΠΑ να καταλαμβάνουν την πρωτοκαθεδρία του εισαγωγέα. Η αύξηση των παραγγελιών στην Ινδία μόνο αρνητικά μπορεί να ερμηνευτεί από το Πακιστάν, αφού είναι παγιωμένος ο ανταγωνισμός μεταξύ τους. Ακόμα, πρόσφατα οι δύο γείτονες χώρες αναβίωσαν την ένταση στην σχέση τους, λόγω της διεκδικούμενης περιοχής του Kashmir.
Η Ινδία, εκτός από γείτονα χώρα με το Πακιστάν, είναι και μία από τις 5 ταχέως αναπτυσσόμενες χώρες (BRICS), με την ιδιότητα αυτή να της δίνει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα που το Πακιστάν δεν μπορεί να αντιπαραβάλει. Οι αναπτυξιακοί ρυθμοί της την καθιστούν πολύ ελκυστική στις ΗΠΑ, οι οποίες θέλουν να αποκτήσουν έναν σύμμαχο στην περιοχή, με στόχο να ανταγωνιστεί τους ρυθμούς ανάπτυξης της Κίνας (Shah,2018). Έτσι λοιπόν η Ινδία μπορεί να είναι πιο χρήσιμος σύμμαχος στις ΗΠΑ για αυτή την χρονική περίοδο, και για αυτό τον λόγο υπάρχει πιθανότητα να μην προσπαθήσουν να βελτιώσουν τις σχέσεις τους με το Πακιστάν.
Η Προσέγγιση Από Την Ρωσία
Η Ρωσία, το κράτος που κληρονόμησε το παρελθόν της Σοβιετικής Ένωσης, ήδη από τις αρχές του 21ου αιώνα έχει δείξει ξεκάθαρα πως θέλει να επιβεβαιώσει την ισχύ του παρελθόντος. Υπό την έννοια αυτή, θέλει να έχει λόγο και να συμμετέχει στις διαμάχες που λαμβάνουν χώρα, αρχικά σε περιφερειακό επίπεδο. Έτσι, στην περίπτωση του Αφγανιστάν με το οποίο γειτονεύει, η Ρωσία μπορεί να βρει ένα νέο σύμμαχο στο Πακιστάν. Και οι δύο χώρες συμφωνούν στην ύπαρξη των Taliban στο Αφγανιστάν, αν και για διαφορετικούς λόγους. Όπως για το Πακιστάν, έτσι και για τη Ρωσία η πιθανότητα ύπαρξης θύλακα του Ισλαμικού Κράτους είναι ένα δυσοίωνο σενάριο, και σίγουρα βλέπουν θετικά την δράση των Taliban εναντίον τους. Τέλος, στον αντίποδα της σχέσης ΗΠΑ-Ινδίας, το Πακιστάν αποτελεί ενδιαφέρουσα συμμαχική δύναμη για την Ρωσία.
Αν και πρέπει να γνωρίζουμε πως η Ινδία είναι ο πρώτος και καλύτερος αγοραστής όπλων της Ρωσίας!!
Η προσέγγιση της Ρωσίας στο Πακιστάν, είναι πολύπλευρη και βρίσκεται ακόμα σε πολύ πρώιμο στάδιο. Αρχικά, σε στρατιωτικό επίπεδο η οργάνωση στρατιωτικών ασκήσεων μαζί και με άλλα συμμαχικά κράτη, είναι μια δράση που έχει ξεκινήσει ήδη από το 2016. Επιπρόσθετα, πρόσφατα το Πακιστάν προχώρησε στην αγορά ελικοπτέρων από τη Ρωσία , ενώ υπάρχουν προοπτικές και για περισσότερες παραγγελίες στο μέλλον.
Αντιπροσωπεία ειδικών δυνάμεων των Ενόπλων Δυνάμεων της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Πακιστάν, έφτασε στο Κρασνοντάρ για να συμμετάσχει στην κοινή στρατιωτική άσκηση «Φιλία-2021».
Η κοινή στρατιωτική άσκηση Ρωσίας-Πακιστάν, θα πραγματοποιηθεί από σήμερα έως τις 9 Οκτωβρίου 2021 στο εκπαιδευτικό πεδίο Molkino. Στοχεύει στην ενίσχυση και ανάπτυξη στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ Ρωσίας και Πακιστάν.
