"Η Τουρκία και η Κίνα βλέπουν την ευκαιρία στην Κεντρική Ασία μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία", είναι ο τίτλος άρθρου έγκριτου ΜΜΕ του οποίου τα κυριότερα σημεία είναι τα ακόλουθα:
"Από την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο, οι κυβερνήσεις της Κεντρικής Ασίας προσπάθησαν να περιορίσουν την εξάρτησή τους από τη Ρωσία και να αντιμετωπίσουν τις οικονομικές επιπτώσεις από τις οικονομικές κυρώσεις που έφερε ο πόλεμος του Κρεμλίνου στην περιοχή τους.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Τούρκοι αναλυτές: Η Ελλάδα διαθέτει στρατιωτικές δυνάμεις σε Σάμο, Χίο, Λέσβο, Κω και Ρόδο
Για την Κίνα και την Τουρκία , δύο δυνάμεις με μακροχρόνιους δεσμούς με την Κεντρική Ασία διαφορετικού μεγέθους, αυτό άνοιξε την πόρτα σε νέες ευκαιρίες, καθώς οι ηγέτες της περιοχής επανεκτιμούν τις εξισορροπητικές πράξεις τους μεταξύ των διαφόρων παγκόσμιων δυνάμεων.
Η Τουρκία διεύρυνε πρόσφατα το αποτύπωμά της στην Κεντρική Ασία, υπογράφοντας εμπορικές και αμυντικές συμφωνίες, ενισχύοντας τις πωλήσεις όπλων , ενώ ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πραγματοποίησε συναντήσεις υψηλού προφίλ με τους ομολόγους του στο Καζακστάν και το Ουζμπεκιστάν.
Η Κίνα εν τω μεταξύ, συνέχισε να ακολουθεί την πορεία που χάραξε πριν από δεκαετίες, εξυπηρετώντας τα συμφέροντά της για την ασφάλεια στην περιοχή και διασφαλίζοντας πρόσβαση σε ενέργεια και πολύτιμα ορυκτά. Έχει επίσης εντείνει τη διπλωματική της δέσμευση και έχει σκληρύνει τη ρητορική της.
Ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών Wang Yi ολοκλήρωσε την επίσκεψη στο Καζακστάν στις 7 Ιουνίου και την τρίτη ετήσια συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Κίνας + Κεντρικής Ασίας στο Νουρ-Σουλτάν στις 8 Ιουνίου, όπου «εξέφρασε βαθιά ανησυχία για τις σοβαρές επιπτώσεις της κρίσης στην Ουκρανία. Προέτρεψε τις κυβερνήσεις της Κεντρικής Ασίας να μείνουν μακριά από γεωπολιτικές συγκρούσεις και επιβεβαίωσε τα οικονομικά συμφέροντα του Πεκίνου στην περιοχή.
«Υπάρχει μια αξιοσημείωτη αύξηση της δραστηριότητας τόσο από την Τουρκία όσο και από την Κίνα στην Κεντρική Ασία ,από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος», είπε η Erica Marat από το Πανεπιστήμιο Εθνικής Άμυνας στην Ουάσιγκτον στο RFE/RL. Και οι δύο χώρες βλέπουν μια ευκαιρία να επεκτείνουν τη δική τους παρουσία στην περιοχή».
Το ενδιαφέρον για ισχυρούς δεσμούς είναι επίσης αμοιβαίο, προσθέτει.
Το Κρεμλίνο εξακολουθεί να ασκεί ισχυρή επιρροή στις πρωτεύουσες της Κεντρικής Ασίας και οι κυβερνήσεις έχουν φροντίσει να μην επικρίνουν τη Ρωσία, αλλά έχουν επίσης αποστασιοποιηθεί και είναι πρόθυμες να βρουν εναλλακτικούς εταίρους από τη Μόσχα, ειδικά καθώς αντιμετωπίζουν μια εξασθενημένη περιφερειακή οικονομική πρόβλεψη που είναι το κλειδί για πολιτικές μεταβάσεις.
Τον Μάρτιο ο Σερντάρ Μπερντιμουχαμέντοφ, γιος του μακροχρόνιου αυταρχικού ηγέτη του Τουρκμενιστάν, Γκουρμπανγκούλι Μπερντιμουχαμέντοφ, ανέλαβε τα καθήκοντά του ως πρόεδρος.
Και το Καζακστάν ψήφισε συνταγματικό δημοψήφισμα της 5ης Ιουνίου που θα μειώσει τις εξουσίες της προεδρίας και θα αφαιρέσει από τον πρώην πρόεδρο Nursultan Nazarbaev την εναπομείνασα επιρροή του. Οι τροποποιήσεις ήρθαν μετά από βίαιες αναταραχές τον Ιανουάριο και έναν σκιερό πολιτικό αγώνα στα παρασκήνια μεταξύ του σημερινού προέδρου Qasym-Zhomart Toqaev και του Nazarbaev.
