Στις 16 Νοεμβρίου, ο Ύπατος Εκπρόσωπος για θέματα Εξωτερικής και Ασφάλειας και Αμυντικής Πολιτικής και Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πρότεινε επίσημα στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων και Άμυνας την "πρόταση", "Στρατηγική πυξίδα ασφάλειας και άμυνας ", για μια Ευρωπαϊκή Ένωση που προστατεύει τους πολίτες, τις αξίες και τα συμφέροντα της και συμβάλλει στη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια.
Τι αφορά η Στρατηγική πυξίδα ασφάλειας και άμυνας της ΕΕ;
Η εν λόγω πρόταση-εισήγηση έχει προετοιμαστεί για περισσότερο από ένα χρόνο σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, η οποία ξεκινά με ανάλυση των κινδύνων και των απειλών καθενός από αυτά, προκειμένου να δημιουργηθεί μια ενιαία στρατηγική που θα τα περιλαμβάνει όλα.
Τα μέσα ενημέρωσης δίνουν ένα όραμα που δεν είναι πολύ προσαρμοσμένο στην πραγματικότητα όσον αφορά το νόημα και το εύρος του. Σε ορισμένες περιπτώσεις λέγεται ότι στόχος τους είναι να προετοιμαστούν για να αντιμετωπίσουν την απειλή από τη Ρωσία.
Σε άλλες περιπτώσεις, επισημαίνεται μόνο η σημασία της δημιουργίας μονάδας ταχείας επέμβασης ενάντια σε επιθέσεις τρίτων 5.000 στρατιωτών, που ονομάζεται «έμβρυο του ευρωπαϊκού στρατού».
Ωστόσο, αν και δημιουργηθεί μια αρθρωτή δύναμη επέμβασης που δεν θα είναι αποτελεσματική μέχρι το 2025, σίγουρα δεν στοχεύει να αντιμετωπίσει τις ρωσικές απειλές, καθώς ο αριθμός των στρατευμάτων θα ήταν δυσανάλογος και δεν έχει καμία σχέση με αυτό που θα απαιτούσε μια αναμέτρηση με τη Ρωσία.
Ο στόχος της Στρατηγικής Πυξίδας είναι να δημιουργήσει μια ενίσχυση του συνόλου μέτρων που συνθέτουν την Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας, ενσωματώνοντας όλα τα εργαλεία από τη Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας, τον Οργανισμό Άμυνας, τις Επιχειρήσεις Διαχείρισης Κρίσεων , προκειμένου να του δοθεί ενότητα και συνοχή για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των παρόντων και μελλοντικών κινδύνων και απειλών.
Μεταξύ των ενισχύσεων, πρέπει να επισημάνουμε τη δημιουργία πολιτικών αποστολών, αποτελούμενων από 200 στρατιώτες, σε σημεία κινδύνου που μπορούν να ενεργοποιηθούν σε λιγότερο από 30 ημέρες.
Προκειμένου να αποφευχθεί η παράλυση αυτού του έργου, η βάση του βρίσκεται στο άρθρο 44 της ΣΕΕ, το οποίο λέει «Το Συμβούλιο μπορεί να αναθέσει σε μια ομάδα κρατών μελών που επιθυμούν να εκτελέσουν μια αποστολή και που έχουν τις ικανότητες να το κάνουν».
Ωστόσο, οι στόχοι του θα αφορούν τόσο για την εδαφική άμυνα που ορίζεται στο άρθρο 42.7 όσο και για τη βελτίωση της ανάπτυξης άλλων αποστολών, τόσο πολιτικών όσο και στρατιωτικών. Στόχος είναι να βελτιωθεί ο συντονισμός όλων των μέσων της κοινής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας με τον καθορισμό κοινών στόχων και χρονοδιαγραμμάτων.
Οι 4 βασικοί άξονες της Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Άμυνας
Ολόκληρο το έγγραφο 28 σελίδων που παρουσίασε η Ύπατη Εκπρόσωπος ξεκινά με την ανάλυση των τεσσάρων βασικών αξόνων της Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Άμυνας, όπως ενεργώ, προστατεύω, επενδύω και συντροφεύω (είμαι εταίρος)
Σε σχέση με τον πρώτο άξονα, αυτός της δράσης αναφέρεται στο γεγονός ότι χρειαζόμαστε μια Ευρωπαϊκή Ένωση με ικανότητα να ανταποκρίνεται σε κάθε είδους κατάσταση.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να μπορεί να ενεργεί γρήγορα και σθεναρά, εάν είναι δυνατόν με εταίρους και αν δεν είναι δυνατόν μεμονωμένα, τη στιγμή που ξεσπά μια νέα κρίση, όποτε απαιτείται δράση.
