Οι τελευταίες προσπάθειες για επίτευξη συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα για τον τερματισμό του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς και την απελευθέρωση των ομήρων απαιτεί τις υπογραφές δύο ανδρών: του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπένιαμιν Νετανιάχου και του ηγέτη της Χαμάς, Γιάχια Σινουάρ.
Οι δύο άνδρες είναι ορκισμένοι εχθροί, σκληροί διαπραγματευτές και γνωρίζουν ότι το αποτέλεσμα των συνομιλιών θα διαμορφώσει την πολιτική τους κληρονομιά. Στην περίπτωση του Σινουάρ, σημειώνει το Associated Press, θα μπορούσε να σημαίνει ζωή ή θάνατο.
Και οι δύο έχουν ισχυρά κίνητρα για να τερματίσουν τον πόλεμο, αλλά μπορεί επίσης να πιστεύουν ότι θα κερδίσουν αν αντέξουν λίγο περισσότερο και ότι ο πόλεμος είναι προτιμότερος από μια συμφωνία που δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις τους.
Ακολουθεί μια ματιά στους δύο ηγέτες και τους περιορισμούς που αντιμετωπίζουν.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε μεγάλη επιχείρηση στη Δυτική Όχθη - Πάνω από 11 οι νεκροί
Τι επιδιώκει ο Νετανιάχου
Ο Νετανιάχου έχει υποσχεθεί «απόλυτη νίκη» επί της Χαμάς και την επιστροφή όλων των ομήρων που κρατούνται στη Γάζα — στόχοι που πολλοί πιστεύουν ότι είναι ασυμβίβαστοι.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός δέχτηκε τρομερή πίεση από τις οικογένειες των ομήρων και μεγάλο μέρος των Ισραηλινών να κάνει συμφωνία που θα επιτρέψει την επιστροφή τους, ακόμα κι αν πρέπει να τερματιστεί η προσπάθεια καταστροφής της Χαμάς. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες έχουν παράσχει βασική στρατιωτική βοήθεια και διπλωματική υποστήριξη στο Ισραήλ, πιέζουν επίσης για την επίτευξη συμφωνίας.
Ωστόσο, ο κυβερνητικός συνασπισμός του Νετανιάχου βασίζεται σε ακροδεξιούς υπουργούς που θέλουν να καταλάβουν μόνιμα τη Γάζα και έχουν απειλήσει να ρίξουν την κυβέρνηση εάν προβεί σε παραχωρήσεις. Η εξέλιξη αυτή θα οδηγούσε σε πρόωρες εκλογές και σε απώλεια της εξουσίας του Νετανιάχου σε μια περίοδο που δικάζεται για διαφθορά.
Θα επισπεύσει επίσης έναν ευρύτερο απολογισμό των αποτυχιών ασφαλείας που οδήγησαν στην επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, κατά την οποία μαχητές υπό την ηγεσία της Χαμάς σκότωσαν περίπου 1.200 ανθρώπους στο νότιο Ισραήλ, κυρίως αμάχους, και απήγαγαν περίπου 250 άλλους. Ο Νετανιάχου έχει απορρίψει εκκλήσεις για κυβερνητική έρευνα μέχρι να τελειώσει ο πόλεμος.
Όσο περισσότερο διαρκεί ο πόλεμος, τόσο πιο πιθανό είναι το Ισραήλ να πετύχει μία πιθανή νίκη - τη δολοφονία του Σινουάρ, τη διάσωση περισσότερων ομήρων – γεγονός που θα επέτρεπε στον Νετανιάχου να καλυτερέψει την πολιτική του θέση. Ωστόσο, ενέχει κινδύνους, καθώς ο αριθμός των στρατιωτών που σκοτώνονται στο πεδίο αυξάνεται σχεδόν καθημερινά και το Ισραήλ απομονώνεται ολοένα και περισσότερο διπλωματικά λόγω των απωλειών μεταξύ των αμάχων Παλαιστινίων.
