Τουρκία και Ελλάδα βρίσκονται για μια φορά ακόμη απέναντι η μια στην άλλη, εν μέσω αντικρουόμενων γεωπολιτικών συμφερόντων και διαδρομών που άγουν από την Ασία στην Ευρώπη.
Η Ινδοευρωπαϊκή διαδρομή IMEC ως εναλλακτική λύση απέναντι στον Κινεζικό «Belt and Road»
Είναι γνωστό ότι στην Σύνοδο των G-20 που πραγματοποιήθηκε στο Δελχί, την πρωτεύουσα της Ινδίας το Φθινόπωρο του 2023,ΗΠΑ, η Ινδία, η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και η Ευρωπαϊκή Ένωση,αποφάσισαν να προκρίνουν την λεγόμενη "Ινδοευρωπαίκή διαδρομή" , γνωστή και ως IMEC, στοχεύοντας να δημιουργήσουν μια εναλλακτική λύση στο έργο «Belt and Road» της Κίνας.
Η όδευση του IMEC η οποία θα ξεκινάει από την Ινδία, μέσω ΗΑΕ- Σαουδικής Αραβίας- Ιορδανίας-Ισραήλ-Ελλάδας, θα καταλήγει στην ΕΕ.
Ωστόσο δεν είναι εύκολο για την Δύση να μπλοκάρει τον "Κινέζικο δρόμο του μεταξιού", αφού οι οδεύσεις του διέρχονται από χώρες εχθρικές προς αυτήν, όπου αδυνατεί να ασκήσει την επιρροή της, όπως είναι η Ρωσία, το Ιράν, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, το ασταθές Ιράκ και μέσω χωρών της Κασπίας και του Αζερμπαϊτζάν η ολοένα και περισσότερο αποστασιοποιημένη και αναξιόπιστη έναντι αυτής Τουρκία.
Η γεωπολιτική σημασία της Κεντρικής Ασίας
Οι χώρες της Κεντρικής Ασίας βρίσκονται στο σταυροδρόμι μιας περιοχής που αποτελεί σημαντική πύλη του εμπορίου Ανατολής-Δύσης από την ιστορία, διαθέτει μεγάλο οικονομικό δυναμικό με τους ενεργειακούς και στρατηγικούς πόρους πρώτων υλών, επισημαίνει Τουρκικό ΜΜΕ, αναφέροντας:
"Επί του παρόντος, οι άμεσες επενδύσεις των χωρών της ΕΕ στις χώρες της Κεντρικής Ασίας είναι περίπου 42 % και η ΕΕ είναι ο 2ος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της περιοχής.
Εκτός από την ΕΕ, η Ρωσία, η Κίνα και η Τουρκία είναι σημαντικοί εμπορικοί εταίροι και επενδυτές στην Κεντρική Ασία.
Ωστόσο, ο πόλεμος Ουκρανίας-Ρωσίας φέρνει τις χώρες της Κεντρικής Ασίας πιο κοντά στην Τουρκία και την Ευρώπη.
Ο τεράστιος πληθυσμός, το εργατικό δυναμικό και η οικονομική ηγεμονία της γειτονικής τους Κίνας απαιτεί επίσης μια πολιτική ισορροπίας, δεδομένου ότι η Τουρκία αναπτύσσει τις σχέσεις της με τις Τουρκικές Δημοκρατίες με τις οποίες έχει ιστορικούς και πολιτιστικούς δεσμούς μέσω του "Οργανισμού Τουρκικών Κρατών".
Επίσης το έργο του Μεσαίου Διαδρόμου Ανατολής-Δύσης του "Δρόμου του μεταξιού", μέσω της Κασπίας του "Οργανισμού Τουρκικών Κρατών" και της Τουρκίας, θα συντομευτεί ακόμη περισσότερο με την διάνοιξη του διαδρόμου του Zangezur.
Ήδη, με το άνοιγμα του σιδηροδρόμου Μπακού-Τιφλίδα-Καρς το 2017, δημιουργήθηκε μια αδιάλειπτη γραμμή (Iron Silk Road) μεταξύ Κεντρικής Ασίας και Ευρώπης.
Όταν ο πόλεμος Ουκρανίας-Ρωσίας και οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι και οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή προστέθηκαν στο πλήγμα που επέφερε η επιδημία Covid-19 στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού, οι ανταγωνισμοί των διαδρόμων τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα ήρθαν στο προσκήνιο.
Το project "Global Gateway" της ΕΕ
Το έργο της Ευρωπαϊκής Ένωσης "Global Gateway", το οποίο εκπονήθηκε τον Δεκέμβριο του 2021, αμέσως μετά την επιδημία Covid-19, στοχεύει να συμβάλει στην επίλυση παγκόσμιων προβλημάτων σε πολλούς τομείς, από την ενίσχυση των αλυσίδων εφοδιασμού έως την προστασία του περιβάλλοντος, σύμφωνα με τα συμφέροντα της τρίτες χώρες που συνεργάζονται με την ΕΕ και την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας.
Στο πλαίσιο αυτό, έχει διατεθεί προϋπολογισμός 300 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη στήριξη επενδύσεων τόσο δημόσιων όσο και ιδιωτικών υποδομών σε τομείς όπως η ενέργεια, η εφοδιαστική αλυσίδα, η τεχνολογία, οι ψηφιακές υποδομές, η Ε&Α, η εκπαίδευση και η υγεία, και τα έργα πρόκειται να ολοκληρωθούν από την τέλος του 2027.
Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις και ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για Εξωτερικές Υποθέσεις και Πολιτική Ασφάλειας ήταν παρόντες στα εγκαίνια του Διεθνούς Επενδυτικού Φόρουμ ΕΕ-Κεντρικής Ασίας, που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες στα τέλη Ιανουαρίου, με τη συμμετοχή του Ουζμπεκιστάν, του Καζακστάν, της Κιργιζίας, του Τουρκμενιστάν και το Τατζικιστάν.
Ο Josep Borrell ανακοίνωσε ότι δίνουν μεγάλη σημασία σε αυτόν τον διάδρομο.
Και οι δύο αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η Κεντρική Ασία είναι ζωτικής σημασίας για αυτούς όσον αφορά την καταπολέμηση των αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων και του παγκόσμιου κατακερματισμού, και ότι προκειμένου να βελτιωθούν συγκεκριμένα αυτές οι σχέσεις, θα δημιουργήσουν έναν ανταγωνιστικό, βιώσιμο, έξυπνο και γρήγορο διάδρομο που θα συνδέει την Κεντρική Ασία και Ευρώπη εντός 15 ημερών το πολύ, ανακοινώνοντας ότι έχουν ετοιμάσει επενδυτικό πακέτο ύψους 10 δισ. ευρώ.
Συνέργεια ΗΠΑ-ΕΕ με στόχο την Κεντρική Ασία
Η δήλωσή τους ότι θέλουν να συνεργαστούν με την Κεντρική Ασία για να είναι αποτελεσματικές οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία, δίνει την εντύπωση ότι πίσω από αυτό το έργο βρίσκονται και οι ΗΠΑ, αφού οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Κεντρική Ασία είναι ακόμη πολύ αδύναμες έναντι της Ρωσίας και της Κίνας.
Το έργο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Global Gateway περιλαμβάνει σημαντικές επενδύσεις τόσο σε υποδομές όσο και σε ψηφιακή τεχνολογία για αυτοκινητόδρομους, σιδηρόδρομους, λιμάνια, αεροδρόμια, logistics και σημεία διέλευσης συνόρων.
Το έργο στοχεύει στην ενίσχυση του ρόλου της ΕΕ ως παγκόσμιου κόμβου μεταφορών, μαζί με άλλα έργα, παρέχοντας μια αδιάλειπτη και γρήγορη αλυσίδα εφοδιασμού ανατολής-δύσης.
Το «Global Gateway Project», το οποίο είναι παρόμοιο με το έργο «Belt and Road» της Κίνας, μπορεί να καταστήσει την ΕΕ πιο αποτελεσματικό γεωπολιτικό παίκτη και να αποτελέσει μια καλή εναλλακτική λύση στο έργο «Belt and Road», για το οποίο επίσης ανησυχούν οι ΗΠΑ.
Το έργο «Μεσαίος Διάδρομος Ανατολής-Δυτικής Κασπίας» του "Οργανισμού Τουρκικών Κρατών"
Το έργο της Ευρωπαϊκής Ένωσης επικαλύπτεται ακριβώς με το έργο «Μεσαίος Διάδρομος Ανατολής-Δυτικής Κασπίας» του "Οργανισμού Τουρκικών Κρατών"
Αν και οι πολιτικές σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ ήταν κακές τα τελευταία χρόνια, οι εμπορικές της σχέσεις βρίσκονται σε πολύ υψηλό επίπεδο.
Για το λόγο αυτό, αυτό το έργο, το οποίο μπορεί να θεωρηθεί ως win-win, μπορεί να προσφέρει στην Τουρκία ξένη χρηματοδότηση και ευκαιρίες επενδύσεων υπό καλές συνθήκες.
Με το άνοιγμα του διαδρόμου Zengezur, η Τουρκία και ο τουρκικός κόσμος μπορούν να επωφεληθούν από αυτό το έργο, το οποίο θα δημιουργήσει μια αδιάλειπτη χερσαία σύνδεση με τον κόσμο της Κεντρικής Ασίας-Τουρκίας.
Ήδη, μια αδιάλειπτη σιδηροδρομική γραμμή (Iron Silk Road) καλύπτει μέγιστο χρόνο μεταφοράς 15 ημερών στη γραμμή ανατολής-δύσης της Ευρώπης.
Η Τουρκία, η οποία είναι μια φυσική γέφυρα μεταξύ Ασίας και Ευρώπης με τη γεωγραφική της θέση και τον πολιτισμό της, μπορεί να είναι μια εμπορική γέφυρα μεταξύ του τουρκικού κόσμου και της Ευρώπης με τον Κεντρικό Διάδρομο, ο οποίος είναι αρκετά σταθερός και σύντομος σε σύγκριση με τους βόρειους και νότιους διαδρόμους.
Στο στόχαστρο της Τουρκίας κονδύλια της ΕΕ ύψους 300 δισ. ευρώ
Από τα παραπάνω συνάγεται ότι η Τουρκία έχει βάλει για τα "καλά στο μάτι" τα κονδύλια για το έργο της Ευρωπαϊκής Ένωσης "Global Gateway", ύψους 300 δισ. ευρώ, που αφορούν τη στήριξη επενδύσεων τόσο δημόσιων όσο και ιδιωτικών υποδομών σε τομείς όπως η ενέργεια, η εφοδιαστική αλυσίδα και η τεχνολογία.
Το έργο της ΕΕ επικαλύπτεται ακριβώς με το έργο «Μεσαίος Διάδρομος Ανατολής-Δυτικής Κασπίας» του "Οργανισμού Τουρκικών Κρατών", γεγονός που εξυπηρετεί τα τουρκικά συμφέροντα.
Στόχος του Ερντογάν είναι να καταστήσει τη χώρα του σταυροδρόμι οδεύσεων διασύνδεσης εμπορίου-φυσικού αερίου-πετρελαίου μεταξύ Κίνας-Κεντρικής Ασίας -ΕΕ.