Ο Τοκάεφ λέει ότι οι αλλαγές έχουν σκοπό να περιορίσουν τον μελλοντικό δεσποτισμό, απαγορεύοντας στους συγγενείς του προέδρου να κατέχουν κυβερνητικές θέσεις, αν και οι επικριτές λένε ότι το νέο σύνταγμα δεν θα αλλάξει τη φύση του αυταρχικού συστήματος του Καζακστάν.
"Η Ρωσία δεν έχει την ικανότητα να ακολουθήσει όλες τις πρωτοβουλίες που συμβαίνουν στην Κεντρική Ασία όλα αυτά τα χρόνια, οπότε ενώ η Μόσχα κοιτάζει αλλού, άλλα κράτη προσπαθούν να το εκμεταλλευτούν", ο Luca Anceschi, ευρασιάτης καθηγητής σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Γλασκόβης, δήλωσε στο RFE/RL.
"Για την Κεντρική Ασία, πρόκειται για το εσωτερικό της πλαίσιο. Θέλουν να περιορίσουν τυχόν επιπτώσεις από τον πόλεμο."The New Business As Usual
Παρά τις εκκλήσεις του Wang να κρατήσει τη γεωπολιτική μακριά από την περιοχή κατά την επίσκεψή του αυτή την εβδομάδα, ο Κινέζος αξιωματούχος στόχευσε κρυφά τις Ηνωμένες Πολιτείες στην συνάντησή του με τον Toqaev, η οποία συνέβη λίγο μετά από μια περιοδεία στα τέλη Μαΐου στην Κεντρική Ασία από τον υφυπουργό των ΗΠΑ, αρμόδιου για τις Υποθέσεις Νότιας και Κεντρικής Ασίας, Donald Lu.
«Η Κίνα ελπίζει ότι οι χώρες της Κεντρικής Ασίας θα μείνουν σταθερές, θα εξαλείψουν τις παρεμβάσεις, θα ενισχύσουν τον συντονισμό, θα συνεργαστούν καλή τη πίστη και θα διαφυλάξουν την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα», ανέφερε η κινεζική δήλωση. Η Κίνα δεν αναζήτησε ποτέ γεωπολιτικά συμφέροντα στην Κεντρική Ασία και ποτέ δεν επέτρεψε σε μη περιφερειακές δυνάμεις να προκαλέσουν προβλήματα στην περιοχή», είπε ο Wang
Ο Γουάνγκ αναφερόταν στην Ουάσιγκτον, αλλά η αγανάκτηση έχει αυξηθεί καθώς η Κίνα προσπάθησε να μετατοπίσει την ευθύνη για οποιονδήποτε οικονομικό πόνο στην Κεντρική Ασία στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Δύση για την επιβολή κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Η ανάγνωση του Καζακστάν της συνάντησης μεταξύ Toqaev και Wang δεν περιελάμβανε την προειδοποίηση του Κινέζου υπουργού Εξωτερικών για τη γεωπολιτική, αλλά εστίασε στην υποστήριξη του Κινέζου προέδρου Xi Jinping στην πολιτική ατζέντα του Toqaev στο εσωτερικό και στο σχέδιό του να επισκεφθεί το Καζακστάν το φθινόπωρο.
Η σύνοδος κορυφής και με τους πέντε υπουργούς Εξωτερικών της Κεντρικής Ασίας ολοκληρώθηκε με κυρίως δηλώσεις συνεργασίας και εμβάθυνσης των εμπορικών δεσμών, με τις τοπικές κυβερνήσεις να χρησιμοποιούν τις συνομιλίες για να ζητήσουν βελτιωμένες συγκοινωνιακές συνδέσεις, συμπεριλαμβανομένου ενός πολυσυζητημένου σιδηροδρομικού έργου που συνδέει την Κίνα με το Ουζμπεκιστάν μέσω της Κιργιζίας
Ενώ η κινεζική δέσμευση έχει βαθύνει τα τελευταία χρόνια και συνεχίζει να επιταχύνεται, εξακολουθούν να υπάρχουν ερωτήματα από περιφερειακούς παρατηρητές σχετικά με το πόσο συνυφασμένο θέλει να γίνει το Πεκίνο στην Κεντρική Ασία και εάν η Κίνα μπορεί να είναι η οικονομική κινητήρια δύναμη για την περιοχή που ήλπιζαν οι τοπικές κυβερνήσεις.
«Δεν ξέρω αν ο πόλεμος έχει αλλάξει τον τρόπο που βλέπει την περιοχή το Πεκίνο», είπε ο Anceschi. «Δεν είμαι επίσης σίγουρος αν η Κίνα θέλει περισσότερο αποτύπωμα στην Κεντρική Ασία από ότι έχει ήδη».
