Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών (UNHRC) έχει εκφράσει σοβαρές ανησυχίες στις τελευταίες της παρατηρήσεις μετά τη δεύτερη περιοδική έκθεση της Τουρκίας, επισημαίνοντας κρίσιμες προκλήσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα που παραμένουν παρά τη νομοθετική πρόοδο, αναφέρει ο εξόριστος Τούρκος δημοσιογράφος Α.Μποζκούρτ.
Η επιτροπή UNHRC τόνισε την επείγουσα ανάγκη για μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση της δικαστικής ανεξαρτησίας, την προστασία της ελευθερίας της έκφρασης, την πρόληψη των διακρίσεων και τη διασφάλιση δίκαιων δικαστηρίων στην Τουρκία.
Η έκθεση ασχολήθηκε επίσης με τις διευρυνόμενες εξουσίες του Εθνικού Οργανισμού Πληροφοριών της Τουρκίας (ΜΙΤ), οι οποίες έχουν εμπλακεί σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως εξωχώριες απαγωγές, αναγκαστικές εξαφανίσεις και επεμβατική επιτήρηση.
Τα ζητήματα που αναφέρονται στην έκθεση επιδεινώθηκαν από έναν αμφιλεγόμενο νόμο που χορηγούσε στους πράκτορες της ΜΙΤ, ασυλία από ποινική δίωξη, ο οποίος οδήγησε τον ΟΗΕ να παροτρύνει την Τουρκία να εισαγάγει μεγαλύτερη δικαστική εποπτεία και λογοδοσία.
Η έκθεση αναφέρεται στον Τουρκικό Νόμο Νο. 2937, ο οποίος παρέχει εκτεταμένη ασυλία στους πράκτορες της ΜΙΤ σε ποινική δίωξη, ακόμη και σε περιπτώσεις όπου οι επιχειρήσεις πληροφοριών φέρεται να περιλαμβάνουν παράνομες δραστηριότητες, όπως εξαναγκαστικές εξαφανίσεις, δολοφονίες κά.
Αυτή η διάταξη, σύμφωνα με την επιτροπή UNHRC, δημιουργεί μια νομική ασπίδα που υπονομεύει τη λογοδοσία, καθιστώντας δύσκολη τη διερεύνηση ή τη δίωξη Τούρκων πρακτόρων που εμπλέκονται σε σοβαρές παραβιάσεις δικαιωμάτων σε όλον τον κόσμο.
Η επιτροπή προέτρεψε την Τουρκία να επανεξετάσει αυτή τη διάταξη ασυλίας, δηλώνοντας ότι μπορεί να καλλιεργήσει μια κουλτούρα ατιμωρησίας εντός της υπηρεσίας πληροφοριών.
Το 2012 η τουρκική κυβέρνηση υπέβαλε επιτυχώς ένα νομοσχέδιο στο κοινοβούλιο για την τροποποίηση του υπάρχοντος νόμου και την παροχή μεγαλύτερης ασυλίας σε αξιωματούχους της ΜΙΤ από ποινικές έρευνες, απαιτώντας από τους Τούρκους εισαγγελείς να λάβουν την άδεια της κυβέρνησης για να συνεχίσουν οποιαδήποτε έρευνα σχετικά με στελέχη της ΜΙΤ.
Η UNHRC έχει τεκμηριώσει αναφορές για εξωχώριες απαγωγές ατόμων με φερόμενους δεσμούς με το κίνημα Γκιουλέν, μια οργάνωση που επικρίνει τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ή άλλους αντιφρονούντες της κυβέρνησης που έχουν επιστραφεί βίαια στην Τουρκία από διάφορες χώρες, παρακάμπτοντας τις επίσημες διαδικασίες έκδοσης.