Για το σκοπό αυτό, θα γίνει προσπάθεια ενίσχυσης των πολιτικών και στρατιωτικών αποστολών της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας, προωθώντας μια ταχύτερη και πιο ευέλικτη διαδικασία λήψης αποφάσεων και διασφαλίζοντας ταυτόχρονα μεγαλύτερη οικονομική αλληλεγγύη.
Όλα αυτά θα καταλήξουν στην ανάπτυξη μιας ικανότητας ταχείας απόκρισης, επιτρέποντας αυτό σε ένα ευέλικτο και διαλειτουργικό σύστημα μονάδων που μπορεί να επιτρέψει την έγκαιρη ανάπτυξη έως και 5.000 στρατευμάτων. Με τέτοιο τρόπο ώστε να ενισχυθεί η δομή διοίκησης και ελέγχου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο δεύτερος άξονας θα επιδιώξει να εγγυηθεί την ασφάλεια.
Υπό αυτή την έννοια, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να γνωρίζει την ικανότητα να προβλέπει τις απειλές και τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει τα επόμενα χρόνια, διασφαλίζοντας παράλληλα την ασφαλή πρόσβαση σε στρατηγικούς τομείς (γη, θάλασσα, αέρας, διάστημα και κυβερνοχώρος). και την προστασία των πολιτών. Για να γίνει αυτό, πρέπει να ενισχυθούν οι δυνατότητες πληροφοριών, ιδίως η μονάδα πληροφοριών και ανάλυσης. Μόνο με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουμε να βελτιώσουμε την ικανότητά μας να προβλέπουμε και να αποτρέπουμε τους κινδύνους, σύμφωνα με το έγγραφο.
Αυτή η δράση περιλαμβάνει επίσης τη δημιουργία μιας υβριδικής «εργαλειοθήκης» που περιλαμβάνει διαφορετικά στοιχεία για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση νέων απειλών, πολλές από τις οποίες είναι επίσης υβριδοποιημένες, τις οποίες θα αντιμετωπίσει η ΕΕ και η γειτονιά της τα επόμενα χρόνια, και όπως καθορίζεται στους κινδύνους και Έκθεση απειλών για το έτος 2020.
Τέλος, για να ολοκληρωθεί η ασφάλεια εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πρέπει να αναπτυχθούν μέσα κυβερνοάμυνας που μπορούν να αντιμετωπίσουν κυβερνοεπιθέσεις, ενώ ενισχύεται η κυριαρχία στη θάλασσα.
Ο τρίτος άξονας θα επικεντρωθεί στις επενδύσεις.
Το έγγραφο καθιερώνει την ανάγκη για περισσότερες και καλύτερες επενδύσεις σε ικανότητες και καινοτόμες τεχνολογίες από την άποψη αυτή, μειώνοντας έτσι την εξάρτηση της τεχνολογίας και της βιομηχανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και, ως εκ τούτου, εκπληρώνοντας έναν από τους στόχους της στρατηγικής αυτονομίας που έχει η ΕΕ. Αυτό θα απαιτήσει επανεξέταση των τρεχουσών αναπτυξιακών μας δυνατοτήτων, καθώς και της διαδικασίας σχεδιασμού.
Θα πρέπει να βρεθούν κοινές λύσεις για την ανάπτυξη των ικανοτήτων των νέων γενεών, συμπεριλαμβανομένων των νέων αμυντικών ομάδων.
Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να κάνει πλήρη χρήση της Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας και του Ταμείου Άμυνας, λαμβάνοντας υπόψη τα υπάρχοντα μέσα όπως ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας.
Τέλος, ο τέταρτος άξονας ή πυλώνας της Στρατηγικής Πυξίδας θα αναφέρεται στη δημιουργία αμυντικών συμμαχιών ή εταίρων.
Το έγγραφο επισημαίνει την ανάγκη ενίσχυσης της συνεργασίας μας με τους εταίρους για την αντιμετώπιση απειλών και προκλήσεων.