Η "ώθηση" από την Άγκυρα
Εν μέσω του περιφερειακού ανασχηματισμού και της αλλαγής της οικονομικής κατάστασης της Ρωσίας, η Τουρκία έχει πραγματοποιήσει μια νέα ώθηση προς την Κεντρική Ασία.
Τον Μάρτιο, ο Ερντογάν ολοκλήρωσε ένα διήμερο ταξίδι στο Ουζμπεκιστάν και έφυγε με 10 συμφωνίες και μια υπόσχεση με την Τασκένδη να αυξήσει τον ετήσιο όγκο διμερών εμπορικών συναλλαγών στα 10 δισεκατομμύρια δολάρια. Παρόμοιος αριθμός προέκυψε από την κρατική επίσκεψη του Τοκάεφ στην Τουρκία στις 10 Μαΐου, την οποία τόσο η Άγκυρα όσο και η Νουρ-Σουλτάν προανήγγειλαν ως μια νέα εποχή δεσμών.
"Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία λειτούργησε ως μια ακόμη ώθηση" για την τουρκική εμπλοκή στην Κεντρική Ασία, δήλωσε στο RFE/RL ο Emil Avdaliani, από το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Τιφλίδας και διευθυντής Μεσανατολικών Σπουδών στο γεωργιανό think tank Geocase.
Η Τουρκία έχει μακροχρόνια παρουσία στην Κεντρική Ασία, αλλά έχει αναπτυχθεί άνισα από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, με την Άγκυρα γενικά να αγωνίζεται να επιτύχει σημαντικά κέρδη για επιρροή.
Αλλά η τουρκική σκληρή δύναμη ,ιδιαίτερα τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη της που έδωσαν στο Αζερμπαϊτζάν ένα αποφασιστικό πλεονέκτημα στον πόλεμο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ το 2020 και αναπτύσσονται τώρα από τις ουκρανικές δυνάμεις ,συνέβαλε στην ενίσχυση της εικόνας της.
Το Τουρκμενιστάν είναι μακροπρόθεσμος πελάτης για τουρκικά όπλα, ειδικά τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar TB2, και το Κιργιστάν αγόρασε επίσης τα δικά του το 2021 μετά από μια συνοριακή σύγκρουση με το Τατζικιστάν.
Αλλά ίσως η μεγαλύτερη ευκαιρία που παρέχουν η Κεντρική Ασία και η Τουρκία η μία στην άλλη είναι το εμπόριο.
Ο Avdaliani λέει ότι η Άγκυρα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει όρια στο μέγεθος της οικονομίας της και στους πόρους που διαθέτει σε σύγκριση με τη Ρωσία, την Κίνα ή τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά ότι ο μεγαλύτερος τουρκικός ρόλος είναι επί του παρόντος ευπρόσδεκτος στην περιοχή και είναι σε θέση να καλύψει μέρος του κενού που άφησε η Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία.
Συγκεκριμένα, η Τουρκία επιδιώκει να τοποθετηθεί ως βιώσιμη εναλλακτική λύση στον ρόλο της Ρωσίας στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας Belt and Road της Κίνας (BRI), η οποία μεταφέρει αγαθά από τη δυτική Κίνα μέσω της Κεντρικής Ασίας και της Ρωσίας στις ευρωπαϊκές αγορές.
Με τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας να κόβουν τώρα αυτή τη διαδρομή, η Τουρκία θα μπορούσε να γίνει ένας βολικός τρόπος για να παρακάμψει τη Ρωσία.
"Τα κράτη της Κεντρικής Ασίας, και ειδικότερα το Καζακστάν, επιδιώκουν μεγαλύτερη τουρκική εμπλοκή λόγω των αλλαγών στα πρότυπα συνδεσιμότητας σε όλη την Ευρασία", είπε ο Αβδαλιάνι."
Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα
Τα παραπάνω έρχονται να επαληθεύσουν προγενέστερα άρθρα μας αναφορικά με την τουρκική διείσδυση στην κεντρική Ασία, όπου πρωτεύον εγαλείο της είναι ο "Οργανισμός τουρκικού κόσμου".
Συγκεκριμένα η Τουρκία μέσω του εν λόγω οργανισμού προωθεί σε βάρος του Ελληνισμού δύο σχέδια της.
Το πρώτο έχει να κάνει με την προσπάθεια αναγνώρισης του ψευδοκράτους στα κατεχόμενα στην Κύπρο σε πρώτο χρόνο από τα κράτη που απαρτίζουν τον εν λόγω Οργανισμό.
Το δεύτερο είναι η εμβάθυνση των σχέσεων των εν λόγω κρατών με την Τουρκία σε τέτοιο βαθμό, έτσι ώστε σταδιακά να δημιουργηθεί ενιαός στρατός μελλοντικά, ο "Στρατός του Τουράν".
