Η Αρμενία δεν θα φιλοξενήσει στρατιωτικές ασκήσεις υπό τη Ρωσία φέτος, δήλωσε ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν, ερχόμενος σε ευθεία αντίθεση με την ανακοίνωση της Μόσχας μια εβδομάδα νωρίτερα. Ο Πασινιάν εξαπέλυσε την ίδια στιγμή δριμύτατη κριτική για τη ρωσική στρατιωτική παρουσία στην Αρμενία, λέγοντας ότι ήταν περισσότερο «απειλή» παρά προστασία για τη χώρα του.
Την 1η Ιανουαρίου, το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε ότι ο Οργανισμός Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO), μια συμμαχία υπό την ηγεσία της Ρωσίας, θα πραγματοποιήσει το 2023 την επανάληψη των ετήσιων εμβληματικών ασκήσεών του, "Unbreakable Brotherhood", στην Αρμενία.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Τουρκική στρατιωτική βάση σε απόσταση βολής από την πρωτεύουσα της Αρμενίας προκαλεί συναγερμό και στην Ρωσία
Αυτή η ανακοίνωση προκάλεσε έκπληξη δεδομένης της δύσκολης σχέσης μεταξύ Αρμενίας και Μόσχας τον τελευταίο χρόνο, και ειδικότερα του CSTO. Πολλοί Αρμένιοι βρήκαν αδύναμες τις ενέργειες της Ρωσίας και του CSTO απέναντι στις επιθέσεις του Αζερμπαϊτζάν τους τελευταίους μήνες, συμπεριλαμβανομένης μιας άνευ προηγουμένου επίθεσης στην Αρμενία τον Σεπτέμβριο και του συνεχιζόμενου de facto αποκλεισμού του Ναγκόρνο-Καραμπάχ που ξεκίνησε τον Δεκέμβριο.
Σε συνέντευξη Τύπου στις 10 Ιανουαρίου, ο Πασινιάν αναφέρθηκε στο θέμα και χαρακτήρισε τα ρωσικά σχέδια «παρεξήγηση». «Νομίζω ότι υπάρχει παρεξήγηση, καθώς το Υπουργείο Άμυνας της Αρμενίας έχει ήδη ενημερώσει εγγράφως το κοινό επιτελείο του CSTO ότι η διεξαγωγή ασκήσεων στην Αρμενία στην παρούσα κατάσταση θα ήταν ακατάλληλη», είπε. «Αυτές οι ασκήσεις στην Αρμενία, τουλάχιστον φέτος, δεν θα γίνουν».
Η Ρωσία βρισκόταν στη διαδικασία «διευκρίνισης» της ανακοίνωσης, δήλωσε ο Ντμίτρι Πεσκόφ, εκπρόσωπος του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν. Το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων RIA Novosti μετέδωσε ότι ο Πεσκόφ είπε ότι πρόκειται για μια νέα ανακοίνωση, ότι η Αρμενία είναι «στενός σύμμαχος» της Ρωσίας και ότι ο διάλογος θα συνεχιστεί. Ο CSTO είχε λάβει την ειδοποίηση της Αρμενίας και επεξεργαζόταν σχέδια για τη διεξαγωγή της άσκησης σε άλλη χώρα, μετέδωσε το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS.
Πηγή από την Αρμενία που μίλησε στο ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ υπό τον όρο της ανωνυμίας, σχολιάζοντας την άρνηση του Γερεβάν για τη διεξαγωγή ασκήσεων του CSTO στην Αρμενία, επεσήμανε πως αυτό «δεν αποτελεί έκπληξη, καθώς η Ρωσία απέτυχε τόσο στις πολυμερείς όσο και στις διμερείς υποχρεώσεις της έναντι της Αρμενίας». «Πρώτα απ' όλα, η Ρωσία είναι ο μεσολαβητής και συνυπογράφον τη δήλωση κατάπαυσης του πυρός της 9ης Νοεμβρίου 2020. Αμέσως μετά την υπογραφή, το Αζερμπαϊτζάν παραβίασε κατάφωρα τη δήλωση, αρχικά προχωρώντας και καταλαμβάνοντας εδάφη στο Ναγκόρνο Καραμπάχ το 2020, το 2021 και το 2022, καθώς και πιο πρόσφατα απλώς αποκλείοντας τον Διάδρομο του Λατσίν. Οι Ρώσοι ειρηνευτές, οι οποίοι υποτίθεται ότι αποκλείουν τέτοιες κλιμακώσεις, ήταν θεατές», συμπληρώνει η ίδια πηγή, που έχει γνώση της κατάστασης.