Για να επιτευχθεί αυτό, υπάρχει ανάγκη να ενισχυθεί η πολυμερής εταιρική σχέση με το ΝΑΤΟ και τα Ηνωμένα Έθνη μέσω ενός πιο δομημένου διαλόγου, αυξάνοντας παράλληλα τη συνεργασία με περιφερειακούς εταίρους, συμπεριλαμβανομένων της Αφρικανικής Ένωσης, του ΟΑΣΕ και του ASEAN.
Ταυτόχρονα, το έγγραφο υπερασπίζεται την εμβάθυνση των διμερών συμφωνιών, ειδικά με τις χώρες που μοιράζονται κοινές αξίες και συμφέροντα με την Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτές είναι χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Νορβηγία, ο Καναδάς και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι συμφωνίες με τους γείτονές μας, ιδίως τα Ανατολικά Βαλκάνια, την ανατολική και νότια γειτονιά, καθώς και την Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική θα πρέπει επίσης να προσαρμοστούν ως προς αυτό.
Για να αυξηθεί ο πολυμερής χαρακτήρας της άμυνας, η Ύπατη Εκπρόσωπος προτείνει τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Φόρουμ Άμυνας στο οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι εταίροι της στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας συναντώνται για διάλογο, συζήτηση και επίτευξη συμφωνιών κάθε δύο χρόνια.
Αυτή η πρόταση πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ του Συμβουλίου των κρατών μελών, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και θα τεθεί ως θέμα προς έγκριση οριστικά τον Μάρτιο του 2022, σε ημερομηνίες που θα συμπέσουν με τη σύνοδο κορυφής που θα προετοιμάσει η γαλλική Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Διευκρινήσεις για την Στρατηγική Πυξίδα της ΕΕ
Ο Ύπατος Εκπρόσωπος ενδιαφέρεται πολύ να κάνει όσο το δυνατόν λιγότερες αλλαγές και, συγκεκριμένα, στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά την παρουσίαση της Στρατηγικής Πυξίδας στο Σώμα των Επιτρόπων στις 11 Σεπτεμβρίου, είπε ότι τα κράτη μέλη "Θα ήταν ανόητα αν φτιάξουν ένα αεροπλάνο που δεν μπορούσε να πετάξει αργότερα και εξήγησε ότι δεν πρόκειται να "αραιώσει" το έγγραφο ώστε να είναι πόσιμο για όλους", δηλαδή δε θέλει να το αλλάξει.
Από τα παραπάνω μπορούμε να επισημάνουμε ότι η "μπάλα" θα είναι στο γήπεδο των κρατών μελών.
Τέλος, η εν λόγω πρόταση έχει με το μέλλον της Ευρώπης, αφού η Διάσκεψη πρέπει να διαμορφώσει τις απαραίτητες συμφωνίες στα συμπεράσματά της, ώστε η εφαρμογή αυτής της στρατηγικής πυξίδας το έτος 2023 να είναι αποτελεσματική, με την πλήρη υποστήριξη της ομάδας θεσμικών εκπροσώπων και πολιτών και της κοινωνίας των πολιτών.
Αυτή η πρόταση είναι ένας οδηγός δράσης που τείνει να καταστήσει λειτουργική την ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ λαμβάνοντας υπόψη τις μελλοντικές εξελίξεις, ενώ γίνεται κατανοητό ότι θα συμμετέχουν μόνο τα κράτη που επιθυμούν να συμμετάσχουν.
Η θέση της Ελλάδας
Η χώρα μας έχει κάθε συμφέρον να μετέχει ενεργότατα στην Στρατηγική πυξίδα ασφάλειας και άμυνας της ΕΕ και στους στόχους της, προκειμένου να αντιμετωπίσει κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο την τουρκική επιθετικότητα.
Η επόμενη πενταετία θα είναι σημαντική για την εμβάθυνση και δημιουργία δομών συλλογικής ασφάλειας και άμυνας της ΕΕ και για τον λόγο αυτό η πατρίδα μας, θα πρέπει να περάσει αλώβητη την παραπάνω χρονική περίοδο αναφορικά με την εδαφική ακεραιότητα και ανεξαρτησία της σε σχέση με την επιθετική και επεκτατική Τουρκία.