Οι πράκτορες της ΜΙΤ φέρεται να έχουν εμπλακεί σε διασυνοριακές επιχειρήσεις για την σύλληψη και τη μεταφορά υπόπτων στην Τουρκία, χωρίς δικαστική εποπτεία, εγείροντας σημαντικές ανησυχίες σχετικά με την τήρηση από την Άγκυρα των διεθνών κανόνων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η επιτροπή κάλεσε την Τουρκία να σταματήσει αυτές τις απαγωγές, να σεβαστεί τη δίκαιη διαδικασία και να διασφαλίσει ότι όλες οι εκδόσεις ακολουθούν νόμιμες και διαφανείς διαδικασίες.
Κράτος εν κράτει στην Τουρκία η ΜΙΤ
Η έκθεση εξέτασε επίσης ανησυχίες σχετικά με τις ευρείες δυνατότητες επιτήρησης της ΜΙΤ, σημειώνοντας ότι οι νομοθετικές τροποποιήσεις έχουν διευρύνει την πρόσβαση του οργανισμού σε προσωπικά δεδομένα χωρίς επαρκείς διασφαλίσεις.
Η UNHRC τόνισε ότι τέτοιες πρακτικές παραβιάζουν το δικαίωμα των ατόμων στην ιδιωτική ζωή και δεν διαθέτουν τις απαραίτητες προστασίες έναντι πιθανής κατάχρησης.
Επιπλέον, η επιτροπή εξέφρασε ανησυχία για τους ισχυρισμούς ότι οι επείγουσες ανακοινώσεις της Ιντερπόλ έχουν καταχραστεί κατά ορισμένων ατόμων, και έχουν χρησιμοποιηθεί διαδικασίες έκδοσης με πολιτικά κίνητρα, καλώντας την Τουρκία να διασφαλίσει ότι δεν θα πραγματοποιηθούν απαγωγές ή βίαιες μεταφορές στη χώρα.
Ζήτησε να αποτραπεί η κατάχρηση των ανακοινώσεων της Ιντερπόλ και να δημιουργηθούν επαρκείς διασφαλίσεις, για να διασφαλιστεί ότι οι διαδικασίες έκδοσης δεν καθοδηγούνται πολιτικά και ότι διεξάγονται σύμφωνα με τις εγγυήσεις της δέουσας διαδικασίας.
Η προφανής κατάχρηση της θέσης της στην Ιντερπόλ από την Τουρκία δεν είναι πρωτοφανής.
Μεταξύ 2016 και 2021, η Ιντερπόλ απέρριψε 839 υποβολές κόκκινης ειδοποίησης από την Τουρκία για μέλη του κινήματος Γκιουλέν.
Η Ιντερπόλ ανέφερε παραβιάσεις των κανόνων της ως βάση την άρνηση και κάλεσε την Τουρκία να απόσχει να υποβάλει εκ νέου παρόμοια αιτήματα.
Η Ιντερπόλ έφτασε στο σημείο να διακόψει για λίγο την πρόσβαση της τουρκικής αστυνομίας στη βάση δεδομένων της, όταν η Τουρκία πλημμύρισε το σύστημα με έναν υπερβολικό αριθμό καταθέσεων εναντίον εξόριστων επικριτών και αντιπάλων της κυβέρνησης του Ερντογάν, όλα με φαινομενικά κατασκευασμένες κατηγορίες για τρομοκρατία.
Το κέντρο βασανιστηρίων στην Τουρκία είναι δίπλα στην Άγκυρα
Μια ύποπτη υποδομή βασανιστηρίων αποκαλύφθηκε πριν κάποιο διάστημα, ότι χρησιμοποιείται όχι μόνο για αξιωματικούς αλλά και για άτομα που απήχθησαν παράνομα από το εξωτερικό από την ΜΙΤ.
Βρίσκεται σε μια προστατευόμενη περιοχή στην Άγκυρα, περίπου δύο χιλιόμετρα από το παλάτι του Τούρκου Προέδρου Ερντογάν, με την τοποθεσία να θεωρείται κρυφή, η οποία χρησιμεύει τόσο ως κόμβος για μεταφορές όπλων σε ομάδες τζιχαντιστών όσο και ως τόπος βασανιστηρίων.