«Δεύτερον, η Αρμενία και η Ρωσία διμερώς καθώς και στο πλαίσιο του CSTO έχουν μια συμφωνία αμοιβαίας υπεράσπισης της εδαφικής ακεραιότητας. Το Αζερμπαϊτζάν έχει παραβιάσει κατάφωρα την εδαφική ακεραιότητα της Αρμενίας από τον Σεπτέμβριο του 2022 και πάλι δεν βλέπουμε συγκεκριμένα βήματα από τη Ρωσία για την ελάφρυνση ή επίλυση αυτού του ζητήματος. Αυτό που ήταν ακόμη πιο ανησυχητικό, στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, τα περισσότερα μέλη, σε αντίθεση με τη Ρωσία, αναγνώρισαν την κατοχή του αρμενικού εδάφους», καταλήγει η πηγή.
Ο Πασινιάν ασκεί ολοένα και περισσότερο κριτική στον CSTO, έναν οργανισμό που περιλαμβάνει επίσης τη Λευκορωσία, το Καζακστάν, το Κιργιστάν και το Τατζικιστάν. Σε μια σύνοδο κορυφής του οργανισμού τον Νοέμβριο, που έτυχε να λάβει χώρα στο Γερεβάν, άσκησε βέτο σε δήλωση σχετικά με την πρόσφατη κλιμάκωση μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, επειδή δεν καταδίκαζε ευθέως τις επιθέσεις του Αζερμπαϊτζάν.
Στην πρωτοχρονιάτικη ομιλία του προς το έθνος, έκανε μια έντονη αναφορά στον CSTO, λέγοντας ότι οι επιθέσεις του Αζερμπαϊτζάν ήταν «διπλά οδυνηρές επειδή οι σύμμαχοί μας μας άφησαν μόνους, προτιμώντας να παραμείνουν στο καθεστώς του παθητικού παρατηρητή αντί να προσφέρουν καθεστώς ενεργού παρατηρητή ως μία εναλλακτική». (Η οργάνωση έστειλε μια μικρή αποστολή παρακολούθησης στην Αρμενία μετά τις επιθέσεις του Σεπτεμβρίου και έχει προτείνει ορισμένες μορφές βοήθειας.)
Στη συνέντευξη Τύπου, ο Πασινιάν ρωτήθηκε για την αποχώρηση της Αρμενίας από τον CSTO και απάντησε χρησιμοποιώντας μια διατύπωση που είχε χρησιμοποιήσει στο παρελθόν: «Μπορούμε να πούμε ότι η Αρμενία θα αποχωρήσει από τον CSTO; Ίσως ο CSTO φύγει από την Αρμενία; Όλη αυτή η κατάσταση [στην περιοχή] υποδηλώνει ότι ο CSTO σκοπεύει να εγκαταλείψει την Αρμενία;».
Ακόμη και χωρίς επίσημη ρήξη με τη Ρωσία, η Αρμενία έχει επιταχύνει αισθητά τις επαφές της με τις ευρωπαϊκές χώρες και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η απόρριψη της άσκησης του CSTO είναι ίσως η πιο δυνατή βολή ενάντια στο τόξο της Ρωσίας.
Η ανακοίνωση συνοδεύτηκε από σαρωτική κριτική για τη ρωσική στρατιωτική παρουσία στη χώρα. Σύμφωνα με το EurasiaNet, αρκετές χιλιάδες ρωσικά στρατεύματα σταθμεύουν σε μια βάση στο Γκιουμρί, κοντά στα τουρκικά σύνορα.
«Πρόσφατα το Αζερμπαϊτζάν, στις επαφές του με τους δυτικούς εταίρους, δικαιολογεί τις επιθετικές του ενέργειες με τον φόβο ότι η Αρμενία και η Ρωσία προετοιμάζουν κοινές επιθετικές ενέργειες εναντίον του Αζερμπαϊτζάν και ότι [το Μπακού] λαμβάνει προληπτικά μέτρα», είπε ο Πασινιάν στη συνέντευξη Τύπου.
Ενώ είπε ότι αυτοί οι ισχυρισμοί ήταν «παράλογοι», συμπλήρωσε ότι είχαν κάποια απήχηση με δυτικούς αξιωματούχους στο πλαίσιο του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. «Καλούμε την προσοχή των Ρώσων συναδέλφων μας στο γεγονός ότι όταν μένουν σιωπηλοί σημαίνει ότι η στρατιωτική παρουσία της Ρωσίας στην Αρμενία δεν εγγυάται την ασφάλεια της δημοκρατίας, αλλά το αντίθετο: δημιουργεί απειλή για την ασφάλεια της Αρμενίας», είπε.