Το στρατιωτικό προσωπικό των δύο χωρών, θα αναπτύξει αλληλεπίδραση κατά την εκτέλεση ποικίλων καθηκόντων, ιδίως, κατά τη διάρκεια μιας αντιτρομοκρατικής επιχείρησης, κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων αναγνώρισης και έρευνας και ενεδρών για τον εντοπισμό και την καταστροφή συμβατικών παράνομων ενόπλων σχηματισμών, στο πλαίσιο ευρείας χρήσης αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς από τον εχθρό και ανταλλαγή εμπειριών.
Το εκπαιδευτικό σύστημα θα περιλαμβάνει, περίπου 50 στρατιώτες των Πακιστανικών Ενόπλων Δυνάμεων και περίπου 80 στρατιώτες της Νότιας Στρατιωτικής Περιφέρειας. Η μονάδα ειδικών δυνάμεων του 49ου στρατού, συνδυασμένων όπλων της Νότιας Στρατιωτικής Περιφέρειας εμπλέκεται στην άσκηση από τη ρωσική πλευρά.
Ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου της Ρωσίας, πρώτος Αναπληρωτής Υπουργός Άμυνας Στρατηγός Valery Gerasimov, πραγματοποίησε συνάντηση με τον Πρόεδρο της Πακιστανικής Επιτροπής Μικτών Αρχηγών Επιτελείου Στρατηγό Nadeem Raza, για να συζητήσουν τη διμερή στρατιωτική συνεργασία στη Μόσχα την Παρασκευή.
"Το Πακιστάν είναι μία από τις λίγες χώρες, με τις οποίες η στρατιωτική συνεργασία αναπτύσσεται πολύ ενεργά φέτος, παρά τη σύνθετη επιδημιολογική κατάσταση", τόνισε ο Γερασίμοφ.
Ο στρατιωτικός αρχηγός της Ρωσίας, τόνισε επίσης την επιτυχή διμερή ναυτική αλληλεπίδραση. Όπως επεσήμανε ο Γεράσιμοφ, οι ειδικοί συζήτησαν λεπτομερώς τις προοπτικές συνεργασίας και των δύο ναυτικών στόλων κατά τη διάρκεια του πέμπτου γύρου διαπραγματεύσεων προσωπικού Ρωσίας-Πακιστάν στην Αγία Πετρούπολη.
Εκτός από το στρατιωτικό επίπεδο, υπάρχουν σενάρια για συνεργασία και σε περισσότερους τομείς ,με σημαντικότερο ίσως, τον τομέα της ενέργειας, που θα έχει επιπτώσεις και σε οικονομικό επίπεδο. Συζητούνται αυτή την περίοδο επενδύσεις που θα μπορούσαν να φτάσουν το ποσό των 10 δις δολάρια, με το μεγαλεπήβολο πλάνο να είναι η εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου στο Πακιστάν. Ένα μεγάλο έργο θα ήταν να δημιουργήσουν οι Ρώσοι, ένα αγωγό φυσικού αερίου που θα ενώνει τις 2 από τις μεγαλύτερες πόλεις, το Karachi και το Lahore.
Αυτή τη χρονική περίοδο το Πακιστάν, έχει θέσει τις βάσεις για την δημιουργία μιας σημαντικής συμμαχίας με τη Ρωσία, με την οποία έχουν κοινούς στόχους όσον αφορά το μέλλον της περιφέρειας της Εγγύς Ανατολής. Είναι πολύ νωρίς ακόμα να φανεί αν αυτή η συμμαχία μπορεί να έχει μέλλον, καθώς είναι πρόσφατη εξέλιξη το ενδιαφέρον της Ρωσίας προς την πλευρά της Ασίας. Πιθανότατα, θα επηρεαστεί και από τις εξελίξεις που θα υπάρξουν για τη Ρωσία στο μέτωπο της Συρίας.
Οι ισορροπίες ισχύος που δημιουργούνται σε ένα πολυπολικό διεθνές σύστημα είναι πάντα αμφίβολες, και πολύ εύκολα μπορεί να ανατραπούν. Οι συγκυρίες που είχαν επικρατήσει την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, τώρα μπορεί να κριθούν ακόμα και αναχρονιστικές. Στην περίπτωση του Πακιστάν, πιθανότατα αυτό να σημαίνει μια μεταβολή στη ρωσική σφαίρα επιρροής για το εγγύς μέλλον.