Σημαντικές πρόσφατες εξελίξεις είχαμε από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, το οποίο, με σχετική του απόφαση, καλεί την κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν να σταματήσει τον αποκλεισμό στο Αρτσάχ και να κάνει τα πάντα για να υπάρχει απρόσκοπτη κυκλοφορία πολιτών και αγαθών στο διάδρομο του Λατσίν με την Αρμενία.
Κατόπιν, η διεθνής καταδίκη των καταπιεστικών και επιθετικών πολιτικών του Αζερμπαϊτζάν, συνεχίστηκε με την αποστολή εισηγητών της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης (PACE), οι οποίοι προειδοποίησαν πως «η κατάσταση στον διάδρομο του Λατσίν απαιτεί άμεση δράση».
Μετά την επίσκεψή τους στην Αρμενία στις 17-19 Φεβρουαρίου για να αξιολογήσουν την κατάσταση στα σύνορα με το Αζερμπαϊτζάν και στην είσοδο του διαδρόμου του Λατσίν, οι συνεισηγητές της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης (PACE) για την παρακολούθηση της Αρμενίας Κίμο Κιλγιούνεν (Φινλανδία, SOC) και Μποριάνα Άμπεργκ (Σουηδία, EPP/CD) έκαναν σήμερα την ακόλουθη δήλωση:
«Η κατάσταση στον διάδρομο του Λατσίν απαιτεί άμεση δράση. Μέχρι σήμερα, οι κάτοικοι του Ναγκόρνο-Καραμπάχ δεν μπορούν να ταξιδέψουν ελεύθερα έξω από την περιοχή και, όπως πληροφορηθήκαμε, 954 εξακολουθούν να είναι αποκλεισμένοι εκατέρωθεν του διαδρόμου. Μόνο η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού και τα οχήματα των ρωσικών ειρηνευτικών δυνάμεων επιτρέπεται να ταξιδεύουν κατά μήκος αυτού του διαδρόμου, σαφώς ανεπαρκές για να καλύψει τις ανάγκες του πληθυσμού. Επιπλέον, είναι ζωτικής σημασίας τα αγαθά να μπορούν να περάσουν εγκαίρως για την περίοδο σποράς. Η ελεύθερη κυκλοφορία όλων των οχημάτων πρέπει να αποκατασταθεί επειγόντως σύμφωνα με την Τριμερή Δήλωση της 10ης Νοεμβρίου 2020.
Επιπλέον, η επανειλημμένη διακοπή της παροχής φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας στην περιοχή είχε ως αποτέλεσμα σοβαρές παραβιάσεις των δικαιωμάτων των κατοίκων: πολλοί άνθρωποι έχουν ήδη χάσει τη δουλειά τους και τα παιδιά στερούνται της εκπαίδευσης αφού τα σχολεία έπρεπε να κλείσουν.
Υπενθυμίζουμε την κοινή μας δήλωση με τους συνεισηγητές για το Αζερμπαϊτζάν της 16ης Δεκεμβρίου 2022, η οποία ζητούσε την αποκατάσταση της ελεύθερης κυκλοφορίας κατά μήκος του διαδρόμου του Λατσίν, και την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της 21ης Δεκεμβρίου 2022 που καλούσε τις αρχές του Αζερμπαϊτζάν να λάβουν μέτρα για τη διασφάλιση της ασφαλούς διέλευσης από τον «Διάδρομο του Λατσίν» βαρέως ασθενών που χρήζουν ιατρικής περίθαλψης στην Αρμενία και άλλων που είχαν αποκλειστεί στο δρόμο. Σημειώνουμε επίσης τη διάταξη του Διεθνούς Δικαστηρίου της 22ας Φεβρουαρίου 2023 που αναφέρει ότι «το Αζερμπαϊτζάν (...) να λάβει όλα τα μέτρα που έχει στη διάθεσή του για να διασφαλίσει την απρόσκοπτη κίνηση προσώπων, οχημάτων και φορτίου κατά μήκος του διαδρόμου του Λατσίν και προς τις δύο κατευθύνσεις». Καλούμε όλα τα μέλη της Συνέλευσης να γνωστοποιήσουν αυτή την κατάσταση στα αντίστοιχα εθνικά τους κοινοβούλια και να συμμετάσχουν στην έκκλησή μας για άμεση παύση της παράνομης παρεμπόδισης του διαδρόμου του Λατσίν.
Όσον αφορά την κατάσταση στα σύνορα μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, παρατηρήσαμε τις συνέπειες των επιθέσεων από τα στρατεύματα του Αζερμπαϊτζάν σε μη στρατιωτικές υποδομές στην πόλη Τζερμούκ και στο χωριό Σοτκ. Σημειώσαμε ότι είχαν συγκεντρωθεί αποδεικτικά στοιχεία για τη χρήση πυρομαχικών διασποράς σε μη στρατιωτικές ζώνες και κρατήθηκαν για περαιτέρω εμπειρογνωμοσύνη. Μας έδειξαν την παρουσία στρατιωτικών θέσεων του Αζερμπαϊτζάν σε κυρίαρχο έδαφος της Αρμενίας, μερικές φορές πολύ πέρα από οποιαδήποτε αμφισβητούμενη συνοριακή γραμμή.
Επικροτούμε την ανάπτυξη μη στρατιωτικής αποστολής από την Ευρωπαϊκή Ένωση στα σύνορα, σημειώνοντας τις σημαντικές απτές επιπτώσεις της προηγούμενης αποστολής στη μείωση των εντάσεων. Καλούμε και τα δύο μέρη να προωθήσουν τις συζητήσεις για την οριοθέτηση των συνόρων και να συμφωνήσουν σε μια αμοιβαία απόσυρση των στρατευμάτων από τα σύνορα ως μια άμεση κίνηση οικοδόμησης εμπιστοσύνης.
Θα αναφέρουμε τα ευρήματά μας στην Επιτροπή Παρακολούθησης της PACE κατά την επόμενη συνεδρίασή της. Παραμένουμε σε εγρήγορση για τις μελλοντικές εξελίξεις και επαναλαμβάνουμε την ετοιμότητά μας να παράσχουμε, σε κοινοβουλευτικό επίπεδο, όλη την πολιτική υποστήριξη που απαιτείται για την επίτευξη μιας μακροχρόνιας ειρηνευτικής διευθέτησης».
Κατά την επίσκεψή τους, οι συνεισηγητές επισκέφθηκαν τις πόλεις Τζερμούκ, Γκορίς και Βαρντενίς και τα περίχωρά τους, καθώς και την είσοδο του διαδρόμου Λατσίν από την αρμενική πλευρά. Συνάντησαν τοπικούς αξιωματούχους και κατοίκους του Ναγκόρνο-Καραμπάχ που έχουν αποκλειστεί στο Γκορίς λόγω της συνεχιζόμενης παρεμπόδισης του Διαδρόμου του Λατσίν από το Αζερμπαϊτζάν.