Ο Νετανιάχου συγκρούστηκε με τον υπουργό Άμυνας του για το τέλος του πολέμου. Τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης βρίθουν αναφορών περί ανώτερων αξιωματούχων ασφαλείας που εκφράζουν την απογοήτευσή τους για τον Νετανιάχου και ειδικά για την επιμονή του για διαρκή έλεγχο των δύο στρατηγικών διαδρόμων στη Γάζα . Κάποιοι έφτασαν στο σημείο να τον κατηγορήσουν ότι σαμποτάρει τις συνομιλίες.
Τόσο το Ισραήλ όσο και η Χαμάς λένε ότι έχουν αποδεχτεί διαφορετικές εκδοχές της πρότασης κατάπαυσης του πυρός που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ κατ' αρχήν, ενώ προτείνουν αλλαγές και κατηγορούν την άλλη πλευρά για απαράδεκτες απαιτήσεις.
Ο Yohanan Plesner, επικεφαλής του Ισραηλινού Ινστιτούτου Δημοκρατίας, χαρακτήρισε ως δικαιολογημένο τον θυμό που στρέφεται εναντίον του Νετανιάχου στον τοπικό Τύπο και μεταξύ των τμημάτων της ισραηλινής κοινωνίας, αλλά τόνισε ότι ο Σινουάρ έφερε το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης για το αδιέξοδο επειδή είχε δείξει ελάχιστο ενδιαφέρον να συμβιβαστεί.
«Αν βλέπαμε ότι ο Σινουάρ προσέγγιζε σοβαρά την επίτευξη συμφωνίας, αυτό θα ανάγκαζε το Ισραήλ και τον Νετανιάχου να αποκαλύψουν τα χαρτιά τους», είπε ο Plesner. Η τρέχουσα κατάσταση είναι «σχεδόν σαν να διαπραγματεύεται κανείς με τον εαυτό του».
Τι επιδιώκει ο Σινουάρ
Ο Σινουάρ θέλει να τερματίσει τον πόλεμο, αλλά με τους δικούς του όρους του.
Ο πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα έχει σκοτώσει πάνω από 40.000 ανθρώπους, σύμφωνα με τοπικούς αξιωματούχους υγείας, εκτόπισε το 90% του πληθυσμού της Γάζας και κατέστρεψε τις πόλεις της. Η Χαμάς έχει χάσει χιλιάδες μαχητές και μεγάλο μέρος της μαχητικής της υποδομής.
Το μόνο διαπραγματευτικό χαρτί του Σινουάρ είναι οι περίπου 110 όμηροι που κρατούνται ακόμα στη Γάζα, το ένα τρίτο των οποίων πιστεύεται ότι είναι νεκροί. Και χρειάζεται πολύ περισσότερα από μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός για να παρουσιάσει μία συμφωνία ως νίκη.
Αυτό ξεκινά με τις διαβεβαιώσεις ότι το Ισραήλ δεν θα ξαναρχίσει τον πόλεμο μόλις ελευθερωθούν ορισμένοι ή όλοι οι όμηροι. Χρειάζεται επίσης να αποσυρθεί το Ισραήλ από όλη τη Γάζα για να διασφαλίσει ότι ο μόνιμος αντίκτυπος της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου δεν είναι μια μόνιμη εκ νέου κατάληψη του εδάφους. Η απελευθέρωση Παλαιστίνιων κρατουμένων υψηλού προφίλ ως μέρος μιας συμφωνίας είναι μια ιερή υπόθεση για τον Σινουάρ, ο οποίος ήταν και ο ίδιος κρατούμενος επί μακρόν που αφέθηκε ελεύθερος σε ανταλλαγή. Παράλληλα, χρειάζεται διαβεβαιώσεις ότι οι Παλαιστίνιοι θα μπορέσουν να επιστρέψουν στα σπίτια τους και να τα ανοικοδομήσουν.
«Ο Σινουάρ ενδιαφέρεται πολύ για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων, τόσο για την κατάπαυση του πυρός όσο και για την ανταλλαγή αιχμαλώτων, γιατί και στις δύο περιπτώσεις, θα έχει βγει νικητής», δήλωσε ο Nabih Awada, Λιβανέζος πολιτικός αναλυτής και πρώην μαχητής που πέρασε χρόνια σε μια ισραηλινή φυλακή με τον Σινουάρ.