Η τοποθεσία αφορά μια μυστική εγκατάσταση που διαχειρίζεται η MİT, στις συντεταγμένες (39.92632610216299, 32.77207015662205), περίπου 230 μέτρα από τη λεωφόρο Anadolu και 600 μέτρα από τη λεωφόρο Ankara.
Από το 2023, οι εικόνες των Χαρτών Google επιβεβαίωσαν ότι η περιοχή παραμένει ενεργή, με τρία αυτοκίνητα σταθμευμένα κοντά στην πύλη και ένα σημείο ελέγχου με φράγμα ανύψωσης που βρίσκεται περίπου 30 μέτρα από την κύρια είσοδο.
Η απομόνωσή του διασφαλίζει ότι παραμένει μακριά από το κοινό.
Στις αρχές του 2016 η εγκατάσταση ανακαινίστηκε κατά τη διάρκεια της θητείας του τότε επικεφαλής της ΜΙΤ, Χακλαν Φιντάν, για να φιλοξενήσει κελιά βασανιστηρίων για τα θύματα που απήχθησαν.
Η εγκατάσταση αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια μιας ποινικής έρευνας για δίκτυα της Αλ Κάιντα στην Τουρκία, η οποία έδειξε ότι χρησιμοποιήθηκε για την αποστολή όπλων σε φατρίες τζιχαντιστών στη Συρία και το Ιράκ.
Ωστόσο, η κυβέρνηση Ερντογάν διέκοψε την έρευνα, προστατεύοντας πράκτορες της ΜΙΤ που εμπλέκονταν στην παράνομη διακίνηση όπλων.
Η χρήση της υποδομής αυτής συνεχίζεται υπό τον Ι.Καλίν, ο οποίος διαδέχθηκε τον Φιντάν στην θέση του διευθυντή της ΜΙΤ τον Ιούνιο του 2023.
Μαρτυρίες, ομολογίες από ανώτερους αξιωματούχους της ΜΙΤ και δικαστικά έγγραφα επιβεβαιώνουν την ύπαρξη της μαύρης τοποθεσίας που βρίσκεται στο δασικό αγρόκτημα Atatürk (Atatürk Orman Çiftliği, AOÇ), που διευθύνεται από το Τμήμα Ειδικών Επιχειρήσεων της ΜΙΤ, με επικεφαλής τον Kemal Eskintan.
Αυτό το τμήμα απασχολεί μια εξειδικευμένη ομάδα ανακρίσεων γνωστή για τη χρήση επεμβατικών τακτικών βασανιστηρίων.
Οι επιχειρήσεις της υποδομής αποκαλύφθηκαν επίσης από τους ανώτερους αξιωματούχους της ΜΙΤ, Erhan Pekçetin και Aydın Günel, οι οποίοι συνελήφθησαν από το παράνομο Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) στη Σουλεϊμανίγια του Ιράκ, το 2017.
Ο Πεκσετίν κατέθεσε ότι είδε τα βασανιστήρια του Ayhan Oran, πρώην Υπαλλήλου της ΜΙΤ, σε ένα από τα κελιά το 2016.
Ο Oran, ο οποίος απήχθη σε Νοέμβριος 2016, παραμένει αγνοούμενος. Πριν από την εξαφάνισή του, ο Oran άφησε ένα γράμμα στη σύζυγό του δηλώνοντας ότι η ΜΙΤ θα έπρεπε να θεωρηθεί υπεύθυνη εάν εξαφανιζόταν. Η έρευνα για την εξαφάνισή του παρεμποδίστηκε από την ίδια υπηρεσία.
Η ουσία παραμένει και θέλει να αποδέχονται και συνομιλούν οι ηγέτες της ΕΕ με ένα καθεστώς που προσομοιάζει όσο τίποτα την Γερμανία της δεκαετίας του 1930, άγνωστο το γιατί όμως.