Η απόσυρση από τις συνομιλίες ενέχει κινδύνους για τον Σινουάρ καθώς περισσότεροι όμηροι είναι πιθανό να πεθάνουν ή να διασωθούν όσο ο πόλεμος συνεχίζεται. Ο θάνατος, η καταστροφή και οι κακουχίες στη Γάζα θα συνεχιστούν και θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν τη δυσαρέσκεια των Παλαιστινίων κατά της Χαμάς, με πολιτικές επιπτώσεις.
Ο ίδιος ο Σινουάρ, ο οποίος βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των πιο καταζητούμενων του Ισραήλ, θα μπορούσε να χάσει της ζωή του. Ωστόσο, με δεδομένη την ιδεολογία της Χαμάς, μπορεί να αισθάνεται ότι αυτή η εξέλιξη είναι αναπόφευκτη - και προτιμότερη από μια συμφωνία που μοιάζει με ήττα.
Μπορεί να βοηθήσει οποιαδήποτε εξωτερική πίεση
Η Αίγυπτος και το Κατάρ είναι οι βασικοί μεσολαβητές με τη Χαμάς, αλλά η επιρροή τους είναι περιορισμένη.
Οποιαδήποτε πίεση ασκηθεί στην εξόριστη ηγεσία της Χαμάς είναι απίθανο να έχει μεγάλο αντίκτυπο στον Σινουάρ, ο οποίος διορίστηκε γενικός αρχηγός της Χαμάς μετά τη δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγια στο Ιράν . Ο Σινουάρ πιστεύεται ότι πέρασε το μεγαλύτερο μέρος των τελευταίων 10 μηνών ζώντας σε σήραγγες κάτω από τη Γάζα και δεν είναι σαφές πόση επαφή έχει με τον έξω κόσμο.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες παρείχαν κρίσιμη στρατιωτική υποστήριξη στο Ισραήλ καθ' όλη τη διάρκεια της σύγκρουσης και το έχουν θωρακίσει από τις διεθνείς εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός. Νωρίτερα φέτος, ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν διέκοψε μια αποστολή εκατοντάδων βομβών 2.000 λιβρών (900 κιλών) για να πιέσει το Ισραήλ να μην εισβάλει στη νότια πόλη Ράφα – κάτι που έκανε ούτως ή άλλως.
Η προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ θα μπορούσαν επίσης να αμβλύνουν την αμερικανική πίεση. Ο Μπάιντεν έχει δείξει ελάχιστη διάθεση να πιέσει τον Νετανιάχου και η αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρις δεν έχει προσφέρει συγκεκριμένες αλλαγές πολιτικής. Από την πλευρά του, ο Ντόναλντ Τραμπ προέτρεψε το Ισραήλ να ολοκληρώσει την επίθεσή του, αλλά πιθανότατα θα ήταν ακόμη πιο ευνοϊκός προς τον Νετανιάχου, όπως ήταν και κατά τη διάρκεια της προεδρίας του.
Οποιοδήποτε εμπάργκο όπλων των ΗΠΑ είναι λιγότερο πιθανό όσο το Ισραήλ αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο αντιποίνων από το Ιράν για τη δολοφονία του Χανίγια. Αντίθετα, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν διοχετεύσει στρατιωτικά μέσα στην περιοχή, αφαιρώντας μέρος της πίεσης από το Ισραήλ.
Ο Σινουάρ ίσως ήλπιζε ότι οι στοχευμένες δολοφονίες του Χανίγια και ενός ανώτατου διοικητή της Χεζμπολάχ τον περασμένο μήνα θα διεύρυναν τον πόλεμο, αλλά αυτό φαίνεται λιγότερο πιθανό, με το Ισραήλ και τη Χεζμπολάχ να αποκλιμακώνουν την κατάσταση μετά από έντονη ανταλλαγή πυρών το Σαββατοκύριακο.
Οι συνομιλίες για την κατάπαυση του πυρός συνεχίστηκαν καθ' όλη τη διάρκεια.
Οι διαμεσολαβητές πέρασαν τις τελευταίες εβδομάδες προσπαθώντας να καταλήξουν σε μια πρόταση που θα γεφυρώνει τις διαφορές των δύο πλευρών και η οποία δεν έχει υποβληθεί ακόμη στον Σινουάρ.
